Znalezienie swojej drugiej połowy na całe życie to paradoksalnie niezbyt łatwe zadanie. Ludzie dobierają się na zasadzie podobieństw, a nawet przeciwieństw, bo często to właśnie one powodują, iż dzięki uzupełnianiu się, związek jest zawsze świeży. Czasem jednak chcemy znaleźć kogoś, kto byłby bardzo podobny do nas. Zwłaszcza jeśli mamy specyficzne zainteresowania, i z góry wiemy, iż osoba o przeciwnych upodobaniach, nie będzie się z nami dogadywać. Jeśli ktoś jest artystą fotografem, zapewne nie znajdzie wspólnego języka z osobą pracującą w markecie. Jak by to wyglądało po ciężkim dniu pracy? Załóżmy, że mąż wróci zmęczony po całym dniu spędzonym w sklepie, a żona zaprowadzi go do pomieszczenia, chwaląc się kolejnym obrazem na płótnie. Czy zmęczony umysł tego człowieka będzie w stanie podziwiać walory artystyczne obrazu? Dlatego też ogromna rozbieżność zawodowa, jak i hobbystyczna, powinna być brana pod uwagę, wybierając się na spotkanie ze swoją przyszłą połową. Zainteresowania, które odgrywają kluczową rolę w naszym życiu, powinny jednak po części łączyć dwoje ludzi, będących razem.
Szekspirowski bohater, odczuwając melancholię, Danię nazywa “więzieniem”; Hamlet dziś zostałby zupełnie zmarginalizowany w swej opinii - to kraj ludzi najszczęśliwszych na świecie, co zgodnie podają wszelkie rankigi i badania ludzkiego szczęścia. W tym nieodległym od nas przytulnym kraju życie jest “hyggelig” - właśnie tak ciepłe i miękkie, jak trudna wymowa tego pojęcia, które powinno się wymawiać jak “hu/ygr”. Nie ma dosłownego tłumaczenia tego, czym jest “hygge” - nie jest to ani po prostu szczęście, ani tym bardziej modna dziś “uważność” czy “dobrostan” (z ang. wellness/wellbeing) i związany z tym nieomal “przemysł szczęścia”. Słowo ma bowiem wiele odcieni znaczeniowych, z których najbardziej centralne jest “błogość, zaowolenie, przyjemna chwila, dobry nastrój, miła atmosfera, opieka, poczucie bezpieczeństwa”. To swoisty zlepek znaczeniowy, który grozi tym, że w pewnym momencie wszystko, co pozytywne staje się “hygge” - i tak mamy “hygge-mieszkania” i cały przemysł dizajnersko-wnętrzarski, “hygge-modę” i topowe blogi modowe o ubraniach skandynawskich i duńskich szczególnie, “hygge-przedmioty” - zwłaszcza nastrojowe świeczki zapachowe, ledowe, dyskretne boczne oświetlenie do kuchni czy łazienki albo salonu - najbardziej “hyggowych” miejsc w naszych mieszkaniach i domach. Co to właściwie jest to “hygge” i jak je rozumieć?
Doświadczaliście je Państwo nie raz: proszę sobie wyobrazić, że leżycie na plaży nad egzotycznym morzem na wyspie z palmami, w ręku trzymacie gin z tonikiem, na kolanach leży fascynująca lektura, a dokoła są uśmiechnięci ludzie; czas przyjemnie zwalnia, nie trzeba sie nigdzie spieszyć, telefon jest wyłączony i nie ma z “tyłu głowy” żadnych zleceń firmowych “na wczoraj”; to wtedy są kameralne momenty, kiedy można przeżyć “hygge”. Jest przeciwieństwem nie tylko stresującego trybu życia, ale i stresującej mody na “zdrowy tryb życia” (gin z tonikiem), a także “techniki motywacyjne i aktywizujące” oraz wszelka stresująca “praca z ciałem”. Nic-nie-robienie nie jest łatwe - gdy współczesny człowiek jest niemal zrośnięty z telefonem, tabletem i laptopem, bardzo trudno początkowo przestawić się na tryb “off-line”, zwolnić, zatrzymać się, przystanąć…
Skąd wzięła się moda na hygge, czyli duński sposób na odwiecznie i w wielu przypadkach stale nas zawodzące i rozczarowujące szczęście doczesne? Dania to mały kraj, z sześcioma milionami ludności, niskim bezrobociem, rozbudowaną siecią świadczeń socjalnych, z niewielkimi różnicami między najlepiej i najgorzej zarabiającymi, a przy tym specyficznym klimatem społecznym, gdzie w obliczu wielu zawieruch dziejowych bardziej niż rywalizacja liczą się współpraca, społecznikostwo, utrzymywanie zdrowych relacji sąsiedzkich i rodzinnych; gdzie polityka nie ingeruje tak bardzo w prywatne przestrzenie. Dania ma przez połowę roku chłodną pogodę, stąd Duńczycy częściej spędzają w domu, skąd dzięki technologii mogą wykonywać pracę zdalną; więzi rodzinne są mocniejsze, a zamiast indywidualnej ścieżki “samospełnienia” liczy się nastawienie na potrzeby bliskich i empatia, którą przejawiają w wysokim stopniu.
Ludzkość od samych początków istnienia, nadal mimo wysiłków nauki spowitych tajemnicą, poszukiwała recepty na “wieczne szczęście”, eliksir młodości, a nawet alchemiczny kamień nieśmiertelności. Filozofowie i prorocy bardzo podobnie pojmowali los ludzki jako ciężki, lokując złote czasy w mitycznym edenie lub w krainie złotego eldorado; dopiero później sformułowano maksymę “carpe diem”, czyli “łap chwilę”, żyj i ciesz się z małych rzeczy. Zamiast wielkich czynów wojennych czy w dziedzinie sztuki, rozpoczęto poszukiwanie szczęścia w małych, drobnych sprawach codzienności; taki właśnie jest “hygge” - drobne przyjemności, miłe niespodzianki sprawiane najbliższym, wśród których Duńczycy spędzają o wiele więcej czasu niż reszta Europy.
Samo słowo wywodzi się ze staronordyckiego i pierwotnie oznaczało tam “myśleć” lub “być zadowolonym”; potem poprzez język norweski w XIX wieku zostało przejęte przez kulturę duńską i od razu stało się hasłem wywoławczym dla różnych bardzo spraw, które łączy jedno - mają nieść błogość, spokój i zadowolenie, nie mające jednak nic wspólnego z poszukiwaniem skrajnych doznań (ekstazy, rozkoszy), lecz raczej ze swobodną medytacją nad płynącą wolno rzeką, zachodzącym z wolna słońcem czy cieknącym i lekko szeleszczącym kranem, którego nie trzeba od razu reperować.
Zjawisko “hygge”, tak naturalne dla Duńczyków, jak wolność dla Amerykanów czy specyficzne zwyczaje kulinarne Włochów, staje się zrozumiałe, gdy popatrzymy szerzej: ludzie nie chcą już - jak w średniowieczu - czekać na sławę pośmiertną albo nawet nagrodę w zaświatach, lecz czuć się spełnionymi już “tu i teraz”; na temat szczęścia wiele napisano, a najważniejszym kontekstem dla “hygge” jest z jednej strony wspomniane hasło “carpe diem”, mające starożytny rodowód, jak i romantyczne filmy z nieodzowną atmosferą na kolacji przy świecach we dwoje; to jednak jeszcze nie tłumaczy swoistości tego, co pod pojęciem “hygge” rozumieją sami zainteresowani. Po pierwsze, oni sami dziwią się, że tak trudno Europejczykom zrozumieć, że hyggelig nie łączy się ani trochę z postawą konsumocyjną, a tym bardziej - hedonistyczną. Prędzej ze stoicką mądrością w przyjmowaniu i akceptacji drobnych przyjemności, które niesie nie życie oglądane w całości, lecz każdy jeden dzień z osobna. Jednak i to nie jest wyróżnikiem hygge, ponieważ każdy naród ma swoje “hygge” - i tak np. dalekowschodnia sztuka parzenia herbaty i związany z tym wielogodzinny nieraz rytuał czy brazylijskie świętowanie karnawału to też odpowiedniki bycia w hygge; jednak specyficzne dla Duńczyków jest co innego: wspólne spędzanie dużej ilości czasu, niezależnie od przeszków i trudności w relacjach, bez względu na trudną nieraz w Danii pogodę i klimat; to sztuka bycia razem bez ciążącego uczucia, że “trzeba już iść”, coś załatwić, albo usiąść ze słuchawkami i zanurzyć się w muzyce; zamiast tego Duńczycy słuchają muzyki razem, a pomaga im w tym sieć małych, nastrojowych karczm i gospod, gdzie można zjeść regionalne i zdrowe posiłki, i popatrzeć bez robienia niczego na rozciągający się za oknem elegijno-melancholijny nieco pejzaż, pełen łąk i wrzosowisk.
Żeby zrozumieć, dlaczego Duńczykom udaje się to, czego nie udaje się nawet sąsiadom, trzeba wyjaśnić, że kraj jest mały, co sprzyja poczuciu wspólnoty i zbudowanej na wspólnych kodach kulturowych tożsamości narodowej; Duńczycy są przywiązani do dobrych tradycji, a zarazem otwarci na wszystko, co nowoczesne; z jednej strony z Danii płynie rzeka mleka i wyjeżdża w świat świetne masło, do kultury krajów ościennych przenika literatura (Hans Christian Andersen był Duńczykiem), a z drugiej - to świetnie zorganizowane państwo, mimo najwyższego poziomu podatków, które umożliwiają utrzymanie małej grupy bezrobotnych z daleka od śladowej szarej strefy, państwo rzeczywiście przyjazne obywatelom. Stąd tak chętnie odwiedzane przez Niemców czy Szwedów.
Na portalach randkowych spotykają się osoby z najróżniejszych środowisk, o odmiennych doświadczeniach i oczekiwaniach, jednak niezależnie od wieku, płci czy statusu życiowego, każdy użytkownik niesie ze sobą pewien ukryty motyw, często głębiej zakorzeniony niż tylko pragnienie znalezienia „kogoś”. Wbrew pozorom, to, czego ludzie szukają w przestrzeni randkowej online, nie zawsze jest oczywiste nawet dla nich samych. Często motywy działania są intuicyjne, wynikające z potrzeb psychicznych, społecznych i emocjonalnych, które trudno jest zwerbalizować lub nawet w pełni sobie uświadomić.
Kobiety w przestrzeni randkowej bardzo często szukają nie tylko partnera, ale przede wszystkim emocjonalnego bezpieczeństwa. Wielu kobietom zależy na tym, aby trafić na kogoś, kto okaże im zainteresowanie nie tylko fizyczne, lecz przede wszystkim emocjonalne. Pragną być zauważone, wysłuchane i docenione. W świecie, w którym coraz częściej relacje są powierzchowne i szybkie, potrzeba bycia ważną dla drugiego człowieka staje się dla nich kluczowa. Randkowe aplikacje oferują szybki dostęp do kontaktu z ludźmi, ale dla kobiet nie oznacza to automatycznie gotowości na przygodne znajomości – wręcz przeciwnie, wiele z nich liczy na głębsze, bardziej wartościowe relacje.
Jednocześnie część kobiet traktuje portale randkowe jako sposób na wzmocnienie poczucia własnej wartości. Otrzymywanie wiadomości, komplementów, lajków czy zainteresowania może działać jak tymczasowy zastrzyk pewności siebie. Jest to zjawisko bardzo ludzkie i zrozumiałe – każdy z nas pragnie być atrakcyjny, pożądany i doceniany. Dlatego niektóre kobiety niekoniecznie szukają stałego związku, ale raczej testują swoją atrakcyjność, porównują się z innymi, a czasem wręcz podświadomie rywalizują o uwagę mężczyzn. Nie oznacza to cynizmu, lecz raczej ukryte mechanizmy psychologiczne związane z samooceną i potrzebą przynależności.
Mężczyźni natomiast często szukają na portalach randkowych potwierdzenia swojej męskości, atrakcyjności oraz sprawczości. Kontakt z kobietami w przestrzeni wirtualnej może być dla nich próbą zaspokojenia potrzeby bycia pożądanym. Niektórzy mężczyźni wchodzą w ten świat z nadzieją na szybki romans, inni – z autentycznym pragnieniem poznania kogoś wartościowego. Jednak nawet wśród tych, którzy deklarują chęć związku, można odnaleźć elementy pragnienia uznania i akceptacji. Mężczyzna, który na co dzień zmaga się z presją sukcesu, zarabiania i rywalizacji, może postrzegać randkowanie online jako przestrzeń, w której to on staje się wybrany, pożądany i akceptowany bez względu na osiągnięcia zawodowe czy status społeczny.
Część mężczyzn traktuje też portale randkowe jako swego rodzaju grę – wyzwanie, w którym celem jest zdobycie jak największej liczby kontaktów, randek, czy seksualnych doświadczeń. Nie oznacza to automatycznie braku szacunku do kobiet, lecz często jest to efekt socializacji, w której męskość definiowana była przez pryzmat liczby podbojów. W takiej narracji mężczyzna uczy się, że jego wartość wzrasta wraz z ilością zainteresowania ze strony kobiet. Dlatego też niektórzy angażują się w kontakty, które są powierzchowne, ponieważ najważniejsza staje się sama interakcja, a nie jej jakość czy głębia.
Warto jednak zauważyć, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni często nie do końca wiedzą, czego naprawdę szukają. Wiele osób loguje się na portalach randkowych z mieszanką emocji – ciekawości, nadziei, znudzenia, rozczarowania życiem offline. Czasem decyzja o zarejestrowaniu się wynika z potrzeby oderwania się od codzienności, z nudy czy samotności, która nie zawsze oznacza chęć związku. Ludzie chcą kontaktu, ale nie zawsze są gotowi na relację. Pragną bliskości, ale boją się zranienia. Chcą być szczerzy, ale jednocześnie pragną dobrze wypaść i często kreują obraz siebie bardziej atrakcyjny niż rzeczywistość.
Wspólnym mianownikiem dla obu płci bywa lęk przed odrzuceniem. Aplikacje randkowe mogą go pogłębiać lub chwilowo maskować. Z jednej strony dają łatwość kontaktu – jedno przesunięcie w prawo może rozpocząć rozmowę, która przerodzi się w coś więcej. Z drugiej strony, szybkość tego świata sprawia, że wszystko staje się ulotne. Ludzie łatwo się sobą nudzą, nie budują więzi, bo zawsze mogą poszukać „lepszej opcji”. W tej rzeczywistości zarówno kobiety, jak i mężczyźni czują się czasem jak produkty wystawione na sprzedaż – oceniani, odrzucani, selekcjonowani.
Wielu użytkowników ma również nadzieję na coś wyjątkowego, coś, co wyrwie ich z rutyny. Niekiedy to romantyczna wizja „miłości przez internet”, a innym razem – impuls do zmiany życia, do wyjścia z samotności, do zbudowania czegoś od nowa. Portale randkowe stają się więc nie tylko miejscem szukania drugiej połówki, ale też symbolem nadziei na nowe otwarcie. Ludzie wchodzą w interakcje z obcymi osobami, czasem z kompletnie innego świata, ale robią to z wewnętrznym pragnieniem, by wreszcie ktoś ich zrozumiał, zaakceptował i był „tym kimś”.
Nie można też pominąć aspektu rozczarowania, które często towarzyszy użytkownikom randkowych aplikacji. Kobiety czują się nieraz traktowane przedmiotowo, sprowadzane do wyglądu, zasypywane powierzchownymi wiadomościami. Mężczyźni natomiast doświadczają frustracji związanej z brakiem odpowiedzi, z ignorowaniem, z brakiem odwzajemnienia zainteresowania. Oboje często czują się zmęczeni „grą”, oczekiwaniami, ciągłym dopasowywaniem się do oczekiwań drugiej strony.
W rzeczywistości, za większością profili kryje się ktoś, kto pragnie miłości, ale boi się jej szukać wprost. Ktoś, kto tęskni za ciepłem i bliskością, ale nie chce wyjść na zdesperowanego. Ktoś, kto marzy o tym, żeby wieczorem móc się do kogoś przytulić, ale codzienność zmusza go do zachowywania dystansu i pozorów siły. Portale randkowe stały się współczesnym polem bitwy między potrzebą bliskości a lękiem przed odrzuceniem, między autentycznością a wizerunkiem, między pragnieniem relacji a kultem wolności.
W głębi duszy kobiety często chcą znaleźć kogoś, przy kim będą mogły być sobą. Bez potrzeby ciągłego udowadniania czegoś, bez gry pozorów, bez testów i gierek. Chcą być z kimś, kto je rozumie, kto doceni ich emocjonalność, wrażliwość, ale także siłę i niezależność. Marzą o relacji, która będzie oparta na zaufaniu, wspólnym śmiechu, codziennych drobnych gestach i poczuciu, że mogą na kimś polegać.
Mężczyźni natomiast szukają relacji, w której nie będą musieli cały czas udowadniać swojej wartości. Chcą być kochani nie za osiągnięcia, wygląd czy zarobki, lecz za to, kim są naprawdę. Pragną kogoś, kto dostrzeże ich emocjonalność, nawet jeśli nie zawsze potrafią ją wyrazić słowami. Szukają akceptacji, przestrzeni, w której będą mogli odpocząć od presji zewnętrznego świata.
Choć na powierzchni może się wydawać, że kobiety szukają stabilności, a mężczyźni przygody – rzeczywistość jest dużo bardziej złożona. Każdy człowiek, niezależnie od płci, pragnie w gruncie rzeczy tego samego: być kochanym, rozumianym, akceptowanym. Portale randkowe to miejsce, gdzie to pragnienie może się spełnić, ale też – równie często – może zostać zranione.
Ostatecznie to, czego ludzie naprawdę szukają na portalach randkowych, to kontakt – z drugim człowiekiem, ale i z samym sobą. Wchodząc w relacje, odkrywają swoje potrzeby, uczą się granic, poznają swoje emocje i mechanizmy obronne. Niekiedy taka droga prowadzi do związku, innym razem do refleksji. Ale zawsze jest to forma poszukiwania – nie tylko drugiej osoby, ale też własnej tożsamości w świecie pełnym hałasu, szybkich decyzji i powierzchownych interakcji.