Dawniej przyszli małżonkowie poznawali się w pracy, na studiach albo przez znajomych. Nieliczni, którym nie udało się nikogo znaleźć korzystali z pomocy biur matrymonialnych. Dzisiaj rolę takich dawnych biur matrymonialnych pełnią internetowe portale randkowe.
Wydawać by się mogło, że nie ma wygodniejszego miejsca do znalezienia drugiej połówki a tymczasem okazuje się, że prawdziwą miłość na portalu randkowym znajdują nieliczni. Dzisiaj ludzie poznają się w podobne sposób jak dawniej, jeśli jednak ktoś zwleka z zamążpójściem do trzydziestki czy dłużej to później jest już dużo trudniej o naturalne kontakty. To właśnie, dlatego najwięcej osób po trzydziestce trafia na portale randkowe. Są to miejsca gdzie każdy poszukujący może zamieścić swój profil i przeglądać profile innych singli. W profilu dodajemy swoje zdjęcia, uzupełniamy informacje o sobie i wskazujemy swoje oczekiwania wobec kandydata.
Do szukania nowych znajomych służą wyszukiwarki. Możemy tam określić lokalizację, wiek, wykształcenie, zawód by już po chwili otrzymać listę osób, które mieszczą siew tych kryteriach. Później nawiązujemy korespondencję, wymieniamy się wiadomościami, smsami czy telefonami. Gdy dwie strony stwierdzą, że dobrze im się ze sobą pisze to następnie umawiają się na spotkanie w realu. Finał takich spotkań bywa bardzo różny. Zazwyczaj kończy się na jednym spotkania, bo któraś ze stron nie podoba się drugiej albo obydwie strony się sobie nie podobają.
Cała jednak trudność na portalach randkowych polega na tym, że często piszemy z dziesiątkami różnych osób i żadna nie jest na tyle interesująca, żeby chcieć się z nią umówić. Nie brakuje też profili martwych oraz osób, które są niegrzeczne, opryskliwe, wulgarne oraz takich, które dobrze układającą się korespondencję potrafią nagle przerwać.
W świecie współczesnych relacji, w którym pierwsze wrażenie bywa budowane częściej na podstawie zdjęcia profilowego niż faktycznej rozmowy, coraz trudniej odróżnić, gdzie kończy się prawdziwa fascynacja drugą osobą, a gdzie zaczyna projekcja naszych pragnień, tęsknot i wyobrażeń. Zjawisko to, choć stare jak sama miłość, nabiera dziś szczególnego znaczenia – w epoce cyfrowych emocji, szybkich decyzji i kontaktów zawieranych na odległość, w których łatwo pomylić to, co widzimy, z tym, czego pragniemy. Psychologia projekcji uczy, że zakochanie to nie tylko emocjonalna reakcja na drugiego człowieka, ale także proces, w którym odtwarzamy wewnętrzne schematy i doświadczenia – często nieświadomie. Gdy spotykamy kogoś, kto przypomina nam coś znajomego – sposób mówienia, spojrzenie, gesty – uruchamia się w nas emocjonalny wzorzec. Czasem to echo dawnych relacji, czasem niespełnionych potrzeb, a czasem odbicie nas samych w cudzym obrazie.
Kiedy ktoś loguje się na portalu randkowym i przegląda profile, nie szuka tylko partnera, ale też potwierdzenia własnych wartości i tożsamości. Zdjęcie, opis, sposób, w jaki ktoś się przedstawia – wszystko to staje się ekranem, na którym wyświetlamy własne emocje. Widząc uśmiech na czyimś zdjęciu, możemy odczytać go jako otwartość, ciepło, a nawet zrozumienie – choć w rzeczywistości to tylko fotografia, utrwalony moment. Projekcja działa jak soczewka: powiększa to, czego najbardziej pragniemy, i zaciera kontury tego, co naprawdę jest. W ten sposób zakochujemy się nie tyle w drugiej osobie, co w jej obrazie, który sami stworzyliśmy. W świecie wirtualnych spotkań ta iluzja staje się jeszcze silniejsza, bo przez dłuższy czas możemy żyć w emocjonalnym napięciu, nie konfrontując się z rzeczywistością – z czyimiś wadami, nawykami, codziennymi zachowaniami.
Mechanizm projekcji jest nieodłącznym elementem ludzkiej psychiki. To naturalny sposób, w jaki próbujemy zrozumieć innych poprzez własne doświadczenia. Gdy ktoś nas pociąga, często przypisujemy mu cechy, które sami cenimy lub których nam brakuje. Widzimy w nim odwagę, pewność siebie, empatię – choć te cechy mogą być tylko naszymi wyobrażeniami. W relacjach romantycznych to szczególnie widoczne, ponieważ zakochanie z natury jest stanem emocjonalnej idealizacji. Mózg wytwarza wtedy dopaminę i oksytocynę, substancje odpowiedzialne za euforię i przywiązanie, które zniekształcają nasze postrzeganie. Widzimy to, co chcemy widzieć. Wierzymy w to, co pragniemy, by było prawdą.
Na portalu randkowym to zjawisko przybiera wyjątkową formę. Zamiast spotkania twarzą w twarz, opieramy swoje wyobrażenia na fragmentach informacji – kilku zdaniach, zdjęciu, emoji. Z tego budujemy cały emocjonalny świat. Wyobrażamy sobie wspólne spacery, rozmowy, dotyk, śmiech. Każde powiadomienie staje się źródłem ekscytacji, a każda chwila ciszy – niepewności. W ten sposób tworzymy relację z kimś, kto często istnieje tylko w naszej głowie. Projekcja sprawia, że przypisujemy tej osobie intencje, uczucia, myśli, których nie możemy zweryfikować. Często dopiero spotkanie w rzeczywistości burzy ten idealny obraz, gdy odkrywamy, że chemia z ekranu nie przekłada się na bliskość w realnym świecie.
Psychologia tłumaczy, że projekcja to mechanizm obronny, który pomaga nam utrzymać wewnętrzną spójność. Kiedy nie chcemy skonfrontować się z własnymi słabościami czy lękami, przypisujemy je innym. W relacjach uczuciowych działa to subtelnie: zarzucamy partnerowi, że jest zdystansowany, gdy to my boimy się bliskości; mówimy, że ktoś nas nie rozumie, gdy sami nie potrafimy mówić o swoich emocjach. W ten sposób chronimy siebie, ale jednocześnie oddalamy się od prawdziwego kontaktu. Projekcja jest jak mgła, która przesłania rzeczywistość – sprawia, że widzimy tylko zniekształcony obraz, zgodny z naszymi wewnętrznymi narracjami.
Kiedy jednak zaczynamy rozumieć, jak działa ten mechanizm, pojawia się szansa na większą świadomość w relacjach. Jeśli potrafimy zatrzymać się i zapytać siebie: „Czy to, co czuję, naprawdę dotyczy tej osoby, czy może czegoś, co w sobie noszę?”, otwieramy przestrzeń na autentyczne spotkanie. W dojrzałej miłości coraz mniej chodzi o poszukiwanie ideału, a coraz bardziej o ciekawość drugiego człowieka takim, jaki jest – bez oczekiwań i filtrów. Gdy uczymy się widzieć ludzi w pełni, z ich historią, wadami, emocjami, zaczynamy też lepiej rozumieć siebie.
W relacjach zawieranych na portalach randkowych świadomość projekcji może być szczególnie cenna. Kiedy uczymy się obserwować swoje reakcje – co nas pociąga, co irytuje, co budzi lęk – zaczynamy rozpoznawać własne wzorce emocjonalne. Może to być fascynacja osobami niedostępnymi, które wzmacniają nasz wewnętrzny schemat pożądania połączonego z nieosiągalnością. Może to być skłonność do idealizowania ludzi, którzy dają nam chwilowe poczucie wyjątkowości. A może to lęk przed odrzuceniem, który sprawia, że przyciągają nas ci, którzy wydają się bezpieczni, ale emocjonalnie niezaangażowani. Projekcja działa w każdą stronę – to nie tylko nasze pragnienia, ale też nasze obawy, które rzucamy na innych.
W praktyce można to zaobserwować w codziennych rozmowach online. Kiedy ktoś odpowiada z opóźnieniem, odczytujemy to jako brak zainteresowania, choć może być po prostu zajęty. Gdy ktoś użyje mniej emocjonalnego tonu, interpretujemy to jako chłód. Zamiast zapytać – tworzymy narrację. I ta narracja staje się rzeczywistością, w której żyjemy. To właśnie projekcja – iluzja, która rośnie w ciszy, karmiona naszymi domysłami. Tymczasem szczerość, otwarta komunikacja i cierpliwość mogłyby rozwiać te złudzenia w kilka minut.
W miarę jak dojrzewamy emocjonalnie, coraz częściej zdajemy sobie sprawę, że zakochanie jest lustrem, w którym odbija się nasza wewnętrzna rzeczywistość. Gdy mówimy: „Zakochałem się w niej, bo jest taka spokojna”, często mówimy o własnym pragnieniu spokoju. Gdy zachwycamy się czyjąś niezależnością, może to oznaczać, że sami czujemy się zbyt zależni. W tym sensie projekcja nie jest czymś złym – jest zaproszeniem do samopoznania. Dzięki niej możemy zrozumieć, czego naprawdę szukamy i czego nam brakuje. Dopiero gdy to odkryjemy, jesteśmy gotowi na relację opartą na realnym spotkaniu dwóch osób, a nie dwóch fantazji.
Na portalu randkowym można traktować to jako formę emocjonalnego treningu. Każde spotkanie – nawet to, które nie kończy się związkiem – może być lustrem, w którym widzimy siebie. Możemy zapytać: „Co mnie przyciągnęło do tej osoby?”, „Dlaczego czuję złość, gdy nie odpisuje?”, „Czemu ta rozmowa była dla mnie tak ważna?”. To pytania, które prowadzą do głębszej świadomości. Kiedy przestajemy szukać w innych potwierdzenia własnej wartości, a zaczynamy budować relacje z poziomu autentycznej ciekawości, coś się zmienia. Przestajemy projektować, a zaczynamy widzieć.
Najpiękniejsze relacje rodzą się wtedy, gdy jesteśmy gotowi na prawdę – nawet jeśli nie jest ona tak ekscytująca jak nasze wyobrażenia. Zamiast zakochiwać się w odbiciu własnych marzeń, uczymy się zakochiwać w człowieku – takim, jaki jest naprawdę. I choć wymaga to odwagi, świadomości i pokory, tylko w takim spotkaniu może narodzić się miłość, która nie jest projekcją, lecz prawdziwym połączeniem dwóch światów.
Projekcja w miłości to zjawisko, które potrafi być niezwykle kuszące, bo pozwala nam wierzyć w coś piękniejszego, niż jest naprawdę. Jednak z czasem okazuje się, że ta iluzja, która na początku daje ekscytację i poczucie wyjątkowości, może stać się też źródłem rozczarowań, frustracji i bólu. W drugiej fazie relacji, gdy emocjonalny żar pierwszych rozmów zaczyna się wypalać, pojawia się moment konfrontacji. Wtedy zaczynamy widzieć drugą osobę taką, jaka jest naprawdę, a nie taką, jaką chcielibyśmy, by była. To właśnie ten moment decyduje, czy potrafimy kochać prawdziwego człowieka, czy tylko naszą wizję miłości.
Mechanizm projekcji działa jak filtr. Dopóki patrzymy przez niego, wszystko wydaje się pasować do naszej historii. Kiedy ktoś wydaje się uroczy, przypisujemy mu cechy, które są dla nas atrakcyjne – inteligencję, wrażliwość, czułość. Dopiero z czasem, gdy zaczynamy poznawać drugiego człowieka w codziennych sytuacjach, w chwilach słabości czy różnicy zdań, odkrywamy, że nie wszystko zgadza się z tym obrazem. Wtedy pojawia się dysonans, którego wiele osób nie potrafi znieść. To moment, w którym wiele relacji rozpada się, bo nagle znika magia. Ale tak naprawdę to dopiero wtedy zaczyna się prawdziwa bliskość – wtedy, gdy zdejmiemy z oczu soczewkę własnych wyobrażeń i zobaczymy, że druga osoba nie jest projekcją, lecz odrębnym światem.
Zrozumienie tego mechanizmu jest jednym z kluczowych kroków w dojrzewaniu emocjonalnym. Wymaga świadomości, odwagi i gotowości do przyjęcia faktu, że nasze emocje nie zawsze są odpowiedzią na rzeczywistość. Wiele osób, które korzystają z portali randkowych, doświadcza tego w sposób szczególnie intensywny. W wirtualnym świecie łatwo o idealizację – bo człowiek, którego widzimy przez ekran, nie może nas rozczarować gestem, tonem głosu, zapachem czy codziennym zachowaniem. Dopóki kontakt trwa w przestrzeni słów, możemy pielęgnować swoje wyobrażenie o nim. Dlatego tak często pierwsze spotkanie bywa rozczarowaniem – nie dlatego, że ktoś jest inny, ale dlatego, że był przez nas zbudowany w sposób nierealny.
Kiedy uczymy się uważnie obserwować, zaczynamy dostrzegać momenty, w których projekcja zaczyna działać. To wtedy, gdy myślimy o kimś, kogo ledwie znamy, a już czujemy emocjonalne przywiązanie. To wtedy, gdy dopowiadamy sobie jego myśli i intencje, zamiast po prostu zapytać. Albo wtedy, gdy reagujemy przesadnie na drobne gesty – bo nie reagujemy na nie, lecz na własne wspomnienia. Zrozumienie tego mechanizmu pozwala nam wprowadzić więcej spokoju w relacje. Uczymy się wtedy, że emocje, choć prawdziwe, nie zawsze są miarodajne. To, że coś czujemy, nie znaczy, że to, co czujemy, jest dokładnym odbiciem sytuacji.
W świecie relacji online, gdzie portale randkowe zastępują tradycyjne spotkania, projekcja nabiera nowego wymiaru. Wymiana wiadomości może trwać tygodniami, zanim dojdzie do pierwszego spotkania. W tym czasie nasze emocje mają nieograniczone pole do wzrostu – bo nie konfrontujemy ich z rzeczywistością. Każdy tekst, każda emotikona, każdy znak może stać się paliwem dla naszej wyobraźni. Gdy wreszcie spotykamy się w realnym świecie, często czujemy, że coś nie pasuje. Nie dlatego, że tej chemii nigdy nie było, ale dlatego, że została stworzona w nas, a nie pomiędzy nami.
Psychologia tłumaczy, że projekcja to nie tylko iluzja, ale też próba emocjonalnego porządku. Nasz umysł nieustannie szuka sensu, próbuje dopasować to, co nieznane, do tego, co już znamy. Dlatego nowe osoby w naszym życiu często przywołują wspomnienia dawnych relacji. Kiedy spotykamy kogoś, kto przypomina nam osobę z przeszłości – mimiką, tonem głosu, gestem – nasz mózg błyskawicznie tworzy połączenia emocjonalne. Wtedy nieświadomie zaczynamy przypisywać mu cechy, które należały do kogoś innego. Czasem to pomaga w budowaniu więzi, ale częściej prowadzi do powtarzania starych schematów.
Jeśli w dzieciństwie nauczyliśmy się, że miłość trzeba zdobywać, możemy nieświadomie wybierać partnerów, którzy są emocjonalnie niedostępni. Jeśli nauczyliśmy się, że bliskość wiąże się z ryzykiem zranienia, możemy sabotować relacje, gdy tylko zaczynają być zbyt głębokie. W ten sposób projekcja staje się powtórzeniem starych historii. To dlatego niektórzy wciąż zakochują się w tym samym typie osób, mimo że wiedzą, iż takie związki nie przynoszą szczęścia. To nie los, lecz nieświadome przyciąganie – pragnienie naprawienia dawnych ran poprzez nową relację.
Kiedy zaczynamy zdawać sobie sprawę z tego mechanizmu, pojawia się przestrzeń do zmiany. Możemy wtedy przyglądać się swoim emocjom z większym dystansem. Możemy zapytać: „Dlaczego właśnie ta osoba tak mnie fascynuje?”, „Czy to, co czuję, naprawdę wynika z kontaktu z nią, czy z tego, co pamiętam z przeszłości?”. To pytania, które wymagają odwagi, ale prowadzą do prawdziwego uwolnienia. Bo dopóki nie zobaczymy, jak nasze emocje są splecione z historią naszego życia, dopóty będziemy patrzeć na innych przez pryzmat dawnych doświadczeń.
Często mówi się, że prawdziwa miłość zaczyna się wtedy, gdy kończy się projekcja. Gdy przestajemy idealizować i zaczynamy akceptować. Kiedy patrzymy na drugiego człowieka nie jak na odzwierciedlenie naszych pragnień, lecz jak na odrębną, pełną, nieidealną osobę. To właśnie wtedy rodzi się bliskość. Bo dopiero wtedy możemy być obecni naprawdę – bez oczekiwań, bez iluzji, bez potrzeby kontrolowania.
Zrozumienie projekcji nie oznacza, że przestaniemy ją odczuwać. To naturalny mechanizm, którego nie da się całkowicie wyeliminować. Ale możemy nauczyć się rozpoznawać, kiedy działa, i nie dawać mu pełnej władzy nad naszymi emocjami. Możemy być uważni na to, co w relacji jest prawdziwe, a co pochodzi z nas samych. W świecie, gdzie kontakt z drugim człowiekiem często zaczyna się na portalu randkowym, ta umiejętność staje się szczególnie ważna. Bo wirtualne emocje potrafią być równie silne jak te realne, ale bez świadomości łatwo się w nich zagubić.
Ostatecznie to, co najważniejsze w każdej relacji – czy zaczęła się w pracy, w parku, czy na portalu randkowym – to zdolność do autentycznego spotkania. Do bycia obecnym, słuchania, ciekawości i otwartości. Kiedy przestajemy projektować, a zaczynamy poznawać, wtedy miłość staje się czymś więcej niż emocjonalnym odbiciem – staje się prawdziwym spotkaniem dwojga ludzi, którzy widzą siebie nawzajem, a nie tylko swoje cienie.
Kiedy wchodzimy w związek, zwykle kieruje nami silne uczucie, potrzeba bliskości i chęć bycia z drugą osobą. W pierwszych tygodniach czy miesiącach zakochanie potrafi całkowicie zdominować nasze myśli, sprawiając, że trudno odróżnić, co jest zdrowym przywiązaniem, a co może prowadzić do niebezpiecznej zależności. Miłość i uzależnienie emocjonalne bywają do siebie podobne, bo obie te siły sprawiają, że koncentrujemy się na drugiej osobie i nadajemy jej szczególne znaczenie w naszym życiu. Różnica polega jednak na tym, że miłość daje przestrzeń, rozwija i buduje, podczas gdy uzależnienie emocjonalne ogranicza, zabiera wolność i stopniowo niszczy. Granica między nimi nie zawsze jest łatwa do uchwycenia, ale jej rozpoznanie bywa kluczowe dla naszego dobrostanu psychicznego i jakości relacji.
Miłość jest uczuciem, które łączy się z wolnością wyboru i wzajemnym szacunkiem. To decyzja, by być z drugą osobą nie dlatego, że musimy, ale dlatego, że chcemy. W zdrowym związku partnerzy potrafią cieszyć się sobą nawzajem, a jednocześnie zachowują swoje pasje, przyjaźnie i przestrzeń osobistą. Miłość sprzyja rozwojowi, dodaje energii, wzmacnia poczucie własnej wartości. Czujemy, że przy drugiej osobie możemy być sobą, a nie że musimy odgrywać rolę, aby zasłużyć na uczucie. Uzależnienie emocjonalne z kolei rodzi się wtedy, gdy partner staje się jedynym źródłem poczucia bezpieczeństwa i sensu życia. Zamiast cieszyć się obecnością drugiej osoby, zaczynamy odczuwać lęk przed jej utratą, a ten lęk kieruje naszymi zachowaniami. To, co z pozoru wygląda jak ogromna miłość, w rzeczywistości może być desperacką próbą uniknięcia samotności.
Psychologia uzależnień emocjonalnych pokazuje, że ich źródłem często jest brak stabilnych więzi w dzieciństwie. Osoby, które nie otrzymały wystarczającej uwagi, akceptacji czy ciepła od rodziców, mogą w dorosłym życiu szukać w partnerze substytutu tego, czego kiedyś im brakowało. Wtedy relacja nie jest budowana na wzajemności, ale na nieustannej próbie wypełnienia pustki. Partner staje się kimś w rodzaju leku – daje chwilową ulgę, ale powoduje też coraz większe uzależnienie. Tak jak w przypadku innych uzależnień, potrzeba bycia z tą osobą staje się silniejsza niż zdrowy rozsądek. Nawet jeśli związek przynosi cierpienie, lęk i frustrację, trudno go zakończyć, bo wizja życia w samotności wydaje się nie do zniesienia.
Jednym z sygnałów, że związek zbliża się bardziej do uzależnienia niż miłości, jest poczucie, że bez drugiej osoby nie jesteśmy nic warci. W miłości czujemy się pełni i spełnieni, ale też wiemy, że nasza wartość nie zależy wyłącznie od partnera. W uzależnieniu emocjonalnym każda krytyka, każdy sygnał dystansu urasta do rangi katastrofy. Osoba uzależniona ma poczucie, że jej życie straci sens, jeśli zostanie odrzucona. Zamiast budować wspólną drogę, koncentruje się na utrzymaniu relacji za wszelką cenę, nawet kosztem własnych potrzeb, zdrowia psychicznego czy granic. Wtedy partnerstwo zamienia się w niezdrową zależność, w której jedna osoba traci siebie, byle tylko zatrzymać drugą.
Warto też zwrócić uwagę na dynamikę zachowań w takim związku. Miłość opiera się na równowadze dawania i brania – partnerzy wspierają się nawzajem, słuchają się i dbają o siebie. Uzależnienie emocjonalne powoduje przesunięcie tej równowagi. Jedna ze stron zaczyna poświęcać się ponad miarę, rezygnować z własnych planów i potrzeb, podczas gdy druga osoba może przyjmować taką postawę jako coś oczywistego. Z czasem pojawia się coraz więcej frustracji, bo brak wzajemności rodzi poczucie niesprawiedliwości i cierpienia. Taki układ często prowadzi do manipulacji, szantażu emocjonalnego, a nawet przemocy psychicznej, ponieważ osoba uzależniona staje się podatna na kontrolę i podporządkowanie.
Granica między miłością a uzależnieniem emocjonalnym bywa szczególnie trudna do uchwycenia w kulturze, która gloryfikuje romantyczne gesty i poświęcenie. Filmy, książki czy piosenki często pokazują miłość jako stan, w którym „nie można żyć bez drugiej osoby”, „świat traci sens bez niej” czy „tylko ona daje szczęście”. Takie narracje mogą sprawić, że uzależnienie emocjonalne zaczyna wyglądać jak idealny związek, podczas gdy w rzeczywistości prowadzi do cierpienia. Psychologia relacji uczy, że prawdziwa miłość nie polega na zatraceniu siebie, ale na tworzeniu wspólnej przestrzeni, w której dwie osoby mogą się rozwijać i wzajemnie wspierać. W uzależnieniu natomiast tracimy tę perspektywę i zaczynamy definiować siebie wyłącznie przez pryzmat partnera.
Nie można też pominąć roli lęku przed samotnością, który u wielu osób jest na tyle silny, że skłania do trwania w toksycznych relacjach. W zdrowej miłości samotność nie jest zagrożeniem, bo wiemy, że nawet bez partnera potrafimy zadbać o swoje życie. W uzależnieniu emocjonalnym sama myśl o rozstaniu wywołuje panikę i poczucie pustki. To sprawia, że osoba uzależniona podejmuje działania, które mają na celu tylko jedno – zatrzymanie partnera. Mogą to być obietnice, że się zmieni, rezygnacja z własnych potrzeb, a czasem nawet próby manipulacji czy wzbudzania poczucia winy. W efekcie relacja staje się coraz bardziej dusząca, zamiast dawać poczucie szczęścia.
Warto zauważyć, że uzależnienie emocjonalne nie zawsze dotyczy tylko jednej strony. Zdarza się, że oboje partnerzy wchodzą w podobną dynamikę, tworząc związek oparty na wspólnej zależności. Wtedy trudno mówić o zdrowej miłości, bo obie osoby bardziej koncentrują się na utrzymaniu więzi niż na jej jakości. Taki układ często bywa burzliwy – pełen namiętności, ale też kłótni, dramatów i nieustannych rozstań oraz powrotów. Z zewnątrz może wyglądać jak wielka miłość, w rzeczywistości jest jednak mechanizmem, który utrzymuje dwie osoby w stanie emocjonalnego chaosu.
Psychologia podkreśla, że rozpoznanie granicy między miłością a uzależnieniem emocjonalnym wymaga autorefleksji. Warto zadać sobie pytanie: czy czuję się sobą w tym związku? Czy mogę rozwijać swoje pasje, spotykać się z przyjaciółmi, podejmować decyzje niezależnie od partnera? Czy moja wartość zależy od tego, co on o mnie myśli? Jeśli odpowiedzi skłaniają się ku temu, że nasze życie kręci się wyłącznie wokół drugiej osoby, to znak, że wpadamy w pułapkę uzależnienia. Świadomość tego jest pierwszym krokiem do zmiany, choć często bardzo trudnym, bo wymaga zmierzenia się z własnym lękiem przed stratą.
Miłość to uczucie, które rozwija się i dojrzewa wraz z partnerami. Początkowe zauroczenie i euforia ustępują miejsca głębszej więzi, opartej na zaufaniu i wzajemnym szacunku. Uzależnienie emocjonalne natomiast zatrzymuje nas w fazie intensywnego lęku i potrzeby, nie pozwalając zbudować stabilnej relacji. Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się rozpoznawać różnice między tymi dwoma stanami. Tylko wtedy możemy świadomie budować związki, które będą dla nas źródłem wsparcia i radości, a nie udręki i zależności. Świadomość własnych emocji, odwaga do mówienia o swoich potrzebach i gotowość do pracy nad sobą są kluczowe, by miłość nie zamieniła się w pułapkę.