Zaczęły się wakacje, czas, który do tej pory utożsamialiśmy z relaksem, spotkaniami ze znajomymi i wyjazdami we dwoje w ciekawe miejsca. W tym roku z powodu zabójczego wirusa oraz nawet dwukrotnej podwyżki cen w kurortach i restauracjach, wielu z nas zostanie w domach. Nie oznacza to jednak, że mamy przewegetować cały urlop i wszystkie weekendy na oglądaniu seriali. Oto 100 pomysłów na spędzenie czasu z drugą połówką podczas pandemii koronawirusa.


1. Zróbcie sobie domowe spa, tak długo i na takich zasadach, na jakich chcecie.

2. Poczytajcie razem książki. Możecie czytać tę samą książkę albo różne, ale w tym samym czasie.

3. Wyjdźcie razem na rower. W tym celu możecie wyjechać poza miasto, do lasu albo na popularną ścieżkę dla rowerów, na którą nigdy nie mieliście czasu.

4. Spędźcie noc w ogrodzie. Możecie rozbić w nim namiot albo spać w śpiworach pod gołym niebem.

5. Tańczcie w deszczu. W tym roku powodzie nas nie oszczędzają, więc na pewno nadarzy się okazja do romantycznego pocałunku rodem z komedii romantycznej.

6. Zjedźcie kolację przy świecach. To kolejna propozycja z komedii randkowych. Bardzo ciekawa propozycja, którą z pewnością mieliście już z tyłu głowy, ale nigdy nie było czasu na jej zrealizowanie.

7. Zwiedźcie swoje miasto. Wiele ciekawych budynków i pomników na co dzień omijamy. Może w waszym mieście jest jakieś muzeum, w którym jeszcze nie byliście?

8. Zróbcie noc degustacji trunków. To ciekawy pomysł dla par, które lubią długie wieczory przy winie. Oczywiście rodzaj testowanego alkoholu zależy tylko od was.

9. Nadróbcie zgubione filmy. Jeśli kiedyś bardzo chcieliście pójść wspólnie na jakiś film do kina, ale nie znaleźliście na to czasu, najwyższa pora to nadrobić.

10. Znajdźcie wspólne domowe hobby. Wspólne pasje umacniają związki, a do tego nabędziecie nowe umiejętności.

11. Wypróbujcie nowy przepis. Jeśli na co dzień gotowaliście proste dania, bo zawsze brakowało czasu na coś ambitniejszego, to urlop w domu jest idealną okazją, żeby spróbować czegoś nowego.

12. Obejrzyjcie zachód słońca ze swojego mieszkania. Romantyczny wieczór przy przekąskach i zapierającym dech w piersiach widowisku zawsze zbuduje nastrój.

13. Zróbcie coś, czego nie robiliście od dawna. Może uprawialiście kiedyś wspólnie sport? Albo chodziliście razem do jednego koła zainteresowań?

14. Spróbujcie ułożyć wspólną piosenkę. Możecie zrobić to w stylu komediowym lub zupełnie poważnym. Ogranicza was tylko wasza wyobraźnia.

15. Załóżcie razem mini ogródek. W doniczkach możecie hodować swoje ulubione przyprawy albo kwiaty lub wydzielić osobny pokój i zapełnić go roślinami.

16. Zróbcie listę miejsc, które odwiedzicie, gdy koronawirus da nam już spokój. To mogą być wymarzone podróże albo pomysły na nadrobienie tegorocznych wakacji.

17. Zróbcie sobie prywatną sesję zdjęciową. Wybierzcie kadry i stroje i uwiecznijcie wspólne szczęśliwe chwile.

18. Wybierzcie się do restauracji, w której jeszcze nie byliście. To dobry pomysł dla prawdziwych smakoszy i fanów wspólnych wyjść.

19. Zorganizujcie podwójną randkę. Jeśli jeszcze nigdy tego nie próbowaliście, powinniście zabrać się za to właśnie teraz. Podwójne randki pomogą poznać wam waszych znajomych od zupełnie innej strony.

20. Wybierzcie się na spacer po cmentarzu. Gdy zrobicie to nocą, zapewnicie sobie emocjonalną randkę.

21. Idźcie na spacer do lasu. Bliskość z naturą, czyste powietrze i brak tłumów pozwolą wam spokojnie porozmawiać.

22. Wybierzcie się na piknik. To romantyczna alternatywa dla osób, które nie przepadają za zgiełkiem restauracji i wolą swoje towarzystwo.

Nie jest tajemnicą, że święto obchodzone 8 marca wzbudza czasami kontrowersje. Niektórym wydaje się ono zupełnie bez znaczenia. Inni postrzegają je jako przyjemną okazję do choćby symbolicznego świętowania. Są również i tacy, dla których Dzień Kobiet to coś znacznie więcej niż wręczanie kwiatów czy czekoladek.



Historia święta kobiet
Tradycja obchodzenia Dnia Kobiet liczy sobie nie setki, a tysiące lat. Kobiecość i związaną z nią płodność czczono bowiem wraz z początkiem wiosny już w starożytności. W czasach nowożytnych natomiast przypomniano sobie o nim kilka lat przed wybuchem I wojny światowej. Na początku ubiegłego stulecia kobiety zaczęły bowiem domagać się lepszego traktowania. Nie śniły im się wówczas prezenty na Dzień Kobiet i celebrowanie kobiecości na wzór starożytnych tradycji. Marzyły im się natomiast lepsze warunki pracy, a przede wszystkim uznanie ich za w pełni wartościowe istoty ludzkie. Jeszcze sto lat temu prawo wyborcze kobiet bynajmniej nie było czymś oczywistym. Tak jak możliwość nauki i stanowienia o własnym losie.



Kobiety mają głos
Do dzisiaj wiele kobiet zarabia gorzej od mężczyzn mimo tego, że wykonują podobną, a czasami i bardziej wymagającą pracę. Dlatego właśnie o Dniu Kobiet warto pamiętać. To dobra okazja, by mężczyźni docenili trochę bardziej swoje partnerki i inne znane im kobiety. Przedstawicieli płci pięknej w tym szczególnym dniu powinny natomiast przywoływać w pamięci swoje babki i prababki. Kobiety, które musiały walczyć o lepsze traktowanie nie tylko przez mężczyzn, ale także własne kraje. W tym dniu warto jakoś uczcić ich pamięć. Można wybrać się chociażby na jeden z wielu organizowanych w Polsce marszy. Bo szacunek to najlepszy prezent dla kobiety. Niestety wciąż bywa z nim różnie. Dzisiaj kobiety nie muszą walczyć o prawo do głosowania, edukacji czy chociażby samodzielnego wyboru drogi życiowej. Wciąż jednak zarabiają mniej, bywają także traktowane przedmiotowo. Celebrowanie jednego dnia w roku nie wystarczy, by to zmienić. To jednak dobra okazja, aby zwrócić uwagę na problem. I zachęcić kobiety do większej solidarności.

Wirtualna przestrzeń stała się dla wielu z nas nowym forum wymiany myśli, emocji i budowania relacji. To tutaj, za pomocą zdań układanych na ekranie, staramy się wyrazić siebie, znaleźć zrozumienie, a czasem – choćby na chwilę – uciec od samotności. Jednak sposób, w jaki piszę ten artykuł, a Ty, Czytelniku, go odbierasz, oraz sposób, w jaki prowadzimy internetowe rozmowy, rzadko jest w pełni wolny od naszej przeszłości. Szczególnie głębokie piętno odciskają na nim doświadczenia, które noszą znamiona traumy. Trauma poprzednich związków – czy to toksycznych, zakończonych zdradą, pełnych manipulacji emocjonalnej lub po prostu milczenia – nie zostawia nas w spokoju, gdy siadamy przed klawiaturą. Wręcz przeciwnie, staje się niewidzialnym edytorem, który podpowiada nam słowa, każe nam kasować zdania, ostrzega przed otwarciem się lub, przeciwnie, pcha do nadmiernej ekspresji. To, co wysyłamy w cyfrową przestrzeń, to często nie tyle czysta, nieprzefiltrowana myśl, co komunikat przetworzony przez system obronny zbudowany z bolesnych wspomnień.

Każda rana zadana w bliskiej relacji tworzy w nas coś na kształt emocjonalnego radaru. Jego zadaniem jest wykrywanie potencjalnych zagrożeń, zanim zdążą nas one zranić ponownie. W realnym świecie działanie tego radaru może być maskowane przez społeczne konwenanse, uśmiech czy kontrolę nad mimiką. W świecie online, gdzie głównym narzędziem ekspresji jest tekst, ten mechanizm obronny ujawnia się z zaskakującą siłą. Osoba, która w poprzednim związku była stale krytykowana i pouczana, może w internetowych rozmowach przyjmować jedną z dwóch skrajnych postaw. Albo będzie pisała niezwykle ostrożnie, używając ciągłych kwalifikatorów: „może się mylę, ale…”, „to tylko moja opinia…”, „zastanawiam się, czy…”. Każde zdanie jest wówczas niczym żołnierz wysyłany na minowe pole – sprawdzany, zabezpieczany, gotowy do natychmiastowego wycofania. Albo przeciwnie – jej komunikaty staną się twarde, niemal agresywne w swej stanowczości, jak mur mający chronić delikatne wnętrze przed jakąkolwiek krytyką. W obu przypadkach źródłem tego stylu jest ten sam lęk: przed odrzuceniem, przed oceną, przed powtórką z bolesnej historii.

Jednym z najbardziej widocznych śladów pozostawionych przez traumatyczne związki jest nieufność. Zdrada, kłamstwa, gaslighting – wszystko to podkopuje fundamenty zaufania, nie tylko do konkretnego partnera, ale do ludzi w ogóle. W komunikacji online, gdzie brakuje tonu głosu, mowy ciała i dotyku, ta nieufność kwitnie w sposób szczególny. Stajemy się wtedy mistrzami analizy tekstu. Przeczytaną wiadomość rozkładamy na czynniki pierwsze. Dlaczego odpisał dopiero po trzech godzinach? Dlaczego użył kropki, a nie wykrzyknika? Czy to „ok” oznacza złość, czy po prostu pośpiech? Każdy, najdrobniejszy nawet element komunikatu, może zostać zinterpretowany jako potencjalny sygnał ostrzegawczy. Osoba, która doświadczyła zdrady, może w krótkiej nieobecności online partnera doszukiwać się śladów nowego oszustwa. Ktoś, kto był ofiarą gaslightingu – czyli manipulacji polegającej na podważaniu jego poczucia rzeczywistości – będzie z ogromną intensywnością szukał w zapisie rozmów dowodów na to, że jego odczucia są słuszne, że to, co widzi w tekście, jest prawdziwe. Komunikacja, która powinna być mostem, zamienia się w pole bitwy, na którym przeszłość nieustannie toczy walkę z teraźniejszością.

Z drugiej strony, trauma związana z odrzuceniem lub porzuceniem kształtuje zupełnie inny wzorzec zachowań. Osoba, która nosi w sobie taką ranę, może w komunikacji online przejawiać tzw. „lękowy styl przywiązania”. Przekłada się to na potrzebę ciągłego potwierdzania więzi. Może to być nieustanne pytanie: „Wszystko w porządku?”, „Na pewno się nie gniewasz?”, „Czy jesteś tam?”. Mogą to być długie, wielozdaniowe wiadomości, które są próbą zabezpieczenia się przed ciszą, która jest odbierana jako zapowiedź opuszczenia. Każda przerwa w rozmowie, każde nieodebrane połączenie, staje się źródłem ogromnego niepokoju, który można ukoić tylko poprzez natychmiastowy kontakt. Ten styl bywa męczący dla drugiej strony, która często nie rozumie jego źródła. Widzi jedynie nadmierną potrzebę uwagi, nie zdając sobie sprawy, że jest to wołanie o pomoc kogoś, kto został kiedyś pozostawiony sam na sam z swoim bólem i boi się, że historia się powtórzy.

Ciekawym i niestety bardzo powszechnym zjawiskiem jest także wpływ traumy na sposób, w jaki wyrażamy swoje potrzeby i granice. Osoba, która w poprzednim związku była ignorowana lub wyśmiewana za swoje uczucia, może w świecie online całkowicie zrezygnować z ich wyrażania. Będzie udzielała się w dyskusjach, ale unikała tematów osobistych. Będzie wspierała innych, ale sama nie poprosi o wsparcie. Jej profil społecznościowy może być idealnie wystylizowany, pełny uśmiechów i pozorów szczęścia, podczas ona sama, po drugiej stronie ekranu, czuje się niewidzialna i niezrozumiana. To forma samoochrony – skoro otwarcie się prowadziło do zranienia, to lepiej w ogóle się nie otwierać. Inni, przeciwnie, mogą używać internetu jako bezpiecznego ventila do uwalniania stłumionych emocji. Ich posty czy wiadomości mogą być pełne gniewu, pretensji, dramatycznych sformułowań. To często nie jest świadoma manipulacja, ale raczej nagromadzony ból, który wreszcie znalazł ujście. Ponieważ w świecie online nie widzimy bezpośredniego wpływu naszych słów na drugą osobę (jej łez, zdziwienia, złości), to ujście bywa szczególnie gwałtowne i niekontrolowane.

Nie można też pominąć roli traumy w kształtowaniu naszej reakcji na konflikty online. Dla kogoś, kto wychowywał się lub był w związku, gdzie konflikty przeradzały się w awantury, krzyki i przemoc słowną, każda, nawet najdrobniejsza różnica zdań w internecie, może uruchamiać mechanizm „walki lub ucieczki”. Reakcja „walki” objawia się jako agresywna, często obraźliwa odpowiedź. Celem jest wówczas nie merytoryczna dyskusja, ale psychologiczne pokonanie przeciwnika, zanim on zdąży nas zranić. Reakcja „ucieczki” to natychmiastowe wycofanie się z rozmowy, opuszczenie czatu, zablokowanie interlokutora przy pierwszym oznajmieniu napięcia. W obu przypadkach brak jest przestrzeni na zdrową, konstruktywną kłótnię, która jest nieodłącznym elementem każdej dojrzałej relacji. Przestrzeń online, z jej możliwością natychmiastowego cięcia więzi, szczególnie sprzyja tej drugiej, uciekającej strategii.

Warto zadać sobie pytanie: jak to możliwe, że doświadczenia z „realu”, z intymnej, bliskiej relacji, tak głęboko przenikają do świata bitów i pikseli? Odpowiedź leży w naturze ludzkiego mózgu. Część naszego mózgu zwana ciałem migdałowatym, odpowiedzialna za reakcje emocjonalne, a zwłaszcza za strach, nie odróżnia precyzyjnie zagrożenia fizycznego od emocjonalnego, ani tego pochodzącego z świata realnego od tego pochodzącego z wirtualnego. Kłótnia na czcie, gniewny komentarz, odrzucenie poprzez brak odpowiedzi na wiadomość – wszystko to może wywołać taką samą, silną reakcję neurologiczną, jak kłótnia przy kolacyjnym stole. Trauma wzmacnia te ścieżki nerwowe. Mózg uczy się: „sytuacja X (np. cisza partnera) prowadzi do bólu Y (opuszczenia)”. Kiedy w nowej relacji online pojawia się podobna sytuacja X, ciało migdałowate uruchamia alarm, zanim kora przedczołowa – odpowiedzialna za racjonalne myślenie – zdąży zanalizować, że to zupełnie inna osoba i inny kontekst. Dlatego nasze reakcje bywają nieproporcjonalne, zaskakujące nawet dla nas samych. To nie jest nasza „prawdziwa” jaźń, która działa, to zautomatyzowany system obronny, stworzony przez stare rany.

Istnieje jednak druga strona tego medalu. Świadomość tego, jak nasza przeszłość kształtuje naszą teraźniejszość online, jest pierwszym i najpotężniejszym krokiem ku zmianie. Zauważenie, że nasza paniczna potrzeba natychmiastowej odpowiedzi lub nasza tendencja do czytania między wierszami w poszukiwaniu zdrady, ma swoje źródło w dawnym bólu, jest momentem wyzwalającym. To moment, w którym możemy odzyskać kontrolę. Możemy zacząć oddzielać przeszłość od teraźniejszości. Kiedy poczujemy stary, znany lęk narastający podczas czekania na wiadomość, możemy zamiast pisać kolejne pytanie, zapytać samych siebie: „Czy mój niepokój jest reakcją na to, co dzieje się teraz, czy na to, co wydarzyło się wtedy?”. To proste, ale głębokie pytanie, może stać się przerwą między impulsem a działaniem, przestrzenią, w której rodzi się wolność.

Komunikacja online, pomimo wszystkich swoich wyzwań, może stać się także narzędziem leczenia. Daje nam coś, czego często brakuje w rozmowie twarzą w twarz – czas. Czas na przemyślenie odpowiedzi, na ułożenie swoich myśli, na uspokojenie emocji. Możemy wykorzystać ten dar. Zamiast reagować impulsywnie, możemy napisać wiadomość, a następnie odłożyć ją na piętnaście minut, przeczytać ponownie i dopiero wtedy zdecydować o wysłaniu. Możemy użyć emoji, by dodać kontekst emocjonalny, którego brakuje w suchym tekście: „To poważna rozmowa, ale nie jestem zły 😊”, „Martwię się tym, co powiedziałaś 🫤”. Możemy też, co jest aktem ogromnej odwagi w erze szybkich DM-ów i krótkich wiadomości, użyć klawiatury do wyrażenia naszej wrażliwości. Wysłanie wiadomości: „Hej, kiedy nie odpisujesz przez dłuższy czas, mój stary lęk przed odrzuceniem się uaktywnia. Wiem, że to irracjonalne, ale czy mógłbyś/mogłabyś o tym pamiętać?” – to akt budowania mostu nad przepaścią przeszłości. Wymaga to otwarcia się na ryzyko zranienia, ale jest to ryzyko podjęte świadomie, a nie pod wpływem strachu.

Najgłębszą transformacją, jaka może się dokonać, jest zmiana celu komunikacji. Dla osoby z traumą, celem często jest samoochrona. Pisze i czyta wiadomości, by uniknąć bólu. Jednak dojrzała relacja, czy to przyjacielska, czy romantyczna, nie może się opierać wyłącznie na unikaniu. Prawdziwym celem komunikacji, zarówno online, jak i offline, powinno być wzajemne zrozumienie i zbliżenie. Kiedy uświadomimy sobie, że nasze nadmiernie ostrożne lub nadmiernie agresywne style pisania uniemożliwiają osiągnięcie tego celu, możemy zacząć je korygować. Możemy zacząć pisać nie po to, by się bronić, ale by się dzielić. Nie po to, by kontrolować, ale by poznawać. To powolny proces, niczym nauka nowego języka. Wymaga cierpliwości wobec siebie i wobec drugiej osoby. Wymaga także wyrozumiałości, gdyż każdy z nas nosi w sobie jakieś blizny.

Wirtualny świat, z jego pozorną anonimowością i dystansem, wydaje się bezpieczną przystanią. Możemy tam stworzyć awatara siebie, który jest wolny od bólu przeszłości. Jednak prawda jest taka, że wchodzimy tam jako całe osoby, z naszymi ranami i naszymi mechanizmami obronnymi. To, jak piszemy, jak interpretujemy słowa innych, jak reagujemy na konflikty w sieci, to często bezpośredni przekaz z pola bitwy naszych dawnych związków. Rozpoznanie tych wzorców to nie słabość, ale przejaw wielkiej samoświadomości. To dopiero początek drogi. Drogi, która prowadzi od komunikacji sterowanej strachem do komunikacji wypływającej z autentyczności i wyboru. Drogi, na której stopniowo rozbrajamy nasz wewnętrzny system alarmowy i pozwalamy, by słowa, które wysyłamy w cyfrową próżnię, były nie tylko echem przeszłości, ale przede wszystkim szczerym głosem teraźniejszości, gotowym na prawdziwe, głębokie spotkanie z drugim człowiekiem, pomimo wszystkich ryzyk, które to za sobą niesie.