Style przywiązania, będące kluczowym konceptem teorii Johna Bowlby’ego, nie są sztywnym wyrokiem z dzieciństwa, lecz wewnętrznymi mapami nawigacyjnymi, które towarzyszą nam przez całe życie. Jednak po czterdziestce, te mapy są już nie tylko odczytane, ale i wielokrotnie przetestowane w realnych związkach – małżeństwach, poważnych związkach, rozwodach, samotnym rodzicielstwie. Stają się przez to bardziej widoczne, wyraziste, a jednocześnie, dzięki samoświadomości zdobytej z wiekiem, bardziej podatne na korektę. To, jak tworzymy więź, jak radzimy sobie z bliskością, zależnością i odrzuceniem, ma fundamentalny wpływ na to, jak budujemy relacje w dojrzałym życiu, w tym te inicjowane w świecie cyfrowym. Zrozumienie własnego stylu przywiązania (a także umiejętność rozpoznania go u potencjalnego partnera) staje się po czterdziestce niezwykle cennym narzędziem, które pozwala uniknąć powtarzania dawnych schematów i świadomie dążyć do bezpieczniejszych i satysfakcjonujących połączeń.

Klasycznie wyróżniamy trzy główne style: bezpieczny, lękowy (ambiwalentny) i unikający. Po czterdziestce każdy z nich manifestuje się w specyficzny, często dojrzalszy, ale nie mniej wpływowy sposób. Styl bezpieczny w tym wieku to nie tylko brak lęku przed bliskością, ale często świadoma umiejętność jej tworzenia. Osoba bezpiecznie przywiązana po czterdziestce potrafi zachować równowagę między autonomią a więzią. W kontekście platform do nawiązywania relacji będzie ona komunikować się w sposób klarowny i przewidywalny: odpowie na wiadomość w rozsądnym czasie, nie będzie grać w gry emocjonalne, będzie potrafiła wyrazić zarówno zainteresowanie, jak i brak chemii w sposób asertywny i szanujący drugą stronę. Jej profil i rozmowy będą spójne – nie będzie próbować przedstawiać się jako ktoś inny, ponieważ ma zdrową samoocenę i nie szuka zewnętrznej walidacji za wszelką cenę. W relacji dąży do partnerstwa, potrafi być oparciem w trudnych chwilach, ale też nie obawia się być zależnym od partnera. To osoby, które często po trudnych przeszłych związkach przeszły proces refleksji i wyszły z niego z poczuciem, czego naprawdę potrzebują. Przyciągają one podobnie zrównoważonych partnerów lub, niestety, mogą stać się obiektem poszukiwań osób o stylu lękowym, które intuicyjnie szukają stabilnej bazy. Styl lękowy (ambiwalentny) po czterdziestce często nosi ślady wcześniejszych rozczarowań. Może manifestować się jako nadmierna czujność i potrzeba ciągłego potwierdzania uczuć. Osoba taka w świecie serwisów umożliwiających poznawanie nowych ludzi może bardzo szybko się angażować emocjonalnie, interpretując kilka miłych wymian zdań jako zapowiedź wielkiej miłości. Jednocześnie jest wyczulona na każdy przejaw chłodu czy opóźnienia w odpowiedzi, co może prowadzić do eskalacji niepokoju i wysyłania serii natarczywych wiadomości („Dlaczego nie odpisałeś? Co się stało? Czy coś powiedziałam?”). Może mieć tendencję do idealizowania nowo poznanej osoby, a potem głębokiego rozczarowania przy pierwszej, nawet drobnej, niezgodności. W relacji będzie potrzebowała bardzo dużo zapewnień, uwagi i czasu, a jednocześnie może być skłonna do zazdrości i kontroli, co wynika z głębokiego strachu przed porzuceniem. Po czterdziestce ten lęk może być podsycany przez poczucie upływającego czasu i obawę, że „to ostatnia szansa”. Taka osoba może w swym profilu szukać przede wszystkim „pełnego zaangażowania” i „wielkiej miłości na zawsze”, co może odstraszać tych, którzy szukają spokojnego, stopniowego budowania relacji.

Styl unikający w dojrzałym wieku często przybiera postać silnego skupienia na niezależności i autonomii. Osoba taka może podkreślać w swoim profilu, jak bardzo ceni sobie swój „własny świat”, „przestrzeń” i „wolność”. Może mieć bardzo wymagającą listę kryteriów wobec potencjalnego partnera, której spełnienie jest niemal niemożliwe – jest to często nieświadomy mechanizm utrzymania dystansu. W rozmowach online może być zdystansowana, ironiczna, niechętna do dzielenia się osobistymi sprawami. Po spotkaniu może zniknąć bez wyjaśnienia (ghostowanie) lub utrzymywać kontakt na powierzchownym poziomie, unikając rozmów o uczuciach i przyszłości. W relacji, gdy partner zaczyna domagać się większej bliskości, osoba unikająca może zacząć dostrzegać w nim wady, odczuwać „duszenie” i szukać pretekstu do wycofania. Paradoksalnie, osoby unikające często przyciągają lękowych – ci bowiem, w swym nieustannym zabieganiu o uwagę i bliskość, dostarczają silnego bodźca do ucieczki, potwierdzając unikającemu przekonanie, że bliskość jest niebezpieczna i ograniczająca. Po czterdziestce styl unikający może być wzmocniony przez gorzkie doświadczenia z przeszłości – np. trudny rozwód, który utwierdził w przekonaniu, że poleganie na innych kończy się cierpieniem. Rozpoznanie tych wzorców w sobie i innych wymaga uczciwej obserwacji. Własny styl można poznać, analizując powtarzające się problemy w związkach: czy zawsze czujesz się niepewnie i „za mało kochany”? Czy może uciekasz, gdy relacja staje się zbyt poważna? W rozmowach na aplikacji randkowej warto zwracać uwagę na wczesne sygnały: czy rozmówca unosi się dumą na samodzielność, unika odpowiedzi na pytania o emocje, a może od razu opowiada o swoich traumatycznych doświadczeniach i potrzebie „ocalenia”? Samo rozpoznanie to jednak dopiero początek pracy.

Wpływ stylu przywiązania na relacje w dojrzałym życiu jest ogromny, ale kluczową różnicą w porównaniu z młodszymi latami jest potencjał do korekty i świadomej zmiany. Mózg pozostaje plastyczny przez całe życie, a doświadczenia z późniejszego okresu życia, zwłaszcza te oparte na bezpieczeństwie i zaufaniu, mogą „nadpisać” wcześniejsze, nieadaptacyjne wzorce. To, co po czterdziestce działa na korzyść, to właśnie zdolność do refleksji i motywacja, by nie powtarzać błędów. Osoba o stylu lękowym, która przeżyła bolesny związek z kimś unikającym, może – przy odpowiedniej samoświadomości – nauczyć się rozpoznawać czerwone flagi już na etapie pierwszych wiadomości: np. niejasność intencji, niechęć do ustalania terminów spotkań, wycofywanie się po okazaniu zainteresowania. Może też świadomie pracować nad opanowaniem swojego niepokoju, dając sobie i rozmówcy więcej przestrzeni, zamiast domagać się natychmiastowego potwierdzenia. Osoba unikająca, która rozumie, że jej dystans odstrasza potencjalnych partnerów i prowadzi do samotności, może małymi krokami ćwiczyć otwieranie się: dzieląc się nieco bardziej osobistą historią, proponując spotkanie zamiast wiecznego czatowania, ucząc się odczytywać potrzebę bliskości u drugiej osoby nie jako zagrożenie, ale jako wyraz zaufania. Najważniejszym czynnikiem leczącym jest doświadczenie bezpiecznej relacji. Dla osoby dojrzałej, taka relacja może powstać z partnerem o stylu bezpiecznym, który dzięki swojej przewidywalności, szacunkowi dla granic i stałej dostępności emocjonalnej, stopniowo buduje zaufanie. Może to być również bezpieczna przyjaźń lub terapia, która daje doświadczenie bycia wysłuchanym i zaakceptowanym bez warunków. W kontekście internetowych poszukiwań towarzysza życia, świadomość stylów przywiązania pozwala też na bardziej empatyczne spojrzenie na potencjalnych partnerów. Osoba, która wydaje się „zbyt chłodna”, może nie być po prostu niegrzeczna, ale działać według głęboko zakorzenionego wzorca unikania, który powstał w odpowiedzi na dawne zranienia. To nie znaczy, że mamy brać na siebie rolę terapeuty, ale pozwala to uniknąć personalizacji odrzucenia i szybciej zidentyfikować niedopasowanie na poziomie fundamentalnych potrzeb emocjonalnych. Ostatecznie, dojrzałość daje szansę na to, by zamiast być bezwolnie prowadzonym przez starą mapę przywiązania, stać się jej uważnym czytelnikiem i, tam gdzie to konieczne, świadomym kartografem, rysującym nowe ścieżki w kierunku więzi opartej na wzajemnym szacunku, zaufaniu i prawdziwej, a nie przestraszonej lub unikającej, bliskości.

Nieraz rozczarowani i sfrustrowani pytacie, „i jak tu zrozumieć kobietę”? Drodzy Panowie, nie możemy zdradzić Wam wszystkich naszych sekretów, tajemnice przecież dodają pikanterii każdemu związkowi. Możemy natomiast uchylić nieco rąbka tajemnicy i zdradzić kilka podstawowych prawd na temat naszych potrzeb. Wokół tematu kobiecych potrzeb narosło już wiele mitów, więc nasza krótka lista pomoże wam rozwiać podstawowe wątpliwości.
Fakty:
1. Lubimy atrakcyjnych mężczyzn. Mężczyzna dobrze ubrany, szarmancki i zadbany to podstawa!
2. Szukamy mężczyzn pewnych siebie. Ludzie, którzy znają swoją wartość są bardziej otwarci i czują się pewniej w związkach. Warto jednak znać umiar.
3. Lubimy mężczyzn konsekwentnych i zdecydowanych. Broń własnej opinii i wartości, ale zwracaj też uwagę na nasze argumenty. Kobiety uwielbiają rozwijające rozmowy, nie musisz zgadzać się na wszystko.
4. Podobają nam się mężczyźni opiekuńczy. Jeśli dbasz o rodzinę i bliskich to mamy pewność, że zadbasz i o nas.
5. Lubimy mężczyzn rozsądnych, zaradnych. Nie szukamy małego chłopca, którym trzeba zajmować się 24 godziny na dobę
6. Chcemy mężczyzny, któremu będziemy się podobać. Najgorsza jest dla nas obojętność i lekceważenie. Doceniana kobieta rozkwita!
7. Szukamy partnerów, potrafiących spełnić nasze potrzeby seksualne. Mimo że nie mówimy tego głośno, to bliskość też jest dla nas ważna.

Mity:
1. Szukamy księcia z bajki. NIE! Mężczyzna wcale nie musi wyglądać jak Brad Pitt, by zdobyć piękną i wartościową kobietę. Wystarczy, że ma „to coś”, a dla każdej z nas to zupełnie inny zestaw cech.
2. Poszukujemy milionerów. NIE! Miliony na koncie zupełnie nas nie interesują. Podobają się nam natomiast mężczyźni, którzy mają zapewnioną stabilizację finansową.
3. Lubimy mężczyzn nadmiernie opiekuńczych. NIE! To jeden z najbardziej utrwalonych mitów. Lubimy, gdy nasz partner dba o nas, ale nie przesadnie. Tak zwane „ciepłe kluchy” to największy koszmar płci pięknej.
4. Mężczyzna musi być wyjątkowo grzeczny, uczynny i ustępować kobiecie. Nie zupełnie. Owszem, chcemy by nas szanowano. I nie szukamy gburów. Równocześnie jednak podobają się nam silni mężczyźni. Jeśli więc, z czymś się nie zgadzasz, możesz nam to śmiało powiedzieć!
5. Kochamy drani. Nie do końca! Jest coś w „niegrzecznych chłopcach”, co nas pociąga. Jeśli jednak ten słodki drań zamiast zająć się nami spędza czas na nałogach, nadużywa alkoholu i robi tylko to, co mu się podoba, nie ma u nas szans!

Każda kobieta jest jednak inna! Nigdy nie wiadomo czy to właśnie nie jakaś pozycja z naszej listy mitów zachwyci waszą wybrankę. Nie przejmujcie się więc stereotypami i bądźcie sobą, naturalność to najlepsze rozwiązanie, gdy szukacie stałej partnerki!

Związki nie są dla wszystkich, wymagają od nas ciągłego chodzenia na kompromisy i często rezygnowanie z ekspozycji naszych negatywnych cech. W tym również nasza duma może być znaczną przeszkodą w budowaniu zdrowej relacji, zwłaszcza jeśli do pary z nią kroczy nasze ego i nie pozwala nam na różne działania, takie jak przyznanie się do winy czy ustąpienie ze swojego stanowiska.


Czy duma to coś złego?
Oczywiście, że nie. Duma pomaga nam być bardziej świadomymi swojej wartości, pomaga radzić sobie z krytyką i nie pozwala nam zajmować się uwłaczającymi zajęciami. Jednocześnie te same zalety, które niesie za sobą duma, mogą stać się wadami w związku. W końcu w związku chodzimy na kompromisy i co jakiś czas musimy zrobić to, na co nie mamy ochoty. Duma jest więc czymś, co pomaga nam przetrwać na zewnątrz, ale w warunkach domowych, w rodzinie, może sprawić, że zupełnie odepchniemy od siebie naszych bliskich, zwłaszcza jeśli za każdym razem będziemy się nią zasłaniać, odmawiając pomocy czy pracy w domu.


Kiedy duma jest naszym wrogiem?
Oczywiście sama duma nie jest czymś, co przeszkadza nam w pożyciu domowym. Chodzi o często niezdrowy obraz tego, jak zachowuje się dumny człowiek. Często takie osoby nie pracują w ogóle w domu, nie sprzątają i wymagają, że wszystko będzie za nich zrobione. Nie przyznają się też, że nie potrafią czegoś zrobić, przez co mogą znacznie pogorszyć sytuację, na przykład zepsute ogrzewanie czy przeciekające rury. Nie przyznają się też, że czegoś zapomnieli. Przez to osoby, którymi rządzi niezdrowa duma, są praktycznie niezdolni do zbudowania zdrowej relacji. Do tego dochodzi jeszcze ten element, że osoby dumne nie przyznają się, że ich związek nie działa dobrze.


Czy osoba dumna nie może nad sobą pracować?
Osoba niezdrowo dumna zawsze może nad sobą pracować. Warunkiem jest jednak zauważenie, że jej zachowanie jest niewłaściwe i może szkodzić. Bez tego nie tylko nic się nie zmieni, ale osoba dumna może żyć w przekonaniu, że wszystko jest w porządku i związek jest na świetnym poziomie. Osoby dumne mogą też krzywdzić swoje dzieci wygórowanymi oczekiwaniami, przez co mogą stracić ich sympatię do siebie. Jeśli z czasem nie dostrzeżemy u siebie błędów albo jeśli nie uwierzymy innym zwracających nam na to uwagę, możemy rozbić naszą rodzinę samą naszą dumą i zachowaniami, do jakich nas ona cały czas skłania.