W dzisiejszym świecie opartym na coraz częstszym podejściu w relacjach damsko- męskich, zakładającym szeroko pojęte partnerstwo, zostaje niewiele przestrzeni dla tradycyjnych ról typowo męskich, czy kobiecych. Kryzys męskości jest widoczny zwłaszcza w krajach bogatych i rozwiniętych gospodarczo o mocnych nurtach demokratycznych. Kobiety dążąc do niezależności szukają równie silnego partnera, wymagając od niego nie tylko zaradności finansowej, ale też czysto przyziemnych umiejętności. Zatem jak wybierać partnera, żeby nie czuć rozczarowania i stworzyć stabilny związek?
Niektóre samotne kobiety pragnąc trwałych relacji zastanawiają się, jak znaleźć idealnego partnera, którego obraz noszą zakodowany w myślach. W ich mniemaniu idealny partner potrafi zająć się domem na równi z kobietą, do tego jest czuły i empatyczny. Mężczyźni starając się sprostać tym wymaganiom, nieraz całkowicie podporządkowują się kobiecie, co w niektórych przypadkach kończy się zjawiskiem, jakim jest kryzys męskości.
Nie bez winy jest tu też strefa mass mediów i pokazywanie mężczyzn w rolach typowo kobiecych, zwłaszcza promowanie modelu pomieszania ról przez kraje skandynawskie. Tutaj odpowiedź na pytanie, jak wybierać partnera jest podana na tacy. Mężczyzna musi zajmować się domem, gotować, sprzątać, pokazywać uczucia i zarazem umieć stanąć w obronie rodziny a także być zaradnym finansowo.
Jeśli przyjrzymy się funkcjonowaniu kobiet i mężczyzn zobaczymy, że mężczyźni przejawiają większą skłonność do ryzyka, podejmują odważniejsze życiowe decyzje oraz są mniej ugodowi. Taka postawa ma też swoje konsekwencje, ponieważ prowadzi do tego, że większość osadzonych w więzieniach i skonfliktowanych z prawem stanowią właśnie mężczyźni. Kobiety są bardziej nastawione na ludzi niż rzeczy, dlatego w ich postępowaniu i priorytetach znajdują się takie sprawy, jak rodzina, przyjaciele, zapewnienie sobie stabilizacji i unikanie konfliktów.
Pytanie odnośnie tego, jak znaleźć idealnego partnera zawiera wiele odpowiedzi i zależy od indywidualnych potrzeb. Niemniej jednak mnóstwo rozgoryczonych kobiet trwa przy swojej wizji ideału, który nie tylko sprząta i zajmuje się dziećmi, ale też utrzymuje rodzinę, lub przynajmniej zarabia tyle, co druga połówka. Mężczyzna, który funkcjonuje inaczej niż kobieta, może nie wpasować się w ten nowoczesny kanon. Próbując sprostać wymaganiom, nieraz sprzecznym z naturą, czuje się słaby i nieadekwatny. Taki kryzys męskości prowadzi do rozpadu związków i niemożności znalezienia wymarzonego partnera przez kobiety.
Zastanawiając się nad tym, jak znaleźć idealnego partnera pamiętajmy, że nie chodzi o to, aby związać się z pierwszym lepszym agresywnym macho, czy godzić się na autorytarny sposób postępowania. Wydaje się, że rozwiązaniem problemu jest pogodzenie się z naturą mężczyzn, a nie narzucanie im ról niezgodnych z predyspozycjami. Ojciec potrafi wspaniale bawić się z dzieckiem, ale będzie to robił w inny sposób niż matka.
Podobnie rzecz ma się, jeśli chodzi o finanse. Mężczyźni z racji swojej niskiej ugodowości i logice, a także wobec faktu, że nie zachodzą w ciążę i nie karmią piersią są w stanie utrzymać swoją pozycję w firmie przez długi czas i piąć się po szczeblach hierarchii.
Kwestia tego, jak wybierać partnera nie może opierać się wyłącznie na wyimaginowanych fantazjach. Zaprzeczanie rzeczywistości i wypieranie jej zawsze kończy się niepowodzeniem.
No i mamy powoli kolejną już wiosnę ... ile już takowych przeżyliście? z biegiem czasu zapewne coraz mnie, szczególnie kobiety ;-) Czy w tym roku również będzie tak gorąco jak ostatnio, no cóż przekonamy się ... ale z pewnością będzie to dobry okres na spotkania i zawieranie znajomości. No tak, każdy artykuł mówi o portalu randkowym - no ale skoro tutaj jesteśmy to do tego właśnie namawiamy. Pamiętajcie o jednym, nie jest tak, że wejdziecie na dowolny portal randkowy, napiszecie kilka wiadomości i już mamy randkę a chwilę później wielką miłość. Szukanie ciekawych znajomości przez internet również nie jest takie proste - najpierw trzeba chwilę porozmawiać, powymieniać się myślami, później kilka razy spotkać i albo zechcemy spędzać z tą osobą jak najwięcej czasu albo nie ... niczym nie różni się to od normalnego życia, prawda? W czasach kiedy każdy ma internet i spędza więcej czasu patrząc na smartfona niż dookoła siebie - z całą pewnością.
Wyobraź sobie tę scenę: siedzisz w eleganckiej restauracji, naprzeciwko kogoś nowego. Świece rzucają ciepły blask na jego twarz, a ty obserwujesz, jak podnosi kieliszek wina. W tej samej chwili, niemal nieświadomie, twój mózg odtwarza ten gest. Specjalna grupa komórek – lustrzane neurony – aktywuje się, pozwalając ci nie tylko zobaczyć ten ruch, ale wręcz go „poczuć”, zrozumieć jego intencję i emocję, jaka mu towarzyszy. To nie magia, to neuronauka. A teraz przenieśmy tę scenę o dwadzieścia lat do przodu. Ta sama restauracja, podobna sytuacja, ale ty masz czterdzieści, pięćdziesiąt lat lub więcej. W twoim mózgu wciąż działają lustrzane neurony, ale teraz mają do dyspozycji coś, czego nie miały w młodości – ogromne archiwum życiowych doświadczeń. I to właśnie połączenie tej starożytnej, biologicznej zdolności do współodczuwania z mądrością zdobytą po czterdziestce czyni empatię nie tylko miłym dodatkiem do randkowania, ale jego absolutnym, neurobiologicznym kluczem.
Lustrzane neurony, odkryte przypadkiem przez włoskich naukowców w latach 90. ubiegłego wieku, to jedno z najważniejszych odkryć neurobiologii. Pokazują one, że nasz mózg nie jest odizolowaną fortecą. Jest społecznie „podłączony” do innych umysłów. Kiedy widzimy, jak ktoś się uśmiecha, nasze neurony lustrzane odpalają tak, jakbyśmy to my się uśmiechali. Kiedy widzimy, jak ktoś odczuwa ból, aktywują się te same obszary w naszym mózgu, które odpowiadałyby za nasz własny ból. To jest biologiczny fundament empatii – zdolności do rozumienia i współodczuwania stanów wewnętrznych drugiej osoby. W młodości ten system działa często jak nowe, nie do końca wykalibrowane oprogramowanie. Reagujemy gwałtownie, czasem nadmiernie, projektujemy własne lęki i oczekiwania na drugą osobę. Nasza empatia bywa powierzchowna, reaktywna. Po czterdziestce to się zmienia. Do czystego, neuronalnego „odbicia” dochodzi warstwa refleksji, którą daje życie.
Randki po czterdziestce rzadko są czystą kartą. Każdy z nas wchodzi w nie z historią spisaną nie tylko we wspomnieniach, ale i w neuronalnych połączeniach naszego mózgu. Nosimy w sobie ślady poprzednich związków – zarówno te piękne, jak i te bolesne. Doświadczyliśmy radości, zdrady, spełnienia, samotności, rodzicielstwa, strat, sukcesów zawodowych. To bogactwo doświadczeń nie jest obciążeniem, ale narzędziem, które – w połączeniu z naszym systemem neuronów lustrzanych – może uczynić z nas niezwykle wyczulonych i skutecznych „czytelników” drugiego człowieka. Kiedy teraz siedzisz na tej randce, twój mózg nie tylko odbiera sygnały. On je kontekstualizuje. Głębokość w jego oczach, gdy mówi o rozstaniu z dorastającymi dziećmi, nie jest dla ciebie abstrakcyjnym pojęciem. Twój mózg, dzięki twoim własnym doświadczeniom, może symulować to uczucie pustki i dumy zarazem. Kiedy mówi o presji w pracy, ty nie tylko słyszysz słowa – czujesz w cwellu echo własnego stresu. To nie jest zwykłe „współczucie”. To głęboka, uwspólniona ludzka świadomość.
Empatia po czterdziestce przestaje być jedynie emocjonalną reakcją, a staje się formą uwagi. To uważne, pełne szacunku słuchanie, które wykracza daleko poza słowa. Chodzi o dostrzeganie mikroekspresji na twarzy rozmówcy – tego krótkiego skurczu brwi, gdy wspomina się o byłym małżeństwie, lub delikatnego rozjaśnienia oczu, gdy rozmowa schodzi na pasję, jaką jest żeglarstwo czy malowanie. Nasze „dojrzałe” lustrzane neurony, wspomagane przez korę przedczołową odpowiedzialną za racjonalną analizę, pomagają nam odczytać te sygnały nie jako oderwane fakty, ale jako części większej, spójnej opowieści o drugim człowieku. Pozwalają nam usłyszeć ciszę między słowami, dostrzec napięcie w dłoniach, zinterpretować ton głosu. Na tym poziomie randkowanie przestaje być przesłuchaniem, a staje się wspólnym odkrywaniem.
Kluczową rolę odgrywa tutaj również samowiedza. Aby nasze lustrzane neurony mogły skutecznie „czytać” innych, musimy najpierw nauczyć się czytać samych siebie. Po czterdziestce mamy zwykle dużo większą świadomość własnych mechanizmów obronnych, triggerów i ran. Wiemy, co w nas wywołuje lęk, co sprawia, że się zamykamy, a co otwieramy. Ta samoświadomość jest niezbędna, aby odróżnić autentyczną empatię wobec drugiej osoby od projekcji – czyli przypisywania jej naszych własnych, nieprzepracowanych uczuć. Na przykład, jeśli mamy w sobie głęboki lęk przed porzuceniem, możemy błędnie zinterpretować czyjąś chwilową potrzebę przestrzeni jako oznakę odrzucenia. Nasze lustrzane neurony, niepohamowane przez samowiedzę, mogą wtedy odtworzyć w nas panikę, zamiast spokojnego zrozumienia. Dojrzała empatia polega na tym, by widzieć drugą osobę taką, jaka jest, a nie taką, jaką boimy się, że jest, lub jaką chcielibyśmy, żeby była.
W świecie randek po czterdziestce, gdzie tak wiele osób nosi zranienia, empatia staje się językiem gojenia. Spotykamy kobiety, które po rozwodzie mają wrażenie, że straciły część swojej tożsamości. Spotykamy mężczyzn, którzy całe życie gnali za karierą, a teraz czują, że nie potrafią budować głębokich więzi. Gdy wchodzimy z takimi osobami w interakcję, nasze lustrzane neurony pozwalają nam nie tylko zrozumieć ich ból intelektualnie, ale poczuć go na poziomie cielesnym. To z kolei prowadzi do zupełnie innej jakości komunikacji. Zamiast pocieszających frazesów („Wszystko będzie dobrze”), oferujemy autentyczną obecność. Możemy powiedzieć: „To musi być trudne. Nie potrafię sobie nawet wyobrazić, przez co przeszedłeś, ale słyszę ból w twoim głosie”. Taka odpowiedź, wypływająca z prawdziwego współodczuwania, buduje most nad przepaścią samotności. Sprawia, że druga osoba czuje się naprawdę usłyszana i ważna. A w budowaniu nowej, dojrzałej relacji, nie ma nic bardziej potężnego niż poczucie, że jest się naprawdę widzianym.
Empatia jest też antidotum na ego, które często bywa największą przeszkodą w nowych związkach. Po czterdziestce mamy ustaloną pozycję, nawyki, sposób życia. Łatwo wpaść w pułapkę traktowania randki jak negocjacji, w której trzeba postawić na swoim, obronić swoją niezależność, pokazać swoją siłę. Empatia, zakorzeniona w działaniu neuronów lustrzanych, rozbraja to ego. Przypomina nam, że po drugiej stronie stołu nie siedzi przeciwnik, ale równie złożona, wrażliwa istota ludzka z własnymi nadziejami i obawami. Kiedy skupiamy się na zrozumieniu jej świata, nasza własna potrzeba bycia „w porządku” lub „najlepszym” schodzi na dalszy plan. To uwalniające doświadczenie – przestać grać, a zacząć po prostu być i poznawać.
Co więcej, empatyczne randkowanie tworzy bezpieczną przestrzeń do bycia autentycznym. Kiedy czujemy, że druga osowa naprawdę stara się nas zrozumieć, a nie tylko ocenić, opada w nas presja, by udawać kogoś, kim nie jesteśmy. Możemy odważyć się pokazać nasze prawdziwe „ja” – wraz z jego niedoskonałościami, dziwactwami i historią. A to jest przecież sedno poszukiwań w dojrzałym wieku – nie znaleźć kogoś idealnego, ale kogoś, z kim możemy być prawdziwi. Empatyczna komunikacja na wczesnym etapie znajomości buduje fundament zaufania, który jest niezbędny, aby związek miał szansę przetrwać nieuniknione w przyszłości burze.
Warto też spojrzeć na to z perspektywy czysto pragmatycznej. W świecie aplikacji randkowych i powierzchownych ocen, empatia staje się twoim największym atutem, twoją „przewagą konkurencyjną”. Podczas gdy inni wysyłają identyczne wiadomości, ty możesz napisać coś, co pokazuje, że naprawdę przeczytałaś profil drugiej osoby i zastanawiasz się nad jej doświadczeniami. Na randce, zamiast mówić tylko o sobie, potrafisz prowadzić rozmowę w taki sposób, że twój towarzysz czuje się wartościowy i interesujący. To nie jest strategia. To naturalna konsekwencja prawdziwego zainteresowania drugim człowiekiem, które emanuje z naszej dojrzałej zdolności do empatii. Ludzie, zwłaszcza po przejściach, wyczuwają tę autentyczność na kilometr.
Oczywiście, rozwijanie i praktykowanie tej głębokiej empatii wymaga wysiłku. Wymaga odłożenia telefonu i prawdziwego skupienia na drugiej osobie. Wymaga powstrzymania się od osądów i natychmiastowych rad. Wymaga odwagi, by pozwolić sobie na odczuwanie dyskomfortu drugiej osoby, zamiast go natychmiast zagłuszać żartem lub zmianą tematu. To jest męczące, ale też niezwykle satysfakcjonujące. Każda taka głęboko empatyczna interakcja, nawet jeśli nie zakończy się kolejną randką, jest sama w sobie wartościowym spotkaniem dwóch ludzkich istot. Wzbogaca nas, poszerza nasze zrozumienie ludzkiej natury i pozostawia nas w poczuciu, że nawiązaliśmy prawdziwy, ludzki kontakt.
Wracając do naszej restauracji i kieliszka wina. Gdy po czterdziestce obserwujesz tę samą scenę, twój mózg nie jest już tylko biernym odbiorcą. Staje się aktywnym uczestnikiem tworzenia więzi. Twoje lustrzane neurony, wsparte życiową mądrością, pozwalają ci wejść w rodzaj cichej, neuronalnej harmonii z drugą osobą. To właśnie w tej przestrzeni – gdzie rozumiemy nie tylko słowa, ale i intencje, nie tylko gesty, ale i emocje, które za nimi stoją – rodzi się prawdziwa bliskość. Empatia nie jest więc jedynie społeczną umiejętnością. Jest biologicznym mostem, który, gdy jest świadomie używany przez dojrzałe osoby, może zamienić randkowanie z przerażającego skoku na głęboką wodę w piękną, wspólną podróż w głąb drugiego człowieka. W świecie, który często celebruje powierzchowność, ta głęboka, neuronalna i emocjonalna łączność jest najprawdziwszym skarbem, jaki możemy sobie nawzajem ofiarować.