W każdym związku znajdą się lepsze i gorsze dni. Jednak, by związek należał do udanych i by pojawiało się w nim jak najmniej przykrych chwil, bardzo ważne są rozmowy. Szczere omówienie razem z drugą połową tego, co jest nie tak, może okazać się lekarstwem na wszystkie dotychczasowe nieporozumienia. Zwłaszcza dotyczy to wieloletnich związków, a także małżeństw. Im dłużej trwa związek, tym więcej wymaga poświęcenia uwagi oraz pielęgnacji. Nie ma idealnych par, chociaż mogło się tak wielu wydawać. Kłótnie przede wszystkim w dużej mierze wynikają z niedopasowania się od samego początku. Poznając kogoś na portalu randkowym, warto wymienić swoje poglądy i zainteresowania. Nie wszystkie problemy dotykają związków młodych ludzi, a wychodzą one po wielu latach razem, jak również, kiedy związek zaczyna być małżeństwem, zaczynają w życiu towarzyszyć problemy, które wcześniej były nam nieznane. Najlepszą metodą na bieżące problemy jest tylko i wyłącznie długa rozmowa. Z obawy, jaka będzie reakcja partnera, nie zawsze mamy ochotę rozmawiać, ale to podstawowy błąd we wszystkich związkach.

Tytuł niniejszego artykułu może brzmieć nieco dziwnie. Pewnie zastanawiasz się w tej chwili, jak w ogóle można bać się otrzymywania czegoś wspaniałego w życiu? A jednak jest to możliwe – i sporo osób tak właśnie czyni. Sami blokują sobie dostęp do wszystkiego, co dobre w ich życiu. Co takiego w takim razie robią? I jakiego typu zachowania warto zatem unikać?

Miłość, sukces, pieniądze, bogactwo, sława, rodzina, dobra praca itd. to tylko niektóre z pragnień ludzkich. Nie ma nic niestosownego w tym, że człowiek ma ochotę właśnie na coś takiego. Wszak w życiu chodzi o to, żeby żyć szczęśliwie, czuć się spełnionym i uwolnić się od cierpienia. Jeśli człowiek dąży do osiągnięcia czegoś, co niesie ze sobą jakąś wartość dla niego samego, otoczenia czy też nawet świata to przecież jest to fantastyczna sprawa. Nie sądzisz? Niestety, ten sam człowiek może również stanowić dla siebie przeszkodę. Często widać na co dzień, jak wzbrania się on od przyjęcia czegoś dobrego. Stwarza on w ten sposób coś, czego dla własnego dobra nie powinien robić. Co takiego zatem czyni?

Należy w tym miejscu coś zrozumieć. Miłość, dobro czy pieniądze itd. są wspaniałe wtedy, kiedy człowiek się nimi dzieli. Dzięki temu tworzy się tzw. przepływ i to, co piękne ma swoją drogę, którą po prostu płynie. To nic innego jak przekazywanie pewnych wartości. A poprzez przekazywanie tworzy się ich więcej. Tak więc ma to zbawienne skutki na życie człowieka. Jednak… mentalność ludzka nie jest na to nastawiona – zamiast przyjmować i przekazywać, następuje blokowanie. Można to łatwo zauważyć w życiu codziennym.

Pomyśl teraz nad czymś takim. Czy ludzie chętnie przyjmują pochwały i dobre słowo? Komplementy? Albo pieniądze czy inną materialną korzyść za jakieś okazane wsparcie lub pomoc? Nie zawsze nawet patrzą dobrze na sukces, jaki osiągnęli. Jako ludzie jesteśmy w dużej mierze tak warunkowani od najmłodszych lat, że następnie nie jesteśmy w stanie wiele w życiu przyjąć. Uczy się nas przesadnej skromności, nieżądania od nikogo korzyści za okazaną pomoc, pracę, wsparcie itd. I owszem, jest to mądre – ludzie skromni, którzy pomagają, są naprawdę niezwykłymi ludźmi. Problem natomiast stwarza się wtedy, kiedy ktoś niespodziewanie wynagradza ich pochwałami, dobrymi słowami czy jakimiś korzyściami materialnymi. Wyuczony wzorzec zachowań nie pozwala im tego przyjąć, albowiem twierdzą oni, że nic wielkiego w zasadzie nie zrobili i nie zasługują na żadne pochwały i korzyści. Taka skromność niestety skutecznie blokuje napływ wszelkiego dobra. Być może teraz nasuwa Ci się myśl, iż to przecież chwalebne i wspaniałe jest nie przyjmować żadnych pochwał, pieniędzy czy innych dóbr np. za okazaną pomoc. Pozwól jednak coś wyjaśnić.

Wyobraź sobie, że pomogłeś komuś w uporaniu się z jakąś czynnością. Robiłeś to oczywiście bezinteresownie i nie myślałeś o nagrodach. A jednak niespodziewanie osoba, której pomogłeś, chwali Cię i daje Ci pieniądze za okazaną pomoc. Co w takim przypadku zrobiłaby większość ludzi? Nie przyjęłaby ani jednego, ani drugiego. A co Ty byś zrobił? Powracając do tematu. Kiedy ktoś obdziela Cię czymś dobrym, jest to znak od tej osoby, że uznaje Cię za wspaniałego człowieka i uważa, że należy Ci się jakaś nagroda. Ta osoba pragnie obdzielić Cię ze szczerego serca. Jeśli jednak nie przyjmiesz tego, co Ci daje, zrobisz dwie fatalne w skutkach rzeczy. Pierwszą jest to, iż odmówisz osobie, która pragnie Cię nagrodzić przyjemności z uczynienia tego – po prostu zrobisz jej przykrość. Drugą będzie po prostu to, iż zablokujesz dopływ dobra do swojego życia. Jak widać, każda ze stron na tym coś straci.

Weź też pod uwagę prosty fakt. Kiedy np. ktoś wynagradza Cię finansowo, to przecież pieniądze, które dostajesz, puścisz w obieg dalej. Stanie się tak, ponieważ coś za nie kupisz. Kupując coś od kogoś, dajesz też temu komuś szansę na zarobienie pieniędzy, natomiast ten ktoś również zrobi z nimi jakiś użytek. A jeśli są to komplementy i dobre słowa, to podniesiony nimi na duchu będziesz także komplementował innych. Widzisz? Tak właśnie tworzy się przepływ wszelkiego dobra. Dodać należy tutaj jeszcze jedną ważną rzecz. Nie żądaj nigdy jakiegoś zadośćuczynienia za okazaną pomoc, pracę czy wsparcie – to jest akurat nie fair. Natomiast jeśli ktoś oferuje Ci jakieś dobra, ponieważ pragnie Cię nimi obdzielić, przyjmij je i podziękuj. To jest właśnie właściwa postawa. Nie blokuj nigdy przepływu dobra, spraw, abyś był jego przewodnikiem.

Dostrzegasz już teraz, w czym rzecz? Rozumiesz już, dlaczego ludzie ciągle są pogrążeni w rozpaczy i cierpieniu? Dlaczego nie odnoszą sukcesów w życiu? Ponieważ nie przyjmują żadnego dobra, wzdragają się przed nim. Myślą, iż jest to niestosowne zachowanie. Jeśli jednak nie przyjmują, to też nie mają za bardzo czym się dzielić. Ty zrób inaczej. Kiedy dostajesz miłość, wsparcie, pomoc, zrozumienie, komplementy, pieniądze czy inne dobra to je przyjmij i ładnie podziękuj. W ten sposób dajesz sygnał życiu, iż jesteś gotowy i otwarty na wszelkie dobra, miłość i bogactwo. I nie zapomnij również obdzielać innych. Twórz przepływ, a nie blokadę

Wyobraź sobie tę scenę: siedzisz w eleganckiej restauracji, naprzeciwko kogoś nowego. Świece rzucają ciepły blask na jego twarz, a ty obserwujesz, jak podnosi kieliszek wina. W tej samej chwili, niemal nieświadomie, twój mózg odtwarza ten gest. Specjalna grupa komórek – lustrzane neurony – aktywuje się, pozwalając ci nie tylko zobaczyć ten ruch, ale wręcz go „poczuć”, zrozumieć jego intencję i emocję, jaka mu towarzyszy. To nie magia, to neuronauka. A teraz przenieśmy tę scenę o dwadzieścia lat do przodu. Ta sama restauracja, podobna sytuacja, ale ty masz czterdzieści, pięćdziesiąt lat lub więcej. W twoim mózgu wciąż działają lustrzane neurony, ale teraz mają do dyspozycji coś, czego nie miały w młodości – ogromne archiwum życiowych doświadczeń. I to właśnie połączenie tej starożytnej, biologicznej zdolności do współodczuwania z mądrością zdobytą po czterdziestce czyni empatię nie tylko miłym dodatkiem do randkowania, ale jego absolutnym, neurobiologicznym kluczem.

Lustrzane neurony, odkryte przypadkiem przez włoskich naukowców w latach 90. ubiegłego wieku, to jedno z najważniejszych odkryć neurobiologii. Pokazują one, że nasz mózg nie jest odizolowaną fortecą. Jest społecznie „podłączony” do innych umysłów. Kiedy widzimy, jak ktoś się uśmiecha, nasze neurony lustrzane odpalają tak, jakbyśmy to my się uśmiechali. Kiedy widzimy, jak ktoś odczuwa ból, aktywują się te same obszary w naszym mózgu, które odpowiadałyby za nasz własny ból. To jest biologiczny fundament empatii – zdolności do rozumienia i współodczuwania stanów wewnętrznych drugiej osoby. W młodości ten system działa często jak nowe, nie do końca wykalibrowane oprogramowanie. Reagujemy gwałtownie, czasem nadmiernie, projektujemy własne lęki i oczekiwania na drugą osobę. Nasza empatia bywa powierzchowna, reaktywna. Po czterdziestce to się zmienia. Do czystego, neuronalnego „odbicia” dochodzi warstwa refleksji, którą daje życie.

Randki po czterdziestce rzadko są czystą kartą. Każdy z nas wchodzi w nie z historią spisaną nie tylko we wspomnieniach, ale i w neuronalnych połączeniach naszego mózgu. Nosimy w sobie ślady poprzednich związków – zarówno te piękne, jak i te bolesne. Doświadczyliśmy radości, zdrady, spełnienia, samotności, rodzicielstwa, strat, sukcesów zawodowych. To bogactwo doświadczeń nie jest obciążeniem, ale narzędziem, które – w połączeniu z naszym systemem neuronów lustrzanych – może uczynić z nas niezwykle wyczulonych i skutecznych „czytelników” drugiego człowieka. Kiedy teraz siedzisz na tej randce, twój mózg nie tylko odbiera sygnały. On je kontekstualizuje. Głębokość w jego oczach, gdy mówi o rozstaniu z dorastającymi dziećmi, nie jest dla ciebie abstrakcyjnym pojęciem. Twój mózg, dzięki twoim własnym doświadczeniom, może symulować to uczucie pustki i dumy zarazem. Kiedy mówi o presji w pracy, ty nie tylko słyszysz słowa – czujesz w cwellu echo własnego stresu. To nie jest zwykłe „współczucie”. To głęboka, uwspólniona ludzka świadomość.

Empatia po czterdziestce przestaje być jedynie emocjonalną reakcją, a staje się formą uwagi. To uważne, pełne szacunku słuchanie, które wykracza daleko poza słowa. Chodzi o dostrzeganie mikroekspresji na twarzy rozmówcy – tego krótkiego skurczu brwi, gdy wspomina się o byłym małżeństwie, lub delikatnego rozjaśnienia oczu, gdy rozmowa schodzi na pasję, jaką jest żeglarstwo czy malowanie. Nasze „dojrzałe” lustrzane neurony, wspomagane przez korę przedczołową odpowiedzialną za racjonalną analizę, pomagają nam odczytać te sygnały nie jako oderwane fakty, ale jako części większej, spójnej opowieści o drugim człowieku. Pozwalają nam usłyszeć ciszę między słowami, dostrzec napięcie w dłoniach, zinterpretować ton głosu. Na tym poziomie randkowanie przestaje być przesłuchaniem, a staje się wspólnym odkrywaniem.

Kluczową rolę odgrywa tutaj również samowiedza. Aby nasze lustrzane neurony mogły skutecznie „czytać” innych, musimy najpierw nauczyć się czytać samych siebie. Po czterdziestce mamy zwykle dużo większą świadomość własnych mechanizmów obronnych, triggerów i ran. Wiemy, co w nas wywołuje lęk, co sprawia, że się zamykamy, a co otwieramy. Ta samoświadomość jest niezbędna, aby odróżnić autentyczną empatię wobec drugiej osoby od projekcji – czyli przypisywania jej naszych własnych, nieprzepracowanych uczuć. Na przykład, jeśli mamy w sobie głęboki lęk przed porzuceniem, możemy błędnie zinterpretować czyjąś chwilową potrzebę przestrzeni jako oznakę odrzucenia. Nasze lustrzane neurony, niepohamowane przez samowiedzę, mogą wtedy odtworzyć w nas panikę, zamiast spokojnego zrozumienia. Dojrzała empatia polega na tym, by widzieć drugą osobę taką, jaka jest, a nie taką, jaką boimy się, że jest, lub jaką chcielibyśmy, żeby była.

W świecie randek po czterdziestce, gdzie tak wiele osób nosi zranienia, empatia staje się językiem gojenia. Spotykamy kobiety, które po rozwodzie mają wrażenie, że straciły część swojej tożsamości. Spotykamy mężczyzn, którzy całe życie gnali za karierą, a teraz czują, że nie potrafią budować głębokich więzi. Gdy wchodzimy z takimi osobami w interakcję, nasze lustrzane neurony pozwalają nam nie tylko zrozumieć ich ból intelektualnie, ale poczuć go na poziomie cielesnym. To z kolei prowadzi do zupełnie innej jakości komunikacji. Zamiast pocieszających frazesów („Wszystko będzie dobrze”), oferujemy autentyczną obecność. Możemy powiedzieć: „To musi być trudne. Nie potrafię sobie nawet wyobrazić, przez co przeszedłeś, ale słyszę ból w twoim głosie”. Taka odpowiedź, wypływająca z prawdziwego współodczuwania, buduje most nad przepaścią samotności. Sprawia, że druga osoba czuje się naprawdę usłyszana i ważna. A w budowaniu nowej, dojrzałej relacji, nie ma nic bardziej potężnego niż poczucie, że jest się naprawdę widzianym.

Empatia jest też antidotum na ego, które często bywa największą przeszkodą w nowych związkach. Po czterdziestce mamy ustaloną pozycję, nawyki, sposób życia. Łatwo wpaść w pułapkę traktowania randki jak negocjacji, w której trzeba postawić na swoim, obronić swoją niezależność, pokazać swoją siłę. Empatia, zakorzeniona w działaniu neuronów lustrzanych, rozbraja to ego. Przypomina nam, że po drugiej stronie stołu nie siedzi przeciwnik, ale równie złożona, wrażliwa istota ludzka z własnymi nadziejami i obawami. Kiedy skupiamy się na zrozumieniu jej świata, nasza własna potrzeba bycia „w porządku” lub „najlepszym” schodzi na dalszy plan. To uwalniające doświadczenie – przestać grać, a zacząć po prostu być i poznawać.

Co więcej, empatyczne randkowanie tworzy bezpieczną przestrzeń do bycia autentycznym. Kiedy czujemy, że druga osowa naprawdę stara się nas zrozumieć, a nie tylko ocenić, opada w nas presja, by udawać kogoś, kim nie jesteśmy. Możemy odważyć się pokazać nasze prawdziwe „ja” – wraz z jego niedoskonałościami, dziwactwami i historią. A to jest przecież sedno poszukiwań w dojrzałym wieku – nie znaleźć kogoś idealnego, ale kogoś, z kim możemy być prawdziwi. Empatyczna komunikacja na wczesnym etapie znajomości buduje fundament zaufania, który jest niezbędny, aby związek miał szansę przetrwać nieuniknione w przyszłości burze.

Warto też spojrzeć na to z perspektywy czysto pragmatycznej. W świecie aplikacji randkowych i powierzchownych ocen, empatia staje się twoim największym atutem, twoją „przewagą konkurencyjną”. Podczas gdy inni wysyłają identyczne wiadomości, ty możesz napisać coś, co pokazuje, że naprawdę przeczytałaś profil drugiej osoby i zastanawiasz się nad jej doświadczeniami. Na randce, zamiast mówić tylko o sobie, potrafisz prowadzić rozmowę w taki sposób, że twój towarzysz czuje się wartościowy i interesujący. To nie jest strategia. To naturalna konsekwencja prawdziwego zainteresowania drugim człowiekiem, które emanuje z naszej dojrzałej zdolności do empatii. Ludzie, zwłaszcza po przejściach, wyczuwają tę autentyczność na kilometr.

Oczywiście, rozwijanie i praktykowanie tej głębokiej empatii wymaga wysiłku. Wymaga odłożenia telefonu i prawdziwego skupienia na drugiej osobie. Wymaga powstrzymania się od osądów i natychmiastowych rad. Wymaga odwagi, by pozwolić sobie na odczuwanie dyskomfortu drugiej osoby, zamiast go natychmiast zagłuszać żartem lub zmianą tematu. To jest męczące, ale też niezwykle satysfakcjonujące. Każda taka głęboko empatyczna interakcja, nawet jeśli nie zakończy się kolejną randką, jest sama w sobie wartościowym spotkaniem dwóch ludzkich istot. Wzbogaca nas, poszerza nasze zrozumienie ludzkiej natury i pozostawia nas w poczuciu, że nawiązaliśmy prawdziwy, ludzki kontakt.

Wracając do naszej restauracji i kieliszka wina. Gdy po czterdziestce obserwujesz tę samą scenę, twój mózg nie jest już tylko biernym odbiorcą. Staje się aktywnym uczestnikiem tworzenia więzi. Twoje lustrzane neurony, wsparte życiową mądrością, pozwalają ci wejść w rodzaj cichej, neuronalnej harmonii z drugą osobą. To właśnie w tej przestrzeni – gdzie rozumiemy nie tylko słowa, ale i intencje, nie tylko gesty, ale i emocje, które za nimi stoją – rodzi się prawdziwa bliskość. Empatia nie jest więc jedynie społeczną umiejętnością. Jest biologicznym mostem, który, gdy jest świadomie używany przez dojrzałe osoby, może zamienić randkowanie z przerażającego skoku na głęboką wodę w piękną, wspólną podróż w głąb drugiego człowieka. W świecie, który często celebruje powierzchowność, ta głęboka, neuronalna i emocjonalna łączność jest najprawdziwszym skarbem, jaki możemy sobie nawzajem ofiarować.