W obecnych czasach coraz więcej mówi się o partnerstwie w związku, ponieważ nastały bardzo trudne czasy dla rodzin. Kiedyś relacje rodzinne miały swoją kolejność, której nikt nie przekraczał. Kobieta była strażniczką domowego ogniska, zaś mężczyzna miał za zadanie zapewnić rodzinie utrzymanie. Dziś te proporcje się zatarły, gdyż coraz częściej pracują oboje rodzice. Dlatego partnerstwo w związku jest bardzo ważne, żeby dać sobie radę ze wszystkimi problemami życia codziennego.


Co to takiego - partnerstwo w związku?


Przede wszystkim jest to równorzędne traktowanie kobiety i mężczyzny. To nie znaczy, że mężczyzna urodzi dziecko, bo tego nie da się przeskoczyć, jednak praca przy dzieciach rozłożona jest już na dwie osoby, a nie tylko jedno. W partnerskim związku, mężczyzna nie uważa, iż pomaga żonie, lecz w równym stopniu odpowiada za dom i dzieci. Taka sytuacja jest w dosłownie każdej dziedzinie życia, gdyż nawet seks małżeński jest partnerski. W jaki sposób? Przede wszystkim kobieta też ma w tym coś do powiedzenia, też ma jakieś oczekiwania i potrzeby, które dobry partner weźmie pod uwagę i będzie z takim samym zaangażowaniem realizował, jak własne. Dobry stosunek seksualny cementuje związek, dlatego seks partnerski jest w tym przypadku bardzo ważny.


Czy partnerstwo w związku nie zaburza odwiecznych relacji kobieta-mężczyzna?


Nigdy takie podejście nie zaburzało tego rodzaju relacji. Taka sytuacja wyłącznie je zacieśnia, ponieważ obie osoby w równym stopniu za wszystko odpowiadają. To znaczy, że mąż ma prawo czuć się zmęczony po całodniowej pracy. Żona jednak tak samo będzie wykończona w opiece nad kilkorgiem dzieci. Pomoc męża, by żona spokojnie odpoczęła choć przez chwilę, jest bardzo ważna. Dzięki temu nie psują się relacje łóżkowe, gdyż w miarę wypoczęta żona, będzie także zaangażowana w igraszki łóżkowe. Nie ma nic gorszego, niż oczekiwanie, że będzie partnerski seks, po całym dniu użerania się z dziećmi i ogromie innych prac. W takich sytuacjach kobieta marzy tylko o odpoczynku a nie o bliskości męża.


Jak zatem stworzyć partnerski związek?


Bez szczerej rozmowy się nie obędzie. Już od początku należy wyznaczyć granice, jak ma to wyglądać, po czym skrupulatnie się tego trzymać. Dotyczy to obu stron, ponieważ, jeśli dla świętego spokoju odpuścimy tej drugiej osobie, wówczas bardzo trudno będzie wrócić na właściwe tory. Nad partnerskim związkiem trzeba pracować, ale równie tyle, co wymagamy, dawać też od siebie. Oboje partnerzy muszą mieć poczucie, że są faktycznie w partnerskim związku, a nie wykorzystywani przez drugą osobę. W razie niejasności, należy od razu szczerze rozmawiać i poprawiać relację. Choć związek partnerski jest bardzo trudno stworzyć, są one bardzo trwałe. Dzieje się tak dlatego, że wszystkie problemy od razu są regulowane i wyjaśniane, dzięki czemu nie ma nagromadzonych złych emocji. Jest to jeden z lepszych modeli związku, szczególnie w obecnych czasach. Niestety bez obopólnej współpracy nie utworzy się partnerski związek. Z obu stron musi być chęć i utrzymania takich relacji.

Wyobraź sobie tę scenę: siedzisz w eleganckiej restauracji, naprzeciwko kogoś nowego. Świece rzucają ciepły blask na jego twarz, a ty obserwujesz, jak podnosi kieliszek wina. W tej samej chwili, niemal nieświadomie, twój mózg odtwarza ten gest. Specjalna grupa komórek – lustrzane neurony – aktywuje się, pozwalając ci nie tylko zobaczyć ten ruch, ale wręcz go „poczuć”, zrozumieć jego intencję i emocję, jaka mu towarzyszy. To nie magia, to neuronauka. A teraz przenieśmy tę scenę o dwadzieścia lat do przodu. Ta sama restauracja, podobna sytuacja, ale ty masz czterdzieści, pięćdziesiąt lat lub więcej. W twoim mózgu wciąż działają lustrzane neurony, ale teraz mają do dyspozycji coś, czego nie miały w młodości – ogromne archiwum życiowych doświadczeń. I to właśnie połączenie tej starożytnej, biologicznej zdolności do współodczuwania z mądrością zdobytą po czterdziestce czyni empatię nie tylko miłym dodatkiem do randkowania, ale jego absolutnym, neurobiologicznym kluczem.

Lustrzane neurony, odkryte przypadkiem przez włoskich naukowców w latach 90. ubiegłego wieku, to jedno z najważniejszych odkryć neurobiologii. Pokazują one, że nasz mózg nie jest odizolowaną fortecą. Jest społecznie „podłączony” do innych umysłów. Kiedy widzimy, jak ktoś się uśmiecha, nasze neurony lustrzane odpalają tak, jakbyśmy to my się uśmiechali. Kiedy widzimy, jak ktoś odczuwa ból, aktywują się te same obszary w naszym mózgu, które odpowiadałyby za nasz własny ból. To jest biologiczny fundament empatii – zdolności do rozumienia i współodczuwania stanów wewnętrznych drugiej osoby. W młodości ten system działa często jak nowe, nie do końca wykalibrowane oprogramowanie. Reagujemy gwałtownie, czasem nadmiernie, projektujemy własne lęki i oczekiwania na drugą osobę. Nasza empatia bywa powierzchowna, reaktywna. Po czterdziestce to się zmienia. Do czystego, neuronalnego „odbicia” dochodzi warstwa refleksji, którą daje życie.

Randki po czterdziestce rzadko są czystą kartą. Każdy z nas wchodzi w nie z historią spisaną nie tylko we wspomnieniach, ale i w neuronalnych połączeniach naszego mózgu. Nosimy w sobie ślady poprzednich związków – zarówno te piękne, jak i te bolesne. Doświadczyliśmy radości, zdrady, spełnienia, samotności, rodzicielstwa, strat, sukcesów zawodowych. To bogactwo doświadczeń nie jest obciążeniem, ale narzędziem, które – w połączeniu z naszym systemem neuronów lustrzanych – może uczynić z nas niezwykle wyczulonych i skutecznych „czytelników” drugiego człowieka. Kiedy teraz siedzisz na tej randce, twój mózg nie tylko odbiera sygnały. On je kontekstualizuje. Głębokość w jego oczach, gdy mówi o rozstaniu z dorastającymi dziećmi, nie jest dla ciebie abstrakcyjnym pojęciem. Twój mózg, dzięki twoim własnym doświadczeniom, może symulować to uczucie pustki i dumy zarazem. Kiedy mówi o presji w pracy, ty nie tylko słyszysz słowa – czujesz w cwellu echo własnego stresu. To nie jest zwykłe „współczucie”. To głęboka, uwspólniona ludzka świadomość.

Empatia po czterdziestce przestaje być jedynie emocjonalną reakcją, a staje się formą uwagi. To uważne, pełne szacunku słuchanie, które wykracza daleko poza słowa. Chodzi o dostrzeganie mikroekspresji na twarzy rozmówcy – tego krótkiego skurczu brwi, gdy wspomina się o byłym małżeństwie, lub delikatnego rozjaśnienia oczu, gdy rozmowa schodzi na pasję, jaką jest żeglarstwo czy malowanie. Nasze „dojrzałe” lustrzane neurony, wspomagane przez korę przedczołową odpowiedzialną za racjonalną analizę, pomagają nam odczytać te sygnały nie jako oderwane fakty, ale jako części większej, spójnej opowieści o drugim człowieku. Pozwalają nam usłyszeć ciszę między słowami, dostrzec napięcie w dłoniach, zinterpretować ton głosu. Na tym poziomie randkowanie przestaje być przesłuchaniem, a staje się wspólnym odkrywaniem.

Kluczową rolę odgrywa tutaj również samowiedza. Aby nasze lustrzane neurony mogły skutecznie „czytać” innych, musimy najpierw nauczyć się czytać samych siebie. Po czterdziestce mamy zwykle dużo większą świadomość własnych mechanizmów obronnych, triggerów i ran. Wiemy, co w nas wywołuje lęk, co sprawia, że się zamykamy, a co otwieramy. Ta samoświadomość jest niezbędna, aby odróżnić autentyczną empatię wobec drugiej osoby od projekcji – czyli przypisywania jej naszych własnych, nieprzepracowanych uczuć. Na przykład, jeśli mamy w sobie głęboki lęk przed porzuceniem, możemy błędnie zinterpretować czyjąś chwilową potrzebę przestrzeni jako oznakę odrzucenia. Nasze lustrzane neurony, niepohamowane przez samowiedzę, mogą wtedy odtworzyć w nas panikę, zamiast spokojnego zrozumienia. Dojrzała empatia polega na tym, by widzieć drugą osobę taką, jaka jest, a nie taką, jaką boimy się, że jest, lub jaką chcielibyśmy, żeby była.

W świecie randek po czterdziestce, gdzie tak wiele osób nosi zranienia, empatia staje się językiem gojenia. Spotykamy kobiety, które po rozwodzie mają wrażenie, że straciły część swojej tożsamości. Spotykamy mężczyzn, którzy całe życie gnali za karierą, a teraz czują, że nie potrafią budować głębokich więzi. Gdy wchodzimy z takimi osobami w interakcję, nasze lustrzane neurony pozwalają nam nie tylko zrozumieć ich ból intelektualnie, ale poczuć go na poziomie cielesnym. To z kolei prowadzi do zupełnie innej jakości komunikacji. Zamiast pocieszających frazesów („Wszystko będzie dobrze”), oferujemy autentyczną obecność. Możemy powiedzieć: „To musi być trudne. Nie potrafię sobie nawet wyobrazić, przez co przeszedłeś, ale słyszę ból w twoim głosie”. Taka odpowiedź, wypływająca z prawdziwego współodczuwania, buduje most nad przepaścią samotności. Sprawia, że druga osoba czuje się naprawdę usłyszana i ważna. A w budowaniu nowej, dojrzałej relacji, nie ma nic bardziej potężnego niż poczucie, że jest się naprawdę widzianym.

Empatia jest też antidotum na ego, które często bywa największą przeszkodą w nowych związkach. Po czterdziestce mamy ustaloną pozycję, nawyki, sposób życia. Łatwo wpaść w pułapkę traktowania randki jak negocjacji, w której trzeba postawić na swoim, obronić swoją niezależność, pokazać swoją siłę. Empatia, zakorzeniona w działaniu neuronów lustrzanych, rozbraja to ego. Przypomina nam, że po drugiej stronie stołu nie siedzi przeciwnik, ale równie złożona, wrażliwa istota ludzka z własnymi nadziejami i obawami. Kiedy skupiamy się na zrozumieniu jej świata, nasza własna potrzeba bycia „w porządku” lub „najlepszym” schodzi na dalszy plan. To uwalniające doświadczenie – przestać grać, a zacząć po prostu być i poznawać.

Co więcej, empatyczne randkowanie tworzy bezpieczną przestrzeń do bycia autentycznym. Kiedy czujemy, że druga osowa naprawdę stara się nas zrozumieć, a nie tylko ocenić, opada w nas presja, by udawać kogoś, kim nie jesteśmy. Możemy odważyć się pokazać nasze prawdziwe „ja” – wraz z jego niedoskonałościami, dziwactwami i historią. A to jest przecież sedno poszukiwań w dojrzałym wieku – nie znaleźć kogoś idealnego, ale kogoś, z kim możemy być prawdziwi. Empatyczna komunikacja na wczesnym etapie znajomości buduje fundament zaufania, który jest niezbędny, aby związek miał szansę przetrwać nieuniknione w przyszłości burze.

Warto też spojrzeć na to z perspektywy czysto pragmatycznej. W świecie aplikacji randkowych i powierzchownych ocen, empatia staje się twoim największym atutem, twoją „przewagą konkurencyjną”. Podczas gdy inni wysyłają identyczne wiadomości, ty możesz napisać coś, co pokazuje, że naprawdę przeczytałaś profil drugiej osoby i zastanawiasz się nad jej doświadczeniami. Na randce, zamiast mówić tylko o sobie, potrafisz prowadzić rozmowę w taki sposób, że twój towarzysz czuje się wartościowy i interesujący. To nie jest strategia. To naturalna konsekwencja prawdziwego zainteresowania drugim człowiekiem, które emanuje z naszej dojrzałej zdolności do empatii. Ludzie, zwłaszcza po przejściach, wyczuwają tę autentyczność na kilometr.

Oczywiście, rozwijanie i praktykowanie tej głębokiej empatii wymaga wysiłku. Wymaga odłożenia telefonu i prawdziwego skupienia na drugiej osobie. Wymaga powstrzymania się od osądów i natychmiastowych rad. Wymaga odwagi, by pozwolić sobie na odczuwanie dyskomfortu drugiej osoby, zamiast go natychmiast zagłuszać żartem lub zmianą tematu. To jest męczące, ale też niezwykle satysfakcjonujące. Każda taka głęboko empatyczna interakcja, nawet jeśli nie zakończy się kolejną randką, jest sama w sobie wartościowym spotkaniem dwóch ludzkich istot. Wzbogaca nas, poszerza nasze zrozumienie ludzkiej natury i pozostawia nas w poczuciu, że nawiązaliśmy prawdziwy, ludzki kontakt.

Wracając do naszej restauracji i kieliszka wina. Gdy po czterdziestce obserwujesz tę samą scenę, twój mózg nie jest już tylko biernym odbiorcą. Staje się aktywnym uczestnikiem tworzenia więzi. Twoje lustrzane neurony, wsparte życiową mądrością, pozwalają ci wejść w rodzaj cichej, neuronalnej harmonii z drugą osobą. To właśnie w tej przestrzeni – gdzie rozumiemy nie tylko słowa, ale i intencje, nie tylko gesty, ale i emocje, które za nimi stoją – rodzi się prawdziwa bliskość. Empatia nie jest więc jedynie społeczną umiejętnością. Jest biologicznym mostem, który, gdy jest świadomie używany przez dojrzałe osoby, może zamienić randkowanie z przerażającego skoku na głęboką wodę w piękną, wspólną podróż w głąb drugiego człowieka. W świecie, który często celebruje powierzchowność, ta głęboka, neuronalna i emocjonalna łączność jest najprawdziwszym skarbem, jaki możemy sobie nawzajem ofiarować.

Pierwsze randki obok egzaminów to najbardziej stresujące sytuacje, z jakimi przyjdzie nam zmierzyć się w życiu. Nic w tym dziwnego, w końcu od tego, jak pójdą, może zależeć przyszłość naszej relacji. Chcemy wypaść jak najlepiej, a przez to bardziej skupiamy się na nie popełnieniu błędów i w konsekwencji faktycznie popełniamy ich więcej. Nie oznacza to jednak, że nie mamy sposobów, żeby radzić sobie ze stresem w takiej sytuacji.


Dowiedz się czegoś o drugiej osobie
Idąc na pierwszą randkę, wypadałoby wiedzieć o danej osobie trochę więcej, niż tylko imię i to jak wygląda jej zdjęcie profilowe na portalu randkowym. Wielu z nas rozmawia albo wymienia wiadomości przed pierwszym spotkaniem się w realu, ale często zdarza się, że są to zwykłe small talki i nie rozmawiamy o czymś poważniejszym. Przez to możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, jak mało wiemy o danej osobie albo jak dużo z tego, co wiemy, jest w rzeczywistości zupełnie nieistotne. Jeśli nie będziemy mieć punktów zaczepienia, nie będziemy wiedzieć, od czego rozpocząć rozmowę i jak ją utrzymać, a to zdecydowanie nie pomoże nam w ograniczeniu stresu.


Miej przygotowany pełny plan
Jeśli to Ty zapraszasz na pierwszą randkę i to Ty ją organizujesz, zrób wszystko, żeby plan był dla Ciebie jak najjaśniejszy i z góry dokładnie określony. Jeśli wiesz, że pierwsza randka będzie Cię stresować, niepotrzebnie będzie dodawać sobie kolejnego czynnika w postaci niewidzenia, jaki będzie kolejny punkt programu. Im bardziej pewny będziesz tego, co chcesz robić i gdzie chcesz zabrać swoją przyszłą drugą połówkę, tym łatwiej będzie Ci poradzić sobie ze stresem i znacznie go zmniejszyć. Jasny plan nie tylko da Ci poczucie stabilności, ale do tego będziesz miał coś, do czego będziesz mógł odnieść się w chwili, w której zupełnie się zgubisz.


Nie rób niczego na siłę
Nie zmuszaj się do niczego, nie jedz jedzenia, które Ci nie smakuje, nie zgadzaj się na wyjście w miejsce, do którego zupełnie nie chcesz iść. Wychodzenie poza swoją strefę komfortu z drugą połówką jest fajne, ale tylko, kiedy ta druga połówka jest dla nas kimś naprawdę bliskim, z kim czujemy się komfortowo. Nie ma mowy o takiej relacji na pierwszej randce. Dlatego jeśli osoba, która Cię zaprosiła, proponuję Ci wyjście gdzieś, gdzie nie chcesz iść, po prostu powiedz, że nie masz na to ochoty. To nie tylko pozwoli Ci nie stresować się dodatkowo, ale da znak osobie, z którą jesteś na randce, że ta konkretna czynność nie należy do twoich ulubionych.