Już minęły te czasy, kiedy to randki w sieci były postrzegane jako akt desperacji osób niemogących odnaleźć miłości w inny sposób. Aktualnie jest to jeden z bardziej wziętych sposobów na odnalezienie partnera. Tym samym naturalne jest, że i grono zainteresowanych takim sposobem nawiązywania kontaktów rośnie. Ma to swoje uzasadnienie w tym, że w wirtualnej rzeczywistości znika nieśmiałość oraz lęk przed odrzuceniem. Tym samym dużo mniej osób boi się flirtować w sieci. To z kolei prowadzi do tego, że randki internetowe w dużej mierze przyczyniają się do podniesienia naszych szans na poznanie kogoś w niedługim czasie. Dodatkowo nawiązując znajomość w sieci, jesteśmy w stanie poznać drugą osobę z takiej perspektywy, że nie jest to możliwe w inny sposób. W sieci ludzie mają większą skłonność do zwierzania oraz ukazują swoje bardziej romantyczne oblicze. Dlatego też nie traktujmy randki online jako coś mało poważnego, bo historia pokazywała, że nieraz dało się w ten sposób poznać miłość swojego życia.
Ludzie nieraz zadają sobie pytanie, czy w naszym nowoczesnym, ciągle przyśpieszającym świecie jest miejsce na miłość. Na taką prawdziwą, romantyczną i dozgonną, rodem z filmów, czy dzieł literackich, jakie przeszły do kanonu lektur obowiązkowych. A może pytanie należy sformułować zupełnie inaczej, a mianowicie: „Czy miłość romantyczna istniej?”. Tutaj u niektórych pojawi się nuta niepokoju. Ktoś zapyta: „Ale jak to? Przecież od lat tworzę udany związek oparty na miłości”. Jednak znajdą się i tacy, których życie nieprzyjemnie doświadczyło. Być może kogoś nurtuje kwestia zasadności stwierdzenia, że miłość jest podstawą związku. Rzec można jedno – ten niezwykle subtelny temat można rozpatrywać na wiele sposobów i pewnie każdy z nich zawiera w sobie jakieś akceptowalne szerzej uzasadnienie.
Miłość to nie uczucie, czyli o odnajdywaniu ponadromantycznych powiązań
Miłość jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Każdy pragnie być akceptowany i – najogólniej rzecz ujmując – dla kogoś ważny. Świadomość, że mamy kogoś, kto zawsze na nas czeka, wspiera oraz stawia na szczycie hierarchii życiowych priorytetów, stanowi motywację do podejmowania działań, a także do pracy nad samym sobą. Dotychczas powstało wiele definicji miłości, tworzonych głównie przez psychologów, filozofów, czy teologów. Choć posiadają one elementy wspólne, żadna nie jest tą – można powiedzieć - powszechnie obowiązującą. Nie ma jednego wytłumaczenia i sprecyzowania całego szeregu zachowań, motywów i odczuć, jakie towarzyszą stanowi określanemu mianem miłości. Zawarte wyżej, nieco kontrowersyjne stwierdzenie „miłość to nie uczucie”, również ma swoje uzasadnienie. Odwołamy się w tym miejscu do słów dra hab. Bartłomieja Dobroczyńskiego, związanego zawodowo z Instytutem Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wskazuje on, że uczucia ze swej definicji są czymś krótkotrwałym. Miłość jego zdaniem jest stanem bliższym woli, aniżeli uczuciu, wymagającym zaistnienia i zaangażowania wielu różnych procesów psychologicznych, przy równoczesnym wspomaganiu ze strony intelektualnej. Można ją porównać do dbania o ogród – potrzeba do tego poświęcenia, czasu, samodyscypliny, powtarzalności pewnych zabiegów, a nawet specjalnego rozkładu zajęć i czasem bolesnych rezygnacji z pewnych rzeczy. Jest to więc coś bardzo złożonego.
Często słyszymy, że między dwojgiem ludźmi musi być chemia. Stwierdzenie to przeniknęło do języka potocznego ze świata nauki. Ktoś na sam widok lub zapach drugiej osoby doznaje euforycznych stanów, przypominających te po zażyciu alkoholu lub środków odurzających. Istnienie takiej „chemii” można nawet sprawdzić za pomocą przyrządów mierzących parametry fizjologiczne – synchronizują się oddechy i rytmy serca. Wszystko to ma podłoże ewolucyjne. Powyższe czynniki wskazują na swego rodzaju seksualno-rozrodcze dopasowanie. Wszystko to często łączy się z niemal bezkrytycznym postrzeganiem partnera i trwa dwa, góra cztery lata. Po tym czasie ktoś nagle orientuje się, że porywająca spontaniczność tak naprawdę jest brakiem chęci życiowej stabilizacji, a uroczy śmiech w rzeczywistości przypomina rechot. Psychologowie uznaliby, że te minione lata były czasem na znalezienie nowych, stabilnych powiązań między osobami, zbudowanie odpowiedniej więzi i wewnętrzne wyrażenie zgodny na „bycie razem”. Związek musi przejść na wyższy poziom, stać się swego rodzaju instytucją. Dwoje ludzi zaczynają łączyć interesy i problemy dnia codziennego – zakup domu lub mieszkania, wybór sprzętów, kredyt, planowanie urlopu itd. Niektóre pary nie wytrzymują tej próby.
Miłość to za mało – tajemnice szczęśliwego związku
Czy sama miłość wystarczy, aby wieść szczęśliwe życie w udanym związku? Danielle B. Grossman, kalifornijska psychoterapeutka specjalizująca się w terapii rodzin oraz par stworzyła długą listę emocjonalnych umiejętności, jakie jej zdaniem są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania związku. Po pierwsze istotne jest rozpoznawanie emocji odczuwanych przez partnera w danej chwili, a także nazywanie i bezpośrednie komunikowanie swoich emocji. Maskowanie, tłumienie w sobie, albo oczekiwanie, że druga osoba odgadnie co nas dręczy, nie jest właściwym działaniem. Tak samo istotne jest radzenie sobie z emocjami w taki sposób, aby nie dopuścić do ich destruktywnego wpływu na partnera. Ciągłe odreagowywanie lub zwracanie się do drugiej osoby bez należnego jej szacunku, jest niedopuszczalne. Tak samo jak nieumiejętność przyjmowania odpowiedzialności na swoje czyny i nieprzepraszanie za nie. Kolejna kwestia to zdolność śmiania się z siebie i spojrzenia na wszystko ze zdrowym dystansem. Niezastąpiona jest też umiejętność przyjmowania słusznej krytyki, bez zaprzeczania, czy stosowania takich taktyk jak obwinianie i zastraszanie. Co jeszcze jest ważne? Dalej amerykańska badaczka wskazuje na następujące aspekty:
- stawianie granic mając na uwadze swoje zdrowie fizyczne i psychiczne
- umiejętność samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie; brak uzależnienia od partnera.
- akceptacja opinii i przekonań partnera, odmiennych od naszych; akceptowanie różnic między nami a partnerem.
- brak chęci do kontroli partnera i stosowania szantażu emocjonalnego.
Na koniec wskazuje na umiejętność akceptacji nudy i prozy życia, a także ujemnych cech charakteru partnera, czy tego, że nie zawsze będziemy zrozumiani. Cenne jest skoncentrowanie się na tym co jest, a nie rozpamiętywanie tego co było. Trzeba też pogodzić się ze świadomością, że każdy wybór ma swoje plusy i minusy, z którymi nieraz przyjdzie nam się mierzyć do końca życia.
Życie towarzyskie po 40 – jak nie zamknąć się w czterech ścianach i dbać o relacje to temat, który dla wielu osób w średnim wieku staje się zaskakująco palący. Gdy mijają lata intensywnej budowy kariery i wychowywania dzieci, a kalendarz powoli przestaje pękać w szwach od szkolnych przedstawień i dodatkowych zajęć, często okazuje się, że poza pracą i domem nie zostało zbyt wiele. Stare przyjaźnie rozmyły się, bo każdy poszedł w swoją stronę, pochłonięty własnymi sprawami. Wieczory, które kiedyś wypełniały spontaniczne spotkania, teraz najchętniej spędza się na kanapie, a perspektywa wyjścia do ludzi bywa bardziej męcząca niż ekscytująca. To naturalny etap życia, ale nie musi być wyrokiem. Wręcz przeciwnie – po czterdziestce mamy szansę zbudować życie towarzyskie na zupełnie nowych, bardziej świadomych i satysfakcjonujących zasadach. Nie chodzi już o ilość znajomych na imprezach, ale o jakość więzi, o głębokie rozmowy, o wspólne pasje i wzajemne wsparcie. To czas, gdy przyjaźń przestaje być jedynie rozrywką, a staje się filarem dobrostanu psychicznego. Wyjście z domu nie jest już obowiązkiem społecznym, ale wyborem – aktem troski o siebie i inwestycją w swój emocjonalny rozwój. I choć może to wymagać więcej wysiłku niż w czasach studenckich, efekt bywa o niebo bogatszy i trwalszy.
Pierwszym krokiem do ożywienia życia towarzyskiego jest zmiana myślenia z reaktywnego na proaktywne. W młodości kontakty nawiązywały się same – na studiach, na imprezach, przez wspólnych znajomych. Po czterdziestce ten mechanizm często zanika. Czekanie, aż ktoś do nas zadzwoni lub zaprosi, może skończyć się wieczorem samotnie przed telewizorem. Dlatego tak ważne jest, byśmy sami stali się inicjatorami spotkań. To nie musi być od razu wielka impreza. Może to być po prostu wiadomość do dawnej przyjaciółki: „Hej, strasznie dawno się nie widziałyśmy, może wskoczymy w tym tygodniu na kawę?”. Albo zaproszenie kolegi z pracy nie tylko na lunch, ale na wieczorny koncert. Ten pierwszy krok bywa najtrudniejszy, bo wiąże się z ryzykiem odmowy. Warto jednak pamiętać, że większość ludzi w naszym wieku znajduje się w podobnej sytuacji – również tęsknią za kontaktem, ale brakuje im impulsu, by go nawiązać. Bycie tą osobą, która ten impuls daje, jest często darem dla obu stron. To także forma przejęcia kontroli nad własnym życiem społecznym. Zamiast biernie czekać, aż coś się wydarzy, sami stajemy się reżyserami swojej socjalizacji. To podejście dotyczy również poszukiwań nowych znajomości. Zamiast narzekać, że nie ma gdzie poznać interesujących ludzi, warto aktywnie szukać okazji – zapisać się na kurs gotowania, dołączyć do klubu książki, zacząć chodzić na spacery z lokalną grupą miłośników nordic walking. W świecie, gdzie aplikacje randkowe zdominowały poszukiwania partnerskie, warto pamiętać, że istnieje też ich społecznościowy odpowiednik – grupy i platformy łączące ludzi o podobnych zainteresowaniach, które mogą być doskonałym punktem wyjścia do nawiązania nowych, platonicznych przyjaźni.
Kolejnym kluczowym aspektem jest przełamanie poczucia, że „już za późno” na zawieranie nowych przyjaźni. To jeden z najsilniejszych psychologicznych hamulców. Wydaje nam się, że prawdziwe przyjaźnie zawiera się w młodości, a później można je tylko tracić. To nieprawda. Dojrzałe przyjaźnie mają zupełnie inny, ale często głębszy charakter. Nie opierają się na wspólnym piciu piwa do rana, ale na zrozumieniu, wsparciu w kryzysach, wymianie życiowych doświadczeń. Ludzie po czterdziestce są często bardziej autentyczni, mniej skłonni do gry i udawania. Wiedzą, kim są i czego chcą, także w relacjach. Nowa przyjaźń zawarta w tym wieku może okazać się niezwykle wartościowa, ponieważ obie strony wnoszą do niej bagaż życiowej mądrości i świadomość, jak cenny jest czas. Nie marnuje się go więc na powierzchowne relacje. Inicjując kontakt, warto być otwartym na ludzi w różnym wieku – zarówno tych w naszej grupie wiekowej, którzy rozumieją nasze specyficzne wyzwania (np. syndrom pustego gniazda, starzejących się rodziców), jak i młodszych, którzy mogą wnieść do naszego życia świeżą perspektywę i energię. Różnica pokoleniowa w przyjaźni nie musi być barierą – może być źródłem wzajemnego wzbogacenia.
Budowanie i podtrzymywanie relacji po czterdziestce wymaga wypracowania nowych strategii, które uwzględniają nasze zmienione możliwości czasowe, energetyczne i emocjonalne. Nie da się funkcjonować tak jak dwudziestolatek, ale nie oznacza to, że mamy rezygnować z życia towarzyskiego. Wymaga to jedynie większej intencjonalności i lepszego planowania.
Przede wszystkim, kluczowe staje się zarządzanie energią, a nie tylko czasem. Młodzi ludzie mogą iść na imprezę po nieprzespanej nocy i jeszcze następnego dnia funkcjonować. Po czterdziestce takie wyczyny kończą się tygodniem rekonwalescencji. Dlatego tak ważne jest, by wybierać takie formy spotkań, które nas energetyzują, a nie wyczerpują. Dla jednej osoby będzie to głośna impreza w dużym gronie, dla innej – spokojna kolacja we dwoje lub w małym gronie przyjaciół. Warto wsłuchać się w siebie i nie zmuszać się do aktywności, które są dla nas męczące tylko dlatego, że „wypada” lub że „wszyscy tak robią”. Prawdziwe, zdrowe życie towarzyskie to takie, które jest źródłem radości i odpoczynku, a nie kolejnym obowiązkiem na liście. Czasem lepiej jest odmówić udziału w wielkim przyjęciu i zamiast tego umówić się z jedną, bliską osobą na długi spacer. Jakość kontaktu jest w tym wieku o wiele ważniejsza niż ilość uczestników spotkania.
Bardzo pomocne jest także świadome planowanie życia towarzyskiego z wyprzedzeniem. Spontaniczność jest piękna, ale w zabieganym życiu dorosłego człowieka rzadko się zdarza. Jeśli nie wpiszemy spotkań z przyjaciółmi w kalendarz, istnieje duża szansa, że miesiące będą mijać, a my wciąż będziemy odkładać te spotkania „na później”. Warto ustalić sobie pewne rytuały – na przykład comiesięczne spotkanie z grupą przyjaciół, cotygodniową kawę z jedną osobą, czy regularne uczestnictwo w zajęciach, gdzie widujemy te same twarze. Takie umówienie się „na stałe” odciąża nasz umysł od ciągłego planowania i podejmowania decyzji. Staje się częścią rutyny, tak jak praca czy zakupy. Może to brzmieć mało romantycznie, ale w praktyce jest niezwykle skuteczne. Gdy spotkanie jest już w kalendarzu, traktujemy je jak każde inne ważne zobowiązanie i jest większa szansa, że do niego dojdzie. Dotyczy to również portali randkowych – zamiast bezcelowego przeglądania profili, warto wyznaczyć sobie konkretny czas w tygodniu na tę aktywność i traktować ją jako inwestycję w swoją społeczną przyszłość.
Niezwykle ważna jest również elastyczność i akceptacja dla zmieniających się dynamik przyjaźni. W życiu po czterdziestce priorytety się zmieniają. Niektórzy przyjaciele przeprowadzają się do innych miast, inni pochłonięci są opieką nad starzejącymi się rodzicami, jeszcze inni odnajdują nowe pasje. Niektóre przyjaźnie naturalnie wygasają, a na ich miejsce przychodzą nowe. To naturalny proces i nie należy go traktować jako osobistej porażki. Zamiast kurczowo trzymać się relacji, które już się wypaliły, lepiej skoncentrować energię na tych, które wciąż mają potencjał, oraz na nawiązywaniu nowych. Warto też być wyrozumiałym dla przyjaciół, którzy mają mniej czasu. Prawdziwa przyjaźń nie wymaga nieustannego kontaktu. Polega na tym, że nawet po miesiącach milczenia, gdy się spotkamy, jest tak, jakbyśmy rozstawali się wczoraj. Akceptacja dla tego, że życie dorosłe rządzi się innym rytmem, pozwala cieszyć się przyjaźniami bez poczucia winy, że nie daje się im wystarczająco dużo uwagi.
Ostatnim, choć nie mniej ważnym, wymiarem dbania o życie towarzyskie po czterdziestce jest praca nad własnym nastawieniem i przełamywaniem wewnętrznych barier. Często to nie brak okazji, ale nasze własne myśli i lęki są największą przeszkodą w wyjściu z domu i spotykaniu ludzi.
Jedną z najpowszechniejszych barier jest poczucie, że „wypadliśmy z obiegu” i nie mamy już nic ciekawego do zaoferowania. Po latach skupienia na rodzinie i karierze może się wydawać, że nasze życie jest nudne, a my sami – nieciekawi. To bardzo krzywdzące przekonanie. Doświadczenie życiowe jest niezwykle cennym kapitałem towarzyskim. Opowieści o podróżach, o wychowywaniu dzieci, o zawodowych sukcesach i porażkach, o lekcjach, jakie wynieśliśmy z życia – to wszystko jest niezwykle interesujące dla innych ludzi. Nasza wartość nie leży w tym, czy znamy najnowsze hity muzyczne, ale w tym, jakimi jesteśmy ludźmi, jak słuchamy, jak wspieramy, jakie mamy poczucie humoru. Warto też pamiętać, że większość ludzi w naszym wieku czuje podobnie. Wszyscy jesteśmy trochę niepewni, trochę zmęczeni, a jednocześnie głodni autentycznego kontaktu. Bycie sobą, ze swoimi niedoskonałościami i życiowymi historiami, jest często najskuteczniejszym sposobem na nawiązanie prawdziwej więzi.
Kolejnym wyzwaniem jest lęk przed oceną i odrzuceniem. Im jesteśmy starsi, tym bardziej wydaje nam się, że powinniśmy być „ugotowani” i pewni siebie. Obawiamy się, że powiemy coś głupiego, że nie będziemy pasować do grupy, że nasze towarzystwo nie będzie wystarczająco atrakcyjne. To ten sam lęk, który paraliżuje wiele osób na serwisach randkowych, uniemożliwiając im przejście od rozmowy do spotkania. Kluczem do przezwyciężenia tego lęku jest zmiana perspektywy. Zamiast skupiać się na sobie i na tym, jak jesteśmy postrzegani, warto skoncentrować się na drugiej osobie. Zadawać pytania, okazywać szczere zainteresowanie, słuchać. Gdy angażujemy się w drugiego człowieka, nasz własny lęk często znika. Ponadto, warto zdać sobie sprawę, że większość ludzi jest tak zajęta martwieniem się o to, jak sami są postrzegani, że nie ma czasu na ocenianie nas. Prawdziwe relacje buduje się nie przez bycie idealnym, ale przez bycie obecnym i autentycznym.
Wreszcie, kluczowe jest uznanie dbania o życie towarzyskie za priorytet, a nie dodatek. Samotność w średnim wieku jest cichą epidemią, która ma realny, destrukcyjny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Inwestycja w relacje jest tak samo ważna jak inwestycja w zdrową dietę czy aktywność fizyczną. Wymaga wysiłku, ale jej zwrot jest bezcenny. To przyjaciele pomagają nam przetrwać kryzysy, śmiać się z absurdów życia, dzielić radościami. Są siecią bezpieczeństwa, która chroni nas przed izolacją. Dlatego warto traktować spotkania towarzyskie nie jako stratę czasu, który można by poświęcić na pracę lub obowiązki domowe, ale jako niezbędny element dbania o swój dobrostan. Czasem wystarczy mały krok – jeden telefon, jedna wiadomość, jedno zaproszenie – by uruchomić lawinę pozytywnych zmian w naszym życiu społecznym. Nie chodzi o to, by nagle stać się duszą towarzystwa, ale o to, by stworzyć wokół siebie krąg kilku bliskich, życzliwych osób, w którego towarzystwie czujemy się sobą, swobodnie i dobrze. W świecie, który często każe nam być silnymi i samowystarczalnymi, przyznanie, że potrzebujemy innych i że chcemy ich w swoim życiu, jest aktem wielkiej odwagi i mądrości.