Miłość, miłość, miłość – ile się o niej słyszy w XXI wieku? Ludzkość zaczyna być wylewna, nadużywa słów „kocham cię”, obiecuje wiele swojej ukochanej, ukochanemu a połowy nawet nie dotrzymuje. Skupmy się na jednym… Miłość między, tradycyjnie, kobietą a mężczyzną. O czym słyszymy? Czternastolatki tracą cnotę ze swoimi piętnastoletnimi „mężczyznami”, bo przecież miłość fizyczna to wszytsko. Niedojrzali nastolatkowie decydują się na seks, choć nie wiedzą, jakie pociąga to za sobą konsekwencje. Byle wcześniej, byle iść do przodu, byle nie być ostatnim z klasy, świętobliwym… Młodzi nie chcą nawiązywać więzi psychicznej, bo i po co wiązać się z kimś? Przecież utrata, która jest możliwa w każdym momencie, boli. A należy korzystać z życia, chwytać dzień, carpe diem i tak dalej. Czy na pewno? Zmiana w rozumieniu pojęcia "miłości" Dziś słowo "miłość" ludzkość utożsamia przede wszystkim z miłością fizyczną, w najlepszym wypadku - z uczuciem między zakochanymi. A przecież "miłość" oznacza chęć czynienia dobra względem drugiej osoby. Czy pragnąc, by ktoś mi się oddał, chcę dobra dla partnera, partnerki czy dla siebie samego? Robić świadomie

W polskich szkołach prowadzone są, owszem, lekcje wychowania do życia w rodzinie. Jednak jakie jest to wychowanie? Uczeń, jeśli tylko poprosi rodziców, może wypisać się z uczęszczania na zajęcia, a jeśli nawet chodzi na nie – nie podlega to nawet ocenie. Zajęcia prowadzi przeważnie nauczyciel od języka polskiego lub historii przykładowo, choć w jaki sposób mają oni przekazać informacje, zainteresować, pobudzić do myślenia? Najłatwiejszym sposobem, zamiast rozmowy, jest puszczenie filmu lub dyktowanie długich notatek – albo wygłoszenie niekończącego się monologu. Czy nie lepszą opcją byłoby prowadzenie wychowania do życia przez osobę obeznaną w temacie, czyli seksuologa lub psychologa? Nie, pewnie za duże koszta lub coś w ten deseń… Wyginęła czy jednak nie?

Pojęcie „cnoty”, kiedyś o zabarwieniu bardzo pozytywnym, teraz zaczyna zabarwienie to zmieniać. Wyśmiewane są dziewice, choć i to określenie nie jest dziś dobrze sprecyzowane, mocno, bardzo mocno ponaciągane. Jakby to obecność błony dziewiczej świadczyła o cnocie! Niestety, żyjemy w czasach, gdy wartości - kiedyś ogólnie uważane za dobre, szlachetne – wymierają. „Masz szesnaście lat i nadal tego nie robiłaś, robiłeś? Nie żyjemy w prehistorii!”. Chęć wzbudzenia podziwu Aktualnie nastolatki są tak zakompleksione, że za wszelką cenę chcą być podziwiane, szanowane przez rówieśników. Potrzeba bycia podziwianym istnieje od zawsze, taka już natura ludzka. Ale liczenie się ze zdaniem społeczeństwa, z opinią stało się swego rodzaju obsesją. Dążą do tego, by ich respektowano. Nastolatkowie myślą, że wzbudzą podziw w swoim gronie, chwaląc się, ile to już lasek wyrwali, z iloma chłopakami się przespali. Warunki odpowiednie Koleżanka, obeznana w temacie, zachęca: „to już czas, nie ma na co czekać”. Chłopak – nalega. Co robić, co robić? Spożyć alkohol dla dodania odwagi, przecież to najlepszy sposób, tak będzie najłatwiej. Im więcej alkoholu, tym mniej myślenia, łatwiej o złamanie zasad, którymi się kierowało. A później zdziwienie – „ja jestem w ciąży? Jakim cudem?”

Mówi się, że w XXI wiek to czasy kryzysu małżeństwa. Czy sposób się temu dziwić? Mężczyzna zwyczajnie nie uszanuje – choć nie sprawdza się to w stu na sto przypadków, zawsze są wyjątki – kobiety, która zdecydowała się na bliskość przy pierwszym spotkaniu. Kobiety, pozwólnie przejąć inicjatywę rycerzom, pozwólcie im się powysilać. Faceci we krwi mają zdobywanie, od początku nie mogą mieć zbyt wygodnie, bo później z manipulowaniem nimi będzie bardzo trudno. Pozytywne zmiany? Może jednak dokonują się powoli zmiany? Coraz głośniej słychać o organizacjach typu „Ruch Czystych Serc” i coraz mniej osób – a przynajmniej nie publicznie – je wyśmiewa. Cnoty się nie odzyska, dlatego czy nie lepiej zastanowić się, zanim podejmie się nieodwracalną – a jakże ważną – decyzję? Jeżeli już decyzja – taka czy inna – zostanie podjęta, po co mówić całemu światu o swoim życiu intymnym? Czy to, co intymne, nie lepiej zachować tylko dla siebie i osoby najbliższej?

Empatia, rozumiana jako zdolność do wczuwania się w emocjonalny świat drugiego człowieka, jest fundamentem każdej głębokiej relacji. Jednak w kontekście dojrzałych związków, szczególnie tych nawiązywanych po czterdziestce czy pięćdziesiątce, nabiera ona zupełnie nowego, bardziej złożonego znaczenia. Nie jest już jedynie intuicyjnym odczuwaniem smutku partnera czy współdzieleniem radości. Staje się świadomą, wymagającą wysiłku i pokory praktyką, która jest paradoksalnie trudniejsza do realizacji niż w młodości, ale jednocześnie nieskończenie bardziej wartościowa. To przesunięcie wynika z bagażu doświadczeń, który każdy z partnerów wnosi do relacji, oraz z pogłębionej samoświadomości, która z jednej strony jest błogosławieństwem, a z drugiej – wyzwaniem. W młodości empatia często płynie dość naturalnie, ponieważ nasze historie są względnie proste, a rany – jeśli istnieją – są jeszcze świeże i mniej złożone. W dojrzałości stajemy naprzeciw drugiego człowieka, który jest żywą, chodzącą biblioteką własnych życiowych tomów: małżeństw, rozwodów, rodzicielskich triumfów i tragedii, strat zawodowych, kryzysów zdrowotnych, niespełnionych ambicji i niespodziewanych odkryć. Prawdziwe wczucie się w ten świat wymaga nie tylko emocjonalnej wrażliwości, ale i intelektualnego wysiłku zrozumienia skomplikowanych kontekstów oraz ogromnej cierpliwości. To właśnie ta trudność, ten świadomy wybór by wejść w czyjeś skomplikowane uniwersum, czyni empatię w dojrzałych relacjach aktem głębokiego szacunku i miłości, którego nie da się zastąpić żadną inną formą bliskości.

Pierwszy aspekt tej trudności polega na konieczności empatycznego przebijania się przez warstwy obronne i zgorzknienia. Osoba po przejściach, która wchodzi na platformę do nawiązywania relacji, często nosi w sobie mniej lub bardziej świadome mechanizmy obronne. Mogą to być mury wzniesione po zdradzie, ironiczny dystans po latach rozczarowań, czy też pragmatyczne, nieelastyczne oczekiwania ukształtowane przez samotne radzenie sobie z życiem. Prawdziwa empatia w takim przypadku nie może polegać na powierzchownym „współczuciu”. Musi być procesem, w którym rozumiemy, że czyjś chłód, sceptycyzm czy nadmierna kontrola nie są wymierzone w nas osobiście, lecz są językiem, w którym mówi jego przeszłe cierpienie. To wymaga od nas zawieszenia własnych, naturalnych reakcji na odrzucenie czy krytykę. Gdy nowo poznana osoba na serwisie umożliwiającym poznawanie nowych ludzi reaguje nieufnością na naszą otwartość, łatwo jest to odebrać jako osobistą afrontę i zareagować defensywnie. Empatia dojrzała każe nam zadać sobie pytanie: „Jaka historia kryje się za tą nieufnością? Jakich doświadczeń ta osoba musiała się napić, że teraz każdy przejaw życzliwości filtruje przez sito podejrzeń?”. To nie oznacza przyzwalania na toksyczne zachowania, ale umiejętność odróżnienia człowieka od jego zbroi. Ta praca jest trudna, ponieważ wymaga od nas chwilowego odłożenia na bok własnych potrzeb bycia zaakceptowanym i zrozumianym, aby zrobić przestrzeń na zrozumienie drugiej strony. W realnym związku przekłada się to na umiejętność prowadzenia trudnych rozmów nie z poziomu „ty mnie ranisz”, ale „co się z tobą dzieje, że tak reagujesz? Co w moim zachowaniu uruchamia twoje stare lęki?”. To jest empatia w służbie naprawy, a nie jedynie pocieszenia.

Drugi poziom trudności związany jest z koniecznością zarządzania własnym, równie złożonym bagażem emocjonalnym. Dojrzała empatia nie jest aktem samowyparcia. Aby autentycznie wczuć się w drugiego człowieka, musimy najpierw być w kontakcie z własnymi uczuciami i historiami, które jego zachowanie w nas uruchamia. Gdy partner opowiada o konflikcie z dorosłym dzieckiem, nasza własna, niewyleczona rana po konflikcie z naszym rodzicem może wywołać silną, natychmiastową reakcję – może chcemy go natychmiast pouczyć, obronić dziecko lub odwrotnie, stanąć po jego stronie z nadmierną gorliwością. Prawdziwa empatia w tym momencie wymaga samowiedzy i autoempatii. Musimy rozpoznać: „To, co czuję, to mój ból, moja historia. On opowiada o swojej”. To pozwala oddzielić swoje „materialy” od materiałów partnera i wysłuchać go czystym sercem, bez projektowania na niego własnych niepokojów i rozwiązań. To jest niezwykle trudne, ponieważ nasze własne, stare rany krzyczą często głośniej niż cicha potrzeba drugiego człowieka. W kontekście aplikacji randkowych objawia się to np. w sytuacji, gdy ktoś opisuje swój rozwód w sposób, który nas irytuje. Empatia dojrzała nie polega na zgodzeniu się z jego narracją, ale na próbie zrozumienia bólu, który za nią stoi, nawet jeśli jego forma jest dla nas obca. Ta umiejętność regulowania własnych emocji, aby być obecnym dla cudzych, jest szczytową kompetencją emocjonalną, która wymaga lat praktyki i często wsparcia terapii. Jest trudniejsza niż młodzieńcza, bezrefleksyjna identyfikacja z czyimś cierpieniem, ponieważ nie zatraca w nim granic własnego „ja”.

Pomimo tej złożoności i trudności, empatia w dojrzałych relacjach ma wartość nieporównywalną z niczym innym. Staje się językiem ostatecznego zrozumienia i akceptacji. Gdy dwie osoby z bogatą, często poplątaną przeszłością są w stanie nawzajem się w nią wczuć, dzieje się coś niemal terapeutycznego. Doświadczenie bycia zrozumianym w swojej złożoności, z całym balastem błędów i ran, bez potrzeby ukrywania czy upraszczania swojej historii, jest wyzwalające. To buduje więź na poziomie duszy, a nie tylko osobowości czy interesów. W relacji, gdzie taka empatia jest obecna, konflikty przestają być walką o to, kto ma rację, a stają się wspólnym poszukiwaniem zrozumienia źródła wzajemnego bólu. Partnerzy stają się dla siebie „bezpiecznymi świadkami” – osobami, które mogą wysłuchać najciemniejszych opowieści z przeszłości drugiego i przyjąć je bez przerażenia czy osądu. To tworzy niewiarygodne poczucie bezpieczeństwa, które jest podstawą dla autentycznej intymności. W świecie internetowych poszukiwań towarzysza życia przejawia się to w jakości najwcześniejszych rozmów. Nie chodzi już o błyskotliwe komplementy, a o pytania, które pokazują chęć zrozumienia: „Jak to dla ciebie było?”, „Co wtedy poczułeś?”, „Czego nauczyło cię to doświadczenie?”. Osoba zdolna do takiej empatycznej ciekawości na wczesnym etapie sygnalizuje gotowość do budowania relacji głębszej niż powierzchowna. Ostatecznie, dojrzała empatia jest tym, co pozwala zamienić relację dwojga osobnych, ukształtowanych przez życie jednostek w prawdziwe partnerstwo, w którym każdy może być w pełni sobą, wiedząc, że będzie nie tylko tolerowany, ale głęboko rozumiany. To najcenniejszy dar, jaki dwoje ludzi może sobie wzajemnie ofiarować w drugiej połowie życia – dar bycia wreszcie widzianym i przyjętym w całej, nieupiększonej prawdzie swojej historii. Wartość tego aktu przewyższa wszelkie namiętności, ponieważ jest fundamentem, na którym można zbudować spokój, poczucie przynależności i miłość, która nie boi się czasu ani prawdy.

Jeśli chcesz poznać ciekawą i atrakcyjną kobietę na portalu randkowym, musisz wiedzieć, jak zacząć rozmowę, gdyż to właśnie pierwsze wrażenie liczy się najbardziej. No, może drugie, bo pierwszym było Twoje zdjęcie i opis. Tak czy inaczej, kobiety bardzo cenią inteligentnych, wesołych i oryginalnych facetów, a choć natężenia tych cech nie mogą zmierzyć przez internet, z łatwością go oszacują na podstawie tego, co piszesz. Warto zatem być kreatywnym i wykombinować swój niepowtarzalny sposób na zaczęcie rozmowy. Z drugiej strony- musisz wiedzieć, jakich tekstów unikać jak ognia. Oto one:


1. Co tam?


- A nic. A u Ciebie?
- Też nic
-Ok.


Tak zazwyczaj wyglądają „rozmowy”, które zaczynamy najgłupszym, najbardziej niezręcznym i najprostszym ze wszystkich pytań, czyli „co tam?”. Bo co tu właściwie na nie odpowiedzieć? Nikt nie wie. Opowiedzieć o swoim dniu, pochwalić się nową klatką dla chomika, czy może napisać, co obecnie robisz i po co? Przecież to oczywiste, że obecnie piszesz z drugą osobą. Nie stawiaj od samego początku swojej rozmówczyni w niezręcznej sytuacji i nie każ jej domyślać się, jakiej odpowiedzi oczekujesz. Pisząc „co tam?” automatycznie dajesz jej też mini-sygnał, że jesteś nudny jak flaki z olejem, bo nic ciekawego nie wymyśliłeś.


2. Hej mała, nie spadłaś może z nieba?


Wszystkie oklepane teksty na podryw w tym stylu stanowczo odpadają. Być może dziewczynę po drugiej stronie to rozbawi, może jej to schlebia, może nawet czytając ten tekst, dostanie spazmów rozkoszy... nie, nie dostanie. Widząc takie tanie zagranie, większość kobiet zaszufladkuje Cię jako „stulejarza”, który po pierwsze nie potrafi zacząć rozmowy z kobietą, więc używa głupawych powiedzonek z internetu, a po drugie jako osobę, której nie zależy na żadnej głębszej znajomości, tylko na poderwaniu pierwszej lepszej dziewczyny.


3. Pewnie wielu facetów już Ci to mówiło, ale...


Automatycznie nakreślasz tym tekstem fakt, że jesteś taki sam, jak ci inni faceci. Dlaczego więc ma pisać akurat z Tobą, a nie z nimi? Wysil się na coś, czego na pewno żaden nigdy jej nie napisał. Na przykład zamiast „Ale masz piękne oczy!”, napisz „Wisisz mi kawę. Patrzyłem się na Twoje zdjęcie, zostałem zahipnotyzowany przez Twoje oczy i nawet nie zauważyłem, jak wylewam ją na kota. Przy okazji- kota też mi wisisz”. Głupie? Pewnie, że tak, ale w mądry sposób! Przekonaj się sam.


4. Pewnie nawet mi nie odpiszesz, ale...


Pisząc coś takiego, stawiasz sobie na czole pieczątkę z napisem „Brak mu pewności siebie”. Pewnie, niektórym kobietom podobają się tacy faceci, ale uwierz mi, że Twoje wady nie są czymś, o czym ona chce się dowiadywać w pierwszej wiadomości. Równie dobrze mógłbyś napisać w swoim opisie „sprzątam pokój raz na miesiąc” albo „chodzę w dziurawych skarpetkach, bo mi mama jeszcze nie zacerowała”. Nie rób sobie anty-reklamy. Taki tekst to również wiadomość, że stawiasz ją w wyższej lidze niż siebie. Po pierwsze może to być później przez nią milion razy wykorzystywane i to Ty będziesz musiał się zawsze bardziej starać. Po drugie już zawsze będzie Cię przynajmniej podświadomie postrzegać jako „gorszego” niż jesteś w rzeczywistości, przez co stracisz w jej oczach przynajmniej 50% atrakcyjności.


5. Poznamy się?


I co, myślisz, że odpowie „tak”, po czym odjedziecie na kucyku ku księżycom Saturna? A może oczekujesz odpowiedzi „nie” i chcesz, żeby wreszcie wydusiła to z siebie? Na jakiej podstawie ma niby wydać werdykt, skoro nie dałeś jej szansy ocenić, czy chce Cię poznać? Konieczna jest do tego rozmowa, wiesz?


6. Co tutaj robisz/ czego tutaj szukasz?


A jak myślisz, geniuszu, czego może szukać na stronie dla singli, którzy chcą poznać innych singli? Krasnoludka Stefana z leśnej doliny? Nie, szuka faceta. Nie zadawaj głupich pytań, bo wychodzisz w jej oczach na dziecko, któremu trzeba tłumaczyć nawet oczywiste kwestie.


7. Nudzę się.


Gdy ona napisze pierwsza i zapyta, co robisz (albo użyje tego legendarnego „co tam?”), pod żadnym pozorem nie odpisuj, że się nudzisz. Okej, może Twoje życie nie jest jedną wielką przygodą. Moje też nie. I jej też nie. Ale nie sprawiaj, że od początku znajomości będzie uważać Cię za szarego, nudnego obywatela. Możesz pokolorować nieco swoje życie, nie używając kredek, a słów. I nie mam na myśli opowiadania zmyślonych historii, w których zabijasz księżniczki i całujesz smoki... odwrotnie... chodzi mi o to, byś w ciekawy sposób umiał opowiadać o tym, co się dzieje. Przykładowo, nie pisz, że pracujesz jako kurier, a raczej coś w stylu: „Codziennie pokonuję niebezpieczne zawijasy polskich dróg, przemierzam góry i doliny mym mechanicznym rumakiem zwanym Ford Transit, ryzykuję życie, aby zwykli ludzie mogli ucieszyć się z rzeczy, które zamówili przez internet. Jestem bohaterem w ich oczach, ich psy merdają na mnie ogonkami, a ich koty mruczą, gdy słyszą dzwonek do drzwi.” Zwykła, monotonna codzienność też może być ciekawa, gdy umiesz odpowiednio do niej podejść. Kobieta dzięki temu będzie Cię mieć za gościa, przy którym nie można się nudzić i który potrafi zmienić życie w barwną historię, zamiast rolkę szarego papieru.