W dzisiejszych czasach wiele osób cierpi na samotność. Wbrew pozorom problem ten nie dotyczy tylko panien, kawalerów czy seniorów. Coraz częściej samotne są osoby, które na co dzień otaczają się dużymi grupami ludzi. Istnieje coś takiego jak samotność w małżeństwie oraz samotność w rodzinie, na którą często cierpią nastolatkowie.



Czym jest samotność?

Samotność to dość subiektywne odczucie, kiedy dana osoba ma przeświadczenie, że nikt się nie interesuje jej sprawami i nie jest dla nikogo ważna. O samotności mogą też mówić te osoby, które nie mają z kim spędzać wolnego czasu, nikt ich nie odwiedza a w razie potrzeby nie mają do kogo zwrócić się o pomoc. Samotność może występować także okresowo na przykład, gdy ktoś, kto na co dzień otacza się bliskimi, musi na jakiś czas wyjechać za granicę. Wtedy z pewnością będzie bardzo odczuwał tęsknotę i będzie czuł się samotny. Samotność to uczucie wyjątkowo nieprzyjemne, które odbiera radość życia i sprawia że popadamy w zniechęcenie.



Jak skończyć z samotnością?

Osoby, które cierpią z powodu samotności powinny starać się być bardziej otwarte i z inicjatywą wyjść do ludzi. Warto rozważyć czy nie posiada się kontaktów z przeszłości, które można by odnowić. Może warto zadzwonić do dawnej koleżanki albo do długo niewidzianej kuzynki. Sposobem na samotność może być poznanie nowych osób. O ile w wieku młodym jest to stosunkowo łatwe i odbywa się naturalnie, to w wieku średnim i późniejszym jest już trudniejsze. Zawsze jednak można zapisać się na jakieś zajęcia, warsztaty, do klubu seniora albo zająć się wolontariatem. W takich miejscach zwykle można poznać inne osoby. W Internecie są także specjalne strony, gdzie ogłaszają się osoby, które szukają towarzystwa. Istnieją także portale, gdzie można z obcą osobą umówić się po to, aby razem uprawiać jakiś sport. Można też przyłączyć się do jakiejś grupy, która działa na portalu społecznościowym i na przykład lokalnie, regularnie umawia się na przejażdżki rowerowe.



Jak sobie radzić, gdy samotność jest faktem i nie można jej zmienić?

Osoby, które nie mają nikogo bliskiego mimo wszystko nie powinny się załamywać. Przede wszystkim nie powinny one uważać siebie za kogoś gorszego. To, że ktoś jest sam nie oznacza, że powinien się całkiem wykluczać z życia społecznego. Nawet będąc w pojedynkę można uprawiać różne sporty, wybrać się do baru, kawiarni albo pojechać na plażę i poopalać się. Nie jest niczym negatywnym pójść samemu na koncert, do kina czy obejrzeć wystawę. Bardzo ważne jest aby starać się wychodzić z domu i nie popadać w jeszcze większe zniechęcenie. To, że komuś nie udało się zbudować związku czy mieć licznej grupy przyjaciół, nie oznacza, że powinien przestać korzystać z życia. Każdy z nas ma tylko jedno życie i warto starać się w nim doświadczać jak najwięcej. Osoby samotne powinny to więc robić, w miarę swoich możliwości. Mogą na przykład na krótki czas gdzieś wyjechać w pojedynkę. Dobrym miejscem będzie sanatorium.

Wirtualna przestrzeń stała się dla wielu z nas nowym forum wymiany myśli, emocji i budowania relacji. To tutaj, za pomocą zdań układanych na ekranie, staramy się wyrazić siebie, znaleźć zrozumienie, a czasem – choćby na chwilę – uciec od samotności. Jednak sposób, w jaki piszę ten artykuł, a Ty, Czytelniku, go odbierasz, oraz sposób, w jaki prowadzimy internetowe rozmowy, rzadko jest w pełni wolny od naszej przeszłości. Szczególnie głębokie piętno odciskają na nim doświadczenia, które noszą znamiona traumy. Trauma poprzednich związków – czy to toksycznych, zakończonych zdradą, pełnych manipulacji emocjonalnej lub po prostu milczenia – nie zostawia nas w spokoju, gdy siadamy przed klawiaturą. Wręcz przeciwnie, staje się niewidzialnym edytorem, który podpowiada nam słowa, każe nam kasować zdania, ostrzega przed otwarciem się lub, przeciwnie, pcha do nadmiernej ekspresji. To, co wysyłamy w cyfrową przestrzeń, to często nie tyle czysta, nieprzefiltrowana myśl, co komunikat przetworzony przez system obronny zbudowany z bolesnych wspomnień.

Każda rana zadana w bliskiej relacji tworzy w nas coś na kształt emocjonalnego radaru. Jego zadaniem jest wykrywanie potencjalnych zagrożeń, zanim zdążą nas one zranić ponownie. W realnym świecie działanie tego radaru może być maskowane przez społeczne konwenanse, uśmiech czy kontrolę nad mimiką. W świecie online, gdzie głównym narzędziem ekspresji jest tekst, ten mechanizm obronny ujawnia się z zaskakującą siłą. Osoba, która w poprzednim związku była stale krytykowana i pouczana, może w internetowych rozmowach przyjmować jedną z dwóch skrajnych postaw. Albo będzie pisała niezwykle ostrożnie, używając ciągłych kwalifikatorów: „może się mylę, ale…”, „to tylko moja opinia…”, „zastanawiam się, czy…”. Każde zdanie jest wówczas niczym żołnierz wysyłany na minowe pole – sprawdzany, zabezpieczany, gotowy do natychmiastowego wycofania. Albo przeciwnie – jej komunikaty staną się twarde, niemal agresywne w swej stanowczości, jak mur mający chronić delikatne wnętrze przed jakąkolwiek krytyką. W obu przypadkach źródłem tego stylu jest ten sam lęk: przed odrzuceniem, przed oceną, przed powtórką z bolesnej historii.

Jednym z najbardziej widocznych śladów pozostawionych przez traumatyczne związki jest nieufność. Zdrada, kłamstwa, gaslighting – wszystko to podkopuje fundamenty zaufania, nie tylko do konkretnego partnera, ale do ludzi w ogóle. W komunikacji online, gdzie brakuje tonu głosu, mowy ciała i dotyku, ta nieufność kwitnie w sposób szczególny. Stajemy się wtedy mistrzami analizy tekstu. Przeczytaną wiadomość rozkładamy na czynniki pierwsze. Dlaczego odpisał dopiero po trzech godzinach? Dlaczego użył kropki, a nie wykrzyknika? Czy to „ok” oznacza złość, czy po prostu pośpiech? Każdy, najdrobniejszy nawet element komunikatu, może zostać zinterpretowany jako potencjalny sygnał ostrzegawczy. Osoba, która doświadczyła zdrady, może w krótkiej nieobecności online partnera doszukiwać się śladów nowego oszustwa. Ktoś, kto był ofiarą gaslightingu – czyli manipulacji polegającej na podważaniu jego poczucia rzeczywistości – będzie z ogromną intensywnością szukał w zapisie rozmów dowodów na to, że jego odczucia są słuszne, że to, co widzi w tekście, jest prawdziwe. Komunikacja, która powinna być mostem, zamienia się w pole bitwy, na którym przeszłość nieustannie toczy walkę z teraźniejszością.

Z drugiej strony, trauma związana z odrzuceniem lub porzuceniem kształtuje zupełnie inny wzorzec zachowań. Osoba, która nosi w sobie taką ranę, może w komunikacji online przejawiać tzw. „lękowy styl przywiązania”. Przekłada się to na potrzebę ciągłego potwierdzania więzi. Może to być nieustanne pytanie: „Wszystko w porządku?”, „Na pewno się nie gniewasz?”, „Czy jesteś tam?”. Mogą to być długie, wielozdaniowe wiadomości, które są próbą zabezpieczenia się przed ciszą, która jest odbierana jako zapowiedź opuszczenia. Każda przerwa w rozmowie, każde nieodebrane połączenie, staje się źródłem ogromnego niepokoju, który można ukoić tylko poprzez natychmiastowy kontakt. Ten styl bywa męczący dla drugiej strony, która często nie rozumie jego źródła. Widzi jedynie nadmierną potrzebę uwagi, nie zdając sobie sprawy, że jest to wołanie o pomoc kogoś, kto został kiedyś pozostawiony sam na sam z swoim bólem i boi się, że historia się powtórzy.

Ciekawym i niestety bardzo powszechnym zjawiskiem jest także wpływ traumy na sposób, w jaki wyrażamy swoje potrzeby i granice. Osoba, która w poprzednim związku była ignorowana lub wyśmiewana za swoje uczucia, może w świecie online całkowicie zrezygnować z ich wyrażania. Będzie udzielała się w dyskusjach, ale unikała tematów osobistych. Będzie wspierała innych, ale sama nie poprosi o wsparcie. Jej profil społecznościowy może być idealnie wystylizowany, pełny uśmiechów i pozorów szczęścia, podczas ona sama, po drugiej stronie ekranu, czuje się niewidzialna i niezrozumiana. To forma samoochrony – skoro otwarcie się prowadziło do zranienia, to lepiej w ogóle się nie otwierać. Inni, przeciwnie, mogą używać internetu jako bezpiecznego ventila do uwalniania stłumionych emocji. Ich posty czy wiadomości mogą być pełne gniewu, pretensji, dramatycznych sformułowań. To często nie jest świadoma manipulacja, ale raczej nagromadzony ból, który wreszcie znalazł ujście. Ponieważ w świecie online nie widzimy bezpośredniego wpływu naszych słów na drugą osobę (jej łez, zdziwienia, złości), to ujście bywa szczególnie gwałtowne i niekontrolowane.

Nie można też pominąć roli traumy w kształtowaniu naszej reakcji na konflikty online. Dla kogoś, kto wychowywał się lub był w związku, gdzie konflikty przeradzały się w awantury, krzyki i przemoc słowną, każda, nawet najdrobniejsza różnica zdań w internecie, może uruchamiać mechanizm „walki lub ucieczki”. Reakcja „walki” objawia się jako agresywna, często obraźliwa odpowiedź. Celem jest wówczas nie merytoryczna dyskusja, ale psychologiczne pokonanie przeciwnika, zanim on zdąży nas zranić. Reakcja „ucieczki” to natychmiastowe wycofanie się z rozmowy, opuszczenie czatu, zablokowanie interlokutora przy pierwszym oznajmieniu napięcia. W obu przypadkach brak jest przestrzeni na zdrową, konstruktywną kłótnię, która jest nieodłącznym elementem każdej dojrzałej relacji. Przestrzeń online, z jej możliwością natychmiastowego cięcia więzi, szczególnie sprzyja tej drugiej, uciekającej strategii.

Warto zadać sobie pytanie: jak to możliwe, że doświadczenia z „realu”, z intymnej, bliskiej relacji, tak głęboko przenikają do świata bitów i pikseli? Odpowiedź leży w naturze ludzkiego mózgu. Część naszego mózgu zwana ciałem migdałowatym, odpowiedzialna za reakcje emocjonalne, a zwłaszcza za strach, nie odróżnia precyzyjnie zagrożenia fizycznego od emocjonalnego, ani tego pochodzącego z świata realnego od tego pochodzącego z wirtualnego. Kłótnia na czcie, gniewny komentarz, odrzucenie poprzez brak odpowiedzi na wiadomość – wszystko to może wywołać taką samą, silną reakcję neurologiczną, jak kłótnia przy kolacyjnym stole. Trauma wzmacnia te ścieżki nerwowe. Mózg uczy się: „sytuacja X (np. cisza partnera) prowadzi do bólu Y (opuszczenia)”. Kiedy w nowej relacji online pojawia się podobna sytuacja X, ciało migdałowate uruchamia alarm, zanim kora przedczołowa – odpowiedzialna za racjonalne myślenie – zdąży zanalizować, że to zupełnie inna osoba i inny kontekst. Dlatego nasze reakcje bywają nieproporcjonalne, zaskakujące nawet dla nas samych. To nie jest nasza „prawdziwa” jaźń, która działa, to zautomatyzowany system obronny, stworzony przez stare rany.

Istnieje jednak druga strona tego medalu. Świadomość tego, jak nasza przeszłość kształtuje naszą teraźniejszość online, jest pierwszym i najpotężniejszym krokiem ku zmianie. Zauważenie, że nasza paniczna potrzeba natychmiastowej odpowiedzi lub nasza tendencja do czytania między wierszami w poszukiwaniu zdrady, ma swoje źródło w dawnym bólu, jest momentem wyzwalającym. To moment, w którym możemy odzyskać kontrolę. Możemy zacząć oddzielać przeszłość od teraźniejszości. Kiedy poczujemy stary, znany lęk narastający podczas czekania na wiadomość, możemy zamiast pisać kolejne pytanie, zapytać samych siebie: „Czy mój niepokój jest reakcją na to, co dzieje się teraz, czy na to, co wydarzyło się wtedy?”. To proste, ale głębokie pytanie, może stać się przerwą między impulsem a działaniem, przestrzenią, w której rodzi się wolność.

Komunikacja online, pomimo wszystkich swoich wyzwań, może stać się także narzędziem leczenia. Daje nam coś, czego często brakuje w rozmowie twarzą w twarz – czas. Czas na przemyślenie odpowiedzi, na ułożenie swoich myśli, na uspokojenie emocji. Możemy wykorzystać ten dar. Zamiast reagować impulsywnie, możemy napisać wiadomość, a następnie odłożyć ją na piętnaście minut, przeczytać ponownie i dopiero wtedy zdecydować o wysłaniu. Możemy użyć emoji, by dodać kontekst emocjonalny, którego brakuje w suchym tekście: „To poważna rozmowa, ale nie jestem zły 😊”, „Martwię się tym, co powiedziałaś 🫤”. Możemy też, co jest aktem ogromnej odwagi w erze szybkich DM-ów i krótkich wiadomości, użyć klawiatury do wyrażenia naszej wrażliwości. Wysłanie wiadomości: „Hej, kiedy nie odpisujesz przez dłuższy czas, mój stary lęk przed odrzuceniem się uaktywnia. Wiem, że to irracjonalne, ale czy mógłbyś/mogłabyś o tym pamiętać?” – to akt budowania mostu nad przepaścią przeszłości. Wymaga to otwarcia się na ryzyko zranienia, ale jest to ryzyko podjęte świadomie, a nie pod wpływem strachu.

Najgłębszą transformacją, jaka może się dokonać, jest zmiana celu komunikacji. Dla osoby z traumą, celem często jest samoochrona. Pisze i czyta wiadomości, by uniknąć bólu. Jednak dojrzała relacja, czy to przyjacielska, czy romantyczna, nie może się opierać wyłącznie na unikaniu. Prawdziwym celem komunikacji, zarówno online, jak i offline, powinno być wzajemne zrozumienie i zbliżenie. Kiedy uświadomimy sobie, że nasze nadmiernie ostrożne lub nadmiernie agresywne style pisania uniemożliwiają osiągnięcie tego celu, możemy zacząć je korygować. Możemy zacząć pisać nie po to, by się bronić, ale by się dzielić. Nie po to, by kontrolować, ale by poznawać. To powolny proces, niczym nauka nowego języka. Wymaga cierpliwości wobec siebie i wobec drugiej osoby. Wymaga także wyrozumiałości, gdyż każdy z nas nosi w sobie jakieś blizny.

Wirtualny świat, z jego pozorną anonimowością i dystansem, wydaje się bezpieczną przystanią. Możemy tam stworzyć awatara siebie, który jest wolny od bólu przeszłości. Jednak prawda jest taka, że wchodzimy tam jako całe osoby, z naszymi ranami i naszymi mechanizmami obronnymi. To, jak piszemy, jak interpretujemy słowa innych, jak reagujemy na konflikty w sieci, to często bezpośredni przekaz z pola bitwy naszych dawnych związków. Rozpoznanie tych wzorców to nie słabość, ale przejaw wielkiej samoświadomości. To dopiero początek drogi. Drogi, która prowadzi od komunikacji sterowanej strachem do komunikacji wypływającej z autentyczności i wyboru. Drogi, na której stopniowo rozbrajamy nasz wewnętrzny system alarmowy i pozwalamy, by słowa, które wysyłamy w cyfrową próżnię, były nie tylko echem przeszłości, ale przede wszystkim szczerym głosem teraźniejszości, gotowym na prawdziwe, głębokie spotkanie z drugim człowiekiem, pomimo wszystkich ryzyk, które to za sobą niesie.

Można śmiało powiedzieć, że większość osób decyduje się na założenie konta na portalu randkowym, żeby znaleźć dla siebie drugą połówkę. A co, jeśli cały mechanizm jest przygotowany w taki sposób, żeby nie pozwolić użytkownikom dopiąć swojego celu? Zapewne nie jest to już tak oczywisty wniosek, ale wystarczy spojrzeć na częstotliwość, z jaką osoby w relacjach wracają do tego typu strony, bez zamiaru kończenia swojego związku.


Potrzeba poznawania nowych ludzi

Na portalach randkowych pojawia się coraz więcej osób, które nie szukają dla siebie miłości, a jedynie chcą znaleźć kogoś do luźnej rozmowy. Wynika to przede wszystkim z postępującego poczucia samotności i potrzeby złapania z kimś kontaktu. Portale randkowe cały czas zalewają osoby przed ekranami nowymi propozycjami, przez co zachęcają do ciągłego powracania do nich. Nawet jeśli ktoś nie szuka już dla siebie partnera, dalej ma powód, żeby przeglądać profile i je oceniać, a nawet co jakiś czas kogoś zagadnąć. A przez to, że dzieje się to w internecie, nie ma się poczucia, że robi się coś złego albo niemoralnego.


Poczucie, że ma się jeszcze wiele innych opcjii

Portale randkowe cały czas zalewają nowymi bodźcami, podsuwając pod nos profile nowych użytkowników. Przez to osoba po drugiej stronie widzi, że nie musi się w nic na razie na poważnie angażować, bo jeśli coś się nie uda, to zawsze ma jeszcze dziesięć innych osób, do których może zagadać. Pomocny w takim myśleniu jest fakt, że każda osoba, która założyła swój profil w sieci randkowej, jest chętna na stworzenie jakiejś relacji. Przez to nie ma ryzyka, że ktoś nie będzie zainteresowany propozycją. Kiedy jest się w takim środowisku, nie czuje się potrzeby pracy nad związkiem i dawania z siebie stu procent.


Silnie uzależniające portale randkowe?

Czy można się uzależnić od portalu randkowego? Zapewne część osób uzależnia się od przeglądania profili nowych osób, wracają na serwis, nawet jeśli są już w stałych relacjach i chcą w nie inwestować. Wynajdują dla siebie różne wymówki, na przykład, że chcą sprawdzić, czy dalej mają w sobie to coś albo chcą po prostu sprawdzić, co zmieniło się w aplikacji. Zawsze wiąże się to jednak z tym samym, czyli ponownym wejściem w świat wolnych i szukających czegoś ciekawego osób, któremu ciężko jest się oprzeć.

Oczywiście to tylko pewne subiektywne przemyślenia, ogromna część osób na portalach randkowych odnajduje swoją drugą połowę i tym samym kończy przygodę z tego rodzaju serwisami czego życzymy każdemu.