Czy chemia może powstać przez internet? To pytanie, które zadaje sobie niemal każdy, kto kiedykolwiek próbował nawiązać głębszą więź poprzez ekran komputera czy smartfona. Tradycyjnie pojęcie „chemii” kojarzy nam się z nieuchwytną, fizyczną iskrą, która przeskakuje między dwojgiem ludzi w jednej chwili, gdy ich spojrzenia się spotkają, dłonie przypadkiem się zetkną, a w powietrzu wyczuwalne jest napięcie. To doświadczenie zmysłowe, niemal zwierzęce, które trudno sobie wyobrazić w świecie zredukowanym do tekstu, zdjęć i może czasem głosu. A jednak, coraz więcej osób deklaruje, że doświadczyło silnego, emocjonalnego pociągu do kogoś, kogo najpierw poznały w przestrzeni cyfrowej, a dopiero potem w realnej. Co na ten temat mówią badania psychologiczne? Okazuje się, że proces powstawania więzi i atrakcji online jest nie tylko możliwy, ale często podlega innym, ciekawym mechanizmom, które mogą nawet sprzyjać tworzeniu się głębszej, bardziej intelektualnej formy „chemii”. Psychologia relacji zdaje się sugerować, że to, co potocznie nazywamy chemią, wcale nie jest jednorodnym zjawiskiem. Składa się na nie zarówno pobudzenie fizjologiczne, jak i emocjonalne zaangażowanie, intelektualna fascynacja oraz poczucie podobieństwa i wzajemnego zrozumienia. Te ostatnie składniki mogą znakomicie rozwijać się w środowisku online, a w niektórych przypadkach nawet intensywniej niż podczas tradycyjnego, pierwszego spotkania w zatłoczonym barze. Kluczowym pojęciem jest tutaj „wiązanie się poprzez ujawnianie siebie” – proces, w którym stopniowo i wzajemnie dzielimy się osobistymi informacjami, myślami i uczuciami. W realnym świecie, zwłaszcza na początku znajomości, proces ten bywa hamowany przez zakłopotanie, presję czasu czy rozpraszające bodźce zewnętrzne. W przestrzeni platform do nawiązywania relacji tempo i głębia tych wynurzeń często są większe. Badania, takie jak te klasyczne autorstwa psychologów Sphenera i Keislera, wskazują na zjawisko „hiperpersonalnej” komunikacji online. Polega ono na tym, że w warunkach ograniczonej liczby sygnałów (brak wyglądu, mimiki, tonu głosu w czysto tekstowej komunikacji), nadawca i odbiorca idealizują się nawzajem. Odbiorca buduje w umyśle pozytywny, często dopasowany do własnych pragnień, obraz rozmówcy na podstawie tego, co ten pisze. Nadawca zaś, mając więcej czasu na przemyślenie i skonstruowanie wypowiedzi, może prezentować swoją najlepszą, najciekawszą wersję. To swoiste „przeprojektowanie siebie” w interakcji może prowadzić do powstania silnego poczucia więzi i fascynacji, które można interpretować jako chemię intelektualną lub emocjonalną. Co ważne, ten proces bywa bardziej kontrolowany i intencjonalny niż spontaniczna wymiana zdań przy pierwszym spotkaniu, co dla osób nieśmiałych lub ceniących głębszą rozmowę może być środowiskiem wręcz idealnym do rozpalania iskry zainteresowania.

Mechanizm ten ma jednak swoje drugie, ciemniejsze dno, które również jest przedmiotem badań. Powstałe w ten sposób poczucie bliskości i chemii może być iluzoryczne, oparte na projekcji i fantazji, a nie na realnym poznaniu całościowej osoby, z jej niedoskonałościami i codziennymi nawykami. Psychologowie ostrzegają przed zjawiskiem „premature intimacy” – przedwczesnej intymności, gdzie bardzo szybko, pod wpływem intensywnych, tekstowych wynurzeń, ludzie deklarują sobie głębokie uczucie, nie mając żadnego punktu odniesienia co do zachowania drugiej strony w rzeczywistości. Czy zatem chemia online jest nieprawdziwa? Nie do końca. Można ją raczej opisać jako chemię innego rodzaju, skupioną na innych modalnościach. W świecie rzeczywistym pierwsze wrażenie opiera się w ogromnej mierze na atrakcyjności fizycznej, zapachu, dźwięku głosu, mowie ciała – czynnikach, które aktywują prymitywne ośrodki w mózgu związane z pociągiem. W świecie online, zwłaszcza na początku tekstowej komunikacji, pierwsze wrażenie budowane jest na podstawie sposobu wysławiania się, poczucia humoru, inteligencji, wrażliwości, podobieństwa wartości i poglądów. Chemia, która tu powstaje, jest chemią umysłu i osobowości. Badania z zakresu psychologii ewolucyjnej i społecznej potwierdzają, że długoterminowa satysfakcja z związku jest silniej skorelowana z podobieństwem wartości i wzajemnym szacunkiem niż z samym tylko początkowym, fizycznym pociągiem. W tym kontekście serwisy umożliwiające poznawanie nowych ludzi mogą działać jak filtr, który najpierw pozwala na poznanie tych głębszych warstw, a dopiero potem wprowadza element fizyczności. Co ciekawe, samo oczekiwanie i wyobrażanie sobie drugiej osoby na podstawie tych głębszych rozmów może potem, podczas pierwszego spotkania, wzmocnić odczuwanie tradycyjnej chemii fizycznej. Mózg, który już związał pozytywne emocje i podniecenie z daną osobą, może „przepisać” te odczucia na reakcję fizjologiczną podczas realnego spotkania. To zjawisko jest podobne do efektu, który obserwujemy, gdy zakochani się w kimś przez długą korespondencję – listy miłosne z dawnych epok są tego doskonałym przykładem. Współczesne aplikacje randkowe stały się po prostu nowym medium dla tego starożytnego zjawiska.

Wielu badaczy zastanawia się jednak, czy ten rodzaj chemii przetrwa próbę spotkania twarzą w twarz. Kluczowym momentem jest tu pierwsze spotkanie offline, które w psychologii relacji internetowych bywa nazywane „testem rzeczywistości”. To moment, w którym dwie, już zazwyczaj silnie ze sobą emocjonalnie związane online, osoby muszą skonfrontować swój wyidealizowany obraz z rzeczywistym, wielowymiarowym człowiekiem. Badania, jak chociażby te prowadzone przez Nicolasa Epleya z Uniwersytetu Chicago, pokazują, że ludzie mają tendencję do znacznego niedoceniania tego, jak bardzo osobowość i charakter drugiego człowieka są czytelne oraz atrakcyjne w bezpośrednim spotkaniu, nawet po wstępnej, tekstowej znajomości. Okazuje się, że chemia zbudowana online nie znika po spotkaniu, ale podlega transformacji. Jeśli fizyczna obecność i bezpośrednia interakcja potwierdzają obraz wyłaniający się z rozmów – to znaczy, jeśli osoba jest spójna w swoich zachowaniach, a jej wygląd i sposób bycia, choć oczywiście nieidealny, jest zasadniczo zgodny z wyobrażeniem – wówczas chemia online może się spotęgowac, przekształcając w pełniejszą, bardziej kompleksową więź. Iskra intelektualna otrzymuje wtedy paliwo zmysłowe. Problem i potencjalny kryzys pojawia się wtedy, gdy występuje duża rozbieżność. Na przykład, gdy osoba w rzeczywistości jest wycofana, podczas gdy w tekście była bardzo otwarta, lub gdy całkowicie ignoruje podstawowe zasady higieny czy szacunku, o których wcześniej pięknie pisała. Wtedy chemia online może gwałtownie wyparować, pozostawiając po sobie poczucie rozczarowania i oszustwa. Dlatego psychologowie podkreślają, że choć głębokie więzi mogą narastać online, to dla rozwoju pełnej, romantycznej relacji niezbędne jest jak najszybsze przeniesienie jej do świata rzeczywistego. Chemia internetowa jest jak roślina kiełkująca w kontrolowanych warunkach hydroponicznych – może być silna i zdrowa, ale aby zakwitła i wydała owoce, musi zostać przesadzona do prawdziwej gleby, ze wszystkimi jej nieprzewidywalnymi czynnikami.

W kontekście komunikacji głosowej i wideo, które stały się standardem w wielu internetowych poszukiwaniach towarzysza życia, proces tworzenia chemii znów się komplikuje i upodabnia do warunków rzeczywistych. Wideorozmowa przywraca bowiem część kluczowych składowych pierwszego wrażenia: ton głosu, tempo mówienia, śmiech, mimikę twarzy, choć nadal w ograniczonym, dwuwymiarowym formacie. Badania nad komunikacją niewerbalną potwierdzają, że nawet taka forma kontaktu dostarcza mózgowi ogromnie ważnych danych społecznych. Możemy ocenić czyjś szczery uśmiech (zaangażowanie mięśni wokół oczu), wykryć nerwowość po drżeniu głosu, czy poczuć sympatię po otwartej postawie ciała. Chemia, która może powstać podczas dobrej, swobodnej rozmowy wideo, jest już wielowymiarowa – łączy w sobie element intelektualny (treść rozmowy) z emocjonalnym (ton, ekspresja) i nawet w pewnym stopniu wizualnym. To ważny krok ewolucyjny w kierunku zmniejszenia luki między światem online a offline. Co jednak z samym fizycznym pożądaniem, które jest tak istotnym składnikiem romantycznej chemii? Czy może ono powstać wirtualnie? Odpowiedź psychofizjologii jest zaskakująco twierdząca. Pobudzenie seksualne i uczucie pożądania mogą być wygenerowane przez wyobraźnię, stymulowaną słowem pisanym, głosem, a nawet określonymi rodzajami interakcji online. Literatura erotyczna od wieków jest tego dowodem. W kontekście randkowania online, flirt, dwuznaczne rozmowy, a nawet wspólne oglądanie filmu przez platformę streamingową przy włączonym czacie głosowym, mogą wywołać silne pobudzenie i poczucie intymności. Jest to jednak pożądanie silnie skoncentrowane na umyśle i wyobraźni, a nie na bezpośredniej, fizycznej obecności. Jego trwałość i zdolność do przekształcenia się w satysfakcjonującą fizyczną relację ponownie zależą od późniejszej, realnej kompatybilności. Wnioski z badań są więc dość jednoznaczne: chemia zdecydowanie może powstać przez internet. Jest to jednak specyficzny rodzaj chemii, który może być niezwykle intensywny i głęboki, ponieważ opiera się na poznaniu wewnętrznego świata drugiej osoby, często z pominięciem powierzchownych, dystrakcyjnych bodźców. To jednocześnie chemia bardziej krucha, podatna na rozczarowanie, jeśli nie zostanie odpowiednio zweryfikowana w rzeczywistości. Dla współczesnego człowieka, szukającego więzi w cyfrowym świecie, zrozumienie tej dynamiki jest kluczowe. Pozwala cieszyć się iskrą, która przeskakuje przez czat, ale też zachować zdrowy rozsądek i pamiętać, że pełnia ludzkiej relacji wymaga spotkania nie tylko umysłów, ale i ciał, w tym samym miejscu i czasie.

Nie od dzisiaj wiadomo, że optymistom żyje się dużo łatwiej. Nasze codzienne życie obfituje w problemy, niedogodności i przeszkody. Często może nam się mylnie wydawać, że to właśnie my mamy najgorzej a wszyscy inni mają łatwiej i żyją sobie szczęśliwie. W praktyce tak nie jest, bo codzienność bywa podobnie uciążliwa dla wszystkich. Postawa optymistyczna jest jednocześnie tą najbardziej godną polecenia. Od tego jak podchodzimy do problemów zależy jakie osiągniemy efekty. Załóżmy, że dana osoba od dłuższego czasu ma bóle brzucha. Pesymista będzie cierpiał w samotności i niczego nie zrobi bo uważa, że lekarze są do niczego, nic nie poradzą na jego dolegliwość i tylko straci czas. Taka osoba będzie więc nadal męczyć się z nierozwiązanym problemem a jego frustracja będzie narastać. Z kolei optymista jak najszybciej pójdzie po poradę bo wie, że problemy trzeba rozwiązywać i wierzy w pomyślny finał. Lekarz widząc pozytywnie nastawionego pacjenta z pewnością będzie bardziej skłonny mu pomóc i bardzo możliwe, że problem rozwiążę jedna wizyta w aptece. Tak jest ze wszystkimi innymi sprawami. Gdy spotykają nas problemy nie możemy się załamywać bo to nam nic nie daje. Nawet jeśli nie jesteśmy w stanie czegoś rozwiązać działamy w myśl zasady "rób tyle ile możesz". Ważne jest żeby w ogóle działać i wierzyć w to, że będzie lepiej.

Przyjaźń to niewątpliwie piękne słowo. O przyjaźni jest wiele pięknych cytatów, złotych myśli, bo to właśnie ona nadaje sens naszemu życiu. Przyjaciele są dla siebie wszystkim. Swoją relację budują przez całe życie. Tak samo jest w miłości. Przyjaciele, podobnie jak życiowi partnerzy czy małżonkowie towarzyszą sobie na co dzień. W różny sposób. Przyjaciół mogą dzielić setki kilometrów, mogą widywać się ze sobą dwa razy w ciągu roku, ale mentalnie są ze sobą zżyci na co dzień.


Do przyjaciela dzwonisz kiedy masz chandrę. Kiedy świat przybiera smutne kolory. Przyjaciel odbierze od ciebie telefon o drugiej w nocy, powie ci wprost, że właśnie przerwałeś mu najpiękniejszy sen, po czym stwierdzi, że fajnie iż dzwonisz i wysłucha cię od początku do końca. Wesprze, pocieszy, zmotywuje - będzie płakać razem z tobą, śmiać się, cieszyć się, nawet bez konkretnego powodu. Prawdziwy przyjaciel powie ci, że jesteś głupi jak but, bredzisz od rzeczy i że nie da się ciebie słuchać, po czym nadal będzie trwał przy tobie, z uwagą słuchając twoich bredni...


Z przyjacielem można porozmawiać ale też pomilczeć. Przyjaciel bardziej niż uchem, słucha sercem. On zna wszystkie twoje tajemnice. Wie o tobie więcej niż rodzona matka. Nie ocenia, nie krytykuje, lecz wspiera. Jest niczym anioł stróż. Pokrzepi ale i ochrzani, kiedy będzie trzeba. Będzie widział w tobie to, czego ty sam nie dostrzegasz we własnym wnętrzu. Stanie za tobą murem w opozycji do całego świata, który będzie cię chciał zniszczyć. Przyjacielem może być brat, siostra, przyjaciółmi mogą być rodzice, dziadkowie, krewni. Przyjacielem może też być mąż, żona a nawet syn czy córka. Każdy, komu zależy na tobie najbardziej.


Przyjaźń rodzi się w nas od najmłodszych lat. Przyjaciół poznajemy na podwórku, w piaskownicy, przedszkolu, szkole. Niekiedy relacje te są najsilniejsze i trwają latami, przez całe dorosłe życie. Przyjaźń to relacja miłości, pozbawiona aspektu seksualnego. Przyjaciel wydobędzie z ciebie wszystko co najlepsze. Jest nim ktoś, przy kim czujemy się najlepiej, najbezpieczniej, najbardziej komforotowo i spokojnie. To, co najcenniejszego dajemy oraz otrzymujemy od naszych przyjaciół to czas. Nie ma bowiem nic cenniejszego niż czas, który jesteśmy w stanie poświęcić drugiej osobie, rezygnując na chwilę z własnych planów. Rozłąka przyjaciół nie jest w stanie zdegradować ani osłabić łączącej ich więzi a wręcz przeciwnie - umocnić ją jeszcze bardziej.


Trzeba jednak rozróżnić prawdziwą przyjaźń od tej, która co najwyżej może być tylko jej słabą atrapą. Prawdziwy przyjaciel nie mówi wyłącznie o sobie, nie koncentruje uwagi tylko na swoich sprawach. Nie bierze czegoś, nie dając jednocześnie nic w zamian. Nie pojawia się tylko wówczas, gdy czegoś potrzebuje a potem znika na jakiś czas, przepadając bez słowa. Przyjaciel nie wykorzystuje niwygodnych faktów przeciwko przyjacielowi. Nie zdradza jego zaufania, nie wykorzystuje w ten czy inny, często materialny ale i emocjonalny sposób. Nie zostawia w potrzebie. Przyjaciel daje ci wszystko co ma najlepszego, oczekując jedynie twojej obecności w swoim życiu. W dzisiejszym świecie o przyjaźni mówi się niewiele.
Poszczególne relacje międzyludzkie schodzą na coraz to dalszy plan.
W obecnych czasach, styl życia koncentruje się głównie na tym co można mieć i kim można być.


Często szukamy przyjaźni tam, gdzie co najwyżej, może nas spotkać rozczarowanie. Głównie w internecie. Zadaj sobie pytanie - ilu z twoich znajomych na Facebooku (jeżeli masz ich 1000 lub więcej) jest twoimi przyjaciółmi? Z iloma z listy twoich wirtualnych znajomych spotkałeś się na kawie? Z iloma możesz porozmawiać o wszystkim i o niczym, o każdej porze dnia i nocy? Odpowiedź przyjdzie sama. Nie załamuj się nią. Twój przyjaciel, ten prawdziwy, może być bliżej niż ci się wydaje. W dzisiejszych czasach, określanych jako współczesne, mało mówi się o relacji porzyjaciół. Większość osób skupia się na karierze i życiu, które za towarzyskie tak naprawdę w ogóle nie powinno uchodzić. Dziś panuje moda na sukces i selekcjonowanie "przyjaciół" na tych mniej lub bardziej opłacalnych. Po sukcesie oraz życiu w selekcji interpersonalnej, zazwyczaj przychodzi samotność. Nie udawaj kogoś kim nie jesteś. To skuteczna recepta na znalezienie prawdziwej przyjaźni. Bądź sobą a towarzysz prędzej czy później cię znajdzie!