Kiedy wchodzimy w związek, zwykle kieruje nami silne uczucie, potrzeba bliskości i chęć bycia z drugą osobą. W pierwszych tygodniach czy miesiącach zakochanie potrafi całkowicie zdominować nasze myśli, sprawiając, że trudno odróżnić, co jest zdrowym przywiązaniem, a co może prowadzić do niebezpiecznej zależności. Miłość i uzależnienie emocjonalne bywają do siebie podobne, bo obie te siły sprawiają, że koncentrujemy się na drugiej osobie i nadajemy jej szczególne znaczenie w naszym życiu. Różnica polega jednak na tym, że miłość daje przestrzeń, rozwija i buduje, podczas gdy uzależnienie emocjonalne ogranicza, zabiera wolność i stopniowo niszczy. Granica między nimi nie zawsze jest łatwa do uchwycenia, ale jej rozpoznanie bywa kluczowe dla naszego dobrostanu psychicznego i jakości relacji.
Miłość jest uczuciem, które łączy się z wolnością wyboru i wzajemnym szacunkiem. To decyzja, by być z drugą osobą nie dlatego, że musimy, ale dlatego, że chcemy. W zdrowym związku partnerzy potrafią cieszyć się sobą nawzajem, a jednocześnie zachowują swoje pasje, przyjaźnie i przestrzeń osobistą. Miłość sprzyja rozwojowi, dodaje energii, wzmacnia poczucie własnej wartości. Czujemy, że przy drugiej osobie możemy być sobą, a nie że musimy odgrywać rolę, aby zasłużyć na uczucie. Uzależnienie emocjonalne z kolei rodzi się wtedy, gdy partner staje się jedynym źródłem poczucia bezpieczeństwa i sensu życia. Zamiast cieszyć się obecnością drugiej osoby, zaczynamy odczuwać lęk przed jej utratą, a ten lęk kieruje naszymi zachowaniami. To, co z pozoru wygląda jak ogromna miłość, w rzeczywistości może być desperacką próbą uniknięcia samotności.
Psychologia uzależnień emocjonalnych pokazuje, że ich źródłem często jest brak stabilnych więzi w dzieciństwie. Osoby, które nie otrzymały wystarczającej uwagi, akceptacji czy ciepła od rodziców, mogą w dorosłym życiu szukać w partnerze substytutu tego, czego kiedyś im brakowało. Wtedy relacja nie jest budowana na wzajemności, ale na nieustannej próbie wypełnienia pustki. Partner staje się kimś w rodzaju leku – daje chwilową ulgę, ale powoduje też coraz większe uzależnienie. Tak jak w przypadku innych uzależnień, potrzeba bycia z tą osobą staje się silniejsza niż zdrowy rozsądek. Nawet jeśli związek przynosi cierpienie, lęk i frustrację, trudno go zakończyć, bo wizja życia w samotności wydaje się nie do zniesienia.
Jednym z sygnałów, że związek zbliża się bardziej do uzależnienia niż miłości, jest poczucie, że bez drugiej osoby nie jesteśmy nic warci. W miłości czujemy się pełni i spełnieni, ale też wiemy, że nasza wartość nie zależy wyłącznie od partnera. W uzależnieniu emocjonalnym każda krytyka, każdy sygnał dystansu urasta do rangi katastrofy. Osoba uzależniona ma poczucie, że jej życie straci sens, jeśli zostanie odrzucona. Zamiast budować wspólną drogę, koncentruje się na utrzymaniu relacji za wszelką cenę, nawet kosztem własnych potrzeb, zdrowia psychicznego czy granic. Wtedy partnerstwo zamienia się w niezdrową zależność, w której jedna osoba traci siebie, byle tylko zatrzymać drugą.
Warto też zwrócić uwagę na dynamikę zachowań w takim związku. Miłość opiera się na równowadze dawania i brania – partnerzy wspierają się nawzajem, słuchają się i dbają o siebie. Uzależnienie emocjonalne powoduje przesunięcie tej równowagi. Jedna ze stron zaczyna poświęcać się ponad miarę, rezygnować z własnych planów i potrzeb, podczas gdy druga osoba może przyjmować taką postawę jako coś oczywistego. Z czasem pojawia się coraz więcej frustracji, bo brak wzajemności rodzi poczucie niesprawiedliwości i cierpienia. Taki układ często prowadzi do manipulacji, szantażu emocjonalnego, a nawet przemocy psychicznej, ponieważ osoba uzależniona staje się podatna na kontrolę i podporządkowanie.
Granica między miłością a uzależnieniem emocjonalnym bywa szczególnie trudna do uchwycenia w kulturze, która gloryfikuje romantyczne gesty i poświęcenie. Filmy, książki czy piosenki często pokazują miłość jako stan, w którym „nie można żyć bez drugiej osoby”, „świat traci sens bez niej” czy „tylko ona daje szczęście”. Takie narracje mogą sprawić, że uzależnienie emocjonalne zaczyna wyglądać jak idealny związek, podczas gdy w rzeczywistości prowadzi do cierpienia. Psychologia relacji uczy, że prawdziwa miłość nie polega na zatraceniu siebie, ale na tworzeniu wspólnej przestrzeni, w której dwie osoby mogą się rozwijać i wzajemnie wspierać. W uzależnieniu natomiast tracimy tę perspektywę i zaczynamy definiować siebie wyłącznie przez pryzmat partnera.
Nie można też pominąć roli lęku przed samotnością, który u wielu osób jest na tyle silny, że skłania do trwania w toksycznych relacjach. W zdrowej miłości samotność nie jest zagrożeniem, bo wiemy, że nawet bez partnera potrafimy zadbać o swoje życie. W uzależnieniu emocjonalnym sama myśl o rozstaniu wywołuje panikę i poczucie pustki. To sprawia, że osoba uzależniona podejmuje działania, które mają na celu tylko jedno – zatrzymanie partnera. Mogą to być obietnice, że się zmieni, rezygnacja z własnych potrzeb, a czasem nawet próby manipulacji czy wzbudzania poczucia winy. W efekcie relacja staje się coraz bardziej dusząca, zamiast dawać poczucie szczęścia.
Warto zauważyć, że uzależnienie emocjonalne nie zawsze dotyczy tylko jednej strony. Zdarza się, że oboje partnerzy wchodzą w podobną dynamikę, tworząc związek oparty na wspólnej zależności. Wtedy trudno mówić o zdrowej miłości, bo obie osoby bardziej koncentrują się na utrzymaniu więzi niż na jej jakości. Taki układ często bywa burzliwy – pełen namiętności, ale też kłótni, dramatów i nieustannych rozstań oraz powrotów. Z zewnątrz może wyglądać jak wielka miłość, w rzeczywistości jest jednak mechanizmem, który utrzymuje dwie osoby w stanie emocjonalnego chaosu.
Psychologia podkreśla, że rozpoznanie granicy między miłością a uzależnieniem emocjonalnym wymaga autorefleksji. Warto zadać sobie pytanie: czy czuję się sobą w tym związku? Czy mogę rozwijać swoje pasje, spotykać się z przyjaciółmi, podejmować decyzje niezależnie od partnera? Czy moja wartość zależy od tego, co on o mnie myśli? Jeśli odpowiedzi skłaniają się ku temu, że nasze życie kręci się wyłącznie wokół drugiej osoby, to znak, że wpadamy w pułapkę uzależnienia. Świadomość tego jest pierwszym krokiem do zmiany, choć często bardzo trudnym, bo wymaga zmierzenia się z własnym lękiem przed stratą.
Miłość to uczucie, które rozwija się i dojrzewa wraz z partnerami. Początkowe zauroczenie i euforia ustępują miejsca głębszej więzi, opartej na zaufaniu i wzajemnym szacunku. Uzależnienie emocjonalne natomiast zatrzymuje nas w fazie intensywnego lęku i potrzeby, nie pozwalając zbudować stabilnej relacji. Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się rozpoznawać różnice między tymi dwoma stanami. Tylko wtedy możemy świadomie budować związki, które będą dla nas źródłem wsparcia i radości, a nie udręki i zależności. Świadomość własnych emocji, odwaga do mówienia o swoich potrzebach i gotowość do pracy nad sobą są kluczowe, by miłość nie zamieniła się w pułapkę.
To co zabija od środka, czyli toksyczne relacje
Często człowiek dopatruje swoich dolegliwości fizycznych w pogorszeniu stanu zdrowia, doszukuje się różnych chorób, gdyż otrzymuje wyraźne bodźce płynące z organizmu między innymi nawracające bóle głowy, zawroty głowy, mdłości, bóle brzucha, uczucie ściskania w okolicach pod żebrowych, nieuzasadnione pocenie się będące nienaturalną rekcją gdyż występuje nawet gdy jest zimno, nocne duszności, kołatania serca, szybkie meczenie się, bóle stawów, drżenie rąk, bezsenność i wiele podobnych, które jak najbardziej mogą mieć związek z rozwijającym się stanem chorobowym w naszym organizmie, lecz co w sytuacji kiedy przerażeni udajemy się do lekarza wykonujemy kolejne specjalistyczne badania które, nie dają odpowiedzi na nasze dolegliwości?, co więcej wyniki mamy dobre a czujemy się jak: „zużyty worek na kartofle”
Bardzo sceptycznie podchodzimy do uświadomienia sobie że, ludzie generują w sobie ogromne pokłady energetyczne której niewidzialne wiązki skierowane w naszą stronę i mogą mieć niewyobrażalne skutki w zależności czy jest to pozytywny wpływ czy negatywny, wmawiamy sobie że, to na nas nie ma wpływu, że jesteśmy silni, odporni, nie myślimy o tym, nie poświęcamy temu cennego czasu, a tymczasem nasze samopoczucie w wyraźny sposób ulega pogorszeniu.
Stosunki jakie mamy z innymi ludźmi zwłaszcza toksyczne relację mogą doprowadzić człowieka do całkowitej wewnętrznej ruiny, zwłaszcza gdy sytuację wymuszają na nas obcowanie z takimi ludźmi przez większość czasu, nawet gdy zakończymy z jakiegoś powodu relacje która, trwała latami gdzieś tam w nas jej destrukcyjny wpływ na nas pozostaje, co ma swoje odbicie w rzeczywistości którą chcemy kreować na nowo, lecz nie do końca nam to wychodzi, mówimy sobie: „nowy początek, po co mam dźwigać za sobą ten ciężki bagaż?, przecież już go nie ma”, a jednak coś nam uwiera i nie pozwala oczyścić umysłu na tyle by, czuć się pewnie i swobodnie, by móc realizować nowy plan bez balastu z przeszłości.
Najgorsza sytuacja ma miejsce wówczas gdy mamy świadomość że, relacja z takim człowiekiem źle wpływa na nas, lecz z jakiś powodów jej nie przerywamy, bo boimy się utraty tego co już mamy, dochodzi do tego poczucie że, bez tej osoby sobie nie poradzimy, bo to właśnie dzięki niej „mamy co mamy”, i to są właśnie najgorsze sidła w jakie wpadamy - sidła oprawcy, który znalazł takie narzędzia manipulacyjne dzięki którym wie że, może nas w każdy sposób kontrolować a my i tak się nie sprzeciwimy, bo bycie w takim środowisku z takimi ludźmi o cechach wampira emocjonalnego odbiera człowiekowi poczucie wartości a tym samym odwagę przeciwstawienia się a tym samym oprawcy zwiększa poczucie władzy nad nami, i on doskonale zdaje sobie z tego sprawę.
Odczłowieczanie postępuje jak wirus, już od kilku dobrych lat, w przerażającym tempie przybywa osób z zaburzeniami psychicznymi, fobiami, lękami społecznymi, itp., problem jest poważny, bo dotyka coraz więcej dzieci, można zweryfikować to przyglądając się chociażby przepełnieniem w szpitalach psychiatrycznych dla dzieci w których już dziś ciężko o miejsce,( nie do wyobrażenia kiedyś- sześciolatek z chorobą psychiczną…) brakuje specjalistycznej opieki, wsparcia, a przed wszystkim brakuje człowieka w człowieku, oddanego, z powołaniem, z bezinteresownością, doprowadziliśmy do czasów regresu - transformacji człowieka w ślepego, głuchego i totalnie obojętnego wobec drugiego istnienia, nie radzimy sobie z otaczającym nas światem, ulegliśmy wpływom, poginą tak naprawdę za niczym, dopuściliśmy do siebie na własne życzenie mechanizm który, wyniszcza uważając „to” jako coś dobrego, pomocnego nam, jako postęp, a tym czasem jest to nasza własna wyprodukowana przez nas samych broń, która stopniowo niszczy, czyniąc, i tak już posunięte spustoszenia, lecz w presji życia jaką sobie narzuciliśmy ( dobrowolnie) nie widzimy jeszcze tego tak wyraźnie, bo brakuje nam spokoju by to dojrzeć, aż do momentu gdy przyjdzie kryzys, my sami sobie robimy krzywdę, której skutki pociągają za sobą spójny łańcuch niekończących się nieszczęść.
Charakterystyczne cechy ludzi toksycznych:
- zazwyczaj są to ludzi o pesymistycznym nastawieniu, często narzekają na wszystko, potrzebują tłumu odbiorców, czyli słabszych od siebie,
- nie interesuję ich co mówisz - nie słuchają, lekceważą zdanie innych,
- to oni mają najgorzej w życiu nie ty,
- zawsze znajdą powód do krytyki,
- oceniają bez postawnie,
- dopisują nieistniejące scenariusze pod adresem osoby przez nich szykanowanej, plotkują za plecami,
- zazwyczaj są obojętni wobec cierpienia, problemów danej osoby,
- zawsze mają rację,
- sprawnie manipulują otoczeniem by uzyskać zamierzony efekt, często ubierają „maski” pod daną sytuację, czy osobę, potrafią idealnie dopasować się do nowego środowiska jak kameleon,
- wobec nowo poznanych osób są nadzwyczaj uprzejmi zwłaszcza gdy mają jakiś ukryty zamiar
- potrafią upokarzać publicznie, wywierać emocjonalny nacisk,
- odwołują się często do wrażliwego sumienia danej osoby,
- przekonują o swojej racji,
- nastawiają innych przeciwko osobie która, nie poddaje się wpływom oprawcy,
-wykazują cechy socjopatyczne,
- nie obchodzi ich stan zdrowia, i samopoczucie, nawet odczuwają pewien rodzaj satysfakcji z powodu niepowodzeń i porażek innych,
- szybko wpadają w złość,
- udają przyjaciela, by w odpowiednim czasie zakończyć przyjaźń zwłaszcza jak mają jakiś cel związany z daną osobą ( korzyść, coś mogą uzyskać )
- stale kontrolują wszystko, ( to on decyduje gdzie jechać, co kupić, jak się masz ubrać, co ci pasuje co nie, jak masz się czuć, on wie najlepiej czego potrzebujesz- ty się nie znasz na niczym),
- poczucie władzy nad kimś dodaje mu pewności siebie,
- narcystyczna osobowość,
- charakterystyczną cechą takich osób jest gadatliwość, są mówcami doskonałymi, nawet jeżeli o czymś nie mają pojęcia to zachowują się jakby byli chodzącą encyklopedią, na wszystko mają odpowiedź, nawet jeżeli nie mają pojęcia o czymś to i tak sprawiają takie wrażenie co daje komiczny z reguły efekt ale nie dla nich: on się zna, on był, on doświadczył, on wszystko ma, jest najmądrzejszy, elokwentny itd.
Jak obronić się przed toksycznymi ludźmi?
Nie obwiniaj siebie, nie daj dojść negatywnym myślom do głosu, nie inwestuj w takiego człowieka żadnych wyższych uczuć, nie otwieraj się przed takim człowiekiem, bo wykorzysta twoją słabość jako sprawne narzędzie przeciwko tobie, nie nabieraj się na postanowienia, przyrzeczenia poprawy ze strony takich osób, to są tylko chwyty manipulacyjne, tacy ludzie nie cierpią sprzeciwu, nie szanują indywidualności danej jednostki dlatego głośno wyrażaj swoje zdanie – nie bój się, niech cię słyszą! Taki człowiek z reguły myśli że, jesteś za słaby by się przeciwstawić, bo ma takie zdanie o tobie które, sam sobie wyrobił bezpodstawnie. Jeżeli jesteś w stanie a powinieneś być, unikaj takich ludzi, kończ nie zdrowe relacje, gdyż z własnego doświadczenia mogę stwierdzić nic tak człowieka nie rujnuje jak kontakt i życie z człowiekiem toksycznym, jest to gorsze od fizycznej choroby gdyż wiesz jak leczyć taką chorobę, nawet jeżeli toksyczna relacja została zerwana to jej skutki odczuwalne są bardzo długo i w sposób widoczny komplikują codzienne funkcjonowanie i powrót do względnej normalności której, człowiek bardzo pragnie.
Jest takie stwierdzenie:
„że należy być wdzięcznym za wszystkich trudnych ludzi na naszej drodze, gdyż on sprawili że, wiesz kim na pewno nie chcesz być”
Zwrócicie uwagę na to, jak traktujecie swoje dzieci, siebie nawzajem, współpracowników, napotkanych przypadkowych ludzi, zwróćcie uwagę i reagujcie na wszystko to co sprawia wam ból i przyczynia się do poczucia bezsilności, rezygnacji, a wystarczy naprawdę tak nie wiele by drugiemu człowiekowi przywrócić wiarę w sens, dać nadzieje, i uczynić życie nieco lżejszym, bardziej kolorowym, bezpiecznym.
„Przecież jest jedno niebo, jedno słońce które, świeci jednakowo dla każdego, cieszmy się nim i ogrzewajmy w jego blasku, a gdy przyjdą chmurne deszczowe dni zachowajmy słońce w sobie i pozwólmy schronić się pod naszym parasolem tym którym tego ciepła brakuje”
Styl życia wielu żyjących dziś ludzi sprawia, że nie mają oni szans na nawiązanie jakiejś trwalszej relacji. Pęd za karierą, brak czasu i szereg tego rodzaju czynników sprawia, że mimo nawet przebywania w dużym gronie takie osoby czują się samotne. Tym samym trudno się dziwić, że coraz częściej decydują się one na poznanie kogoś przy pomocy nowoczesnych technologii. Prym wiedzie tu oczywiście Internet. To właśnie w sieci można bardzo łatwo odszukać godne uwagi usługi randkowe. Przy pomocy tych właśnie stron www istnieje duża szansa, że poznamy kogoś, kto sprawi, że zabije nam mocniej serce. Warte odnotowania jest to, że takie serwisy w większości przypadków są płatne, lecz daje to pewność, iż nie pojawiają się tam przypadkowe osoby. Na dodatek opłaty sprawiają, że często dodawane są w ramach nowych funkcjonalności przeróżne nowości randkowe. Dlatego też warto wydać taka niedużą w sumie kwotę, aby potem móc mieć pewność, że przybliży nas to do poznania tej jedynej osoby. Stąd też mylne są tezy, że nie ma szans w ten sposób zaznać miłości. Dowodem na to jest, chociażby fakt, że w zasadzie wszystkie popularne portale o charakterze randkowym prezentują zakończone szczęśliwym finałem w postaci ślubu.