Czy warto zakochać się w kimś z internetu, kto mieszka daleko? To pytanie, które w dobie globalnej wioski, połączeń lotniczych i wszechobecnej cyfryzacji, zadaje sobie coraz więcej osób. Odpowiedź na nie nie jest ani prosta, ani jednoznaczna, a tkwi gdzieś w rozległym polu pomiędzy euforią znalezienia „bratniej duszy” a gorzkim rozczarowaniem rzeczywistością. To uczucie, które rodzi się w przestrzeni wirtualnej, ma swoją unikalną, magiczną aurę, ale niesie ze sobą również szereg wyzwań, o których w tradycyjnych związkach często nie musimy nawet myśleć. Warto zatem przyjrzeć się temu zjawisku z bliska, bez zbędnej idealizacji, ale i bez uprzedzeń, by zrozumieć, co tak naprawdę czeka tych, którzy decydują się na taką formę relacji.

Miłość na odległość, zapoczątkowana najczęściej na jakimś portalu społecznościowym czy forum tematycznym, ma specyficzny charakter. Rozwija się w przestrzeni słowa pisanego, głosu w słuchawce i obrazu na ekranie. Brak fizycznej obecności kompensowany jest przez intensywną komunikację, która często przybiera formę głębokich, intelektualnych lub emocjonalnych rozmów. Nie ma tu miejsca na powierzchowne wrażenia, na ocenę na podstawie wyglądu w pierwszej minucie spotkania. Relacja budowana jest na fundamencie wspólnych pasji, wartości, poczucia humoru i światopoglądu. To czysta esencja osobowości, pozbawiona wielu dystrakcji, które towarzyszą codziennym spotkaniom. Pozwala to na stworzenie niezwykle silnej, niemal duchowej więzi, gdzie dwa umysły spotykają się w czystej formie. To uczucie bycia zrozumianym w sposób, w jaki nie rozumieją nas osoby z najbliższego otoczenia, ma siłę niemal narkotyczną. Każda wiadomość, każde połączenie wideo staje się długo wyczekiwanym wydarzeniem, napełniającym dzień energią i nadzieją.

Jednak ta sama cecha, która nadaje takiej relacji wyjątkowości, jest również źródłem jej największych słabości. Brak fizyczności to nie tylko brak pocałunków czy przytuleń, choć i te są niezwykle ważne. To także brak wspólnego doświadczania codzienności. Nie można wspólnie pójść do sklepu, obejrzeć filmu na tej samej kanapie, pokłócić się o niezmywanie naczyń i pogodzić przy porannej kawie. Relacja istnieje w pewnego rodzaju bańce, odizolowana od prozy życia. To sprawia, że partnerzy często tworzą w swoich umysłach idealny obraz drugiej osoby, projektując na nią swoje najgłębsze pragnienia i potrzeby. Ta idealizacja jest niebezpieczna, ponieważ w zderzeniu z rzeczywistością, podczas pierwszego, długo wyczekiwanego spotkania, może runąć z hukiem. Okazuje się wówczas, że osoba, którą tak doskonale się znało online, w realnym życiu ma inne maniery, głos, zapach lub sposób bycia, który nie do końca odpowiada wykreowanemu w wyobraźni wyidealizowanemu portretowi. To bolesne przebudzenie bywa końcem pięknej, wirtualnej opowieści.

Kolejnym, niezwykle istotnym aspektem jest kwestia zaufania. W związku na odległość zaufanie jest walutą podstawową. Nie ma możliwości zweryfikowania, z kim tak naprawdę nasz partner spędza wieczory, czy jego opowieści są spójne, czy może ukrywa jakąś część swojego życia. To wymaga ogromnej dojrzałości emocjonalnej od obu stron. Lęk, niepewność i zazdrość mogą stać się cichymi, toksycznymi towarzyszami takiej relacji, systematycznie podkopując jej fundamenty. Wymaga to absolutnej transparentności, otwartej komunikacji i niezwykłej wręcz cierpliwości. W świecie, gdzie pokusa jest na wyciągnięcie ręki, a aplikacje randkowe oferują natychmiastowe kontakty, utrzymanie wierności i zaangażowania wymaga heroizmu, na który nie każdy jest gotowy. To ciągłe balansowanie na krawędzi między wiarą w drugiego człowieka a podszeptami wewnętrznego lęku.

Nie można również pominąć aspektu finansowego i logistycznego. Regularne podróże, by się spotkać, to ogromny wydatek. Koszty biletów lotniczych, dojazdów, zakwaterowania potrafią być astronomiczne i stanowić poważne obciążenie dla domowego budżetu. Do tego dochodzi kwestia czasu – podróż do osoby mieszkającej na innym kontynencie to często strata całego dnia, a nawet dwóch, w jedną stronę. To ogranicza częstotliwość spotkań, które i tak są rzadkie. Każde pożegnanie na lotnisku jest mikro-żałobą, małym dramatem rozstania, po którym znów zostaje tylko pustka i ekran komputera. To życie w ciągłej emocjonalnej huśtawce między euforią z nadchodzącego spotkania a depresją po kolejnym rozstaniu. Taki rytm jest wyczerpujący nie tylko emocjonalnie, ale i fizycznie, prowadząc do chronicznego zmęczenia i stresu.

Mimo tych wszystkich wyzwań, dla wielu osób taka forma miłości jest jedyną dostępną lub najbardziej satysfakcjonującą. Dla ludzi nieśmiałych, o niszowych zainteresowaniach, żyjących w małych społecznościach lub o niestandardowej orientacji seksualnej, platforma do nawiązywania kontaktów może być bramą do świata, w którym wreszcie mogą znaleźć kogoś podobnego do siebie. Dla nich odległość jest mniejszym złem niż samotność lub życie w związku, który nie daje spełnienia. Internet znosi bariery geograficzne i społeczne, dając szansę na znalezienie naprawdę głębokiego porozumienia, które w innym przypadku nigdy nie miałoby szansy zaistnieć. To potężna siła, która zmienia tradycyjny krajobraz ludzkich relacji, oferując nowe, choć trudne, ścieżki do szczęścia.

Jeśli już zdecydujemy się wejść na ścieżkę internetowej miłości na odległość, kluczowe staje się wypracowanie strategii, która pozwoli nie tylko przetrwać, ale i czerpać z takiej relacji prawdziwą radość i satysfakcję. To wymaga świadomego wysiłku, planowania i przede wszystkim, szczerej odpowiedzi na pytanie: jaki jest cel tego związku? Bez tego, relacja skazana jest na dryfowanie w morzu niepewności.

Podstawą jest uczciwa i regularna komunikacja. W świecie, gdzie jedynym łącznikiem są słowa, ich waga jest ogromna. Warto ustalić pewien rytm kontaktów – regularne połączenia wideo, wieczorne rozmowy, wspólne oglądanie filmów z synchronizacją czasu. To tworzy poczucie normalności i bycia częścią swojego codziennego życia. Jednak równie ważne jest, aby nie popaść w skrajność i nie spędzać całych dni na czatowaniu. Nadmiar komunikacji może prowadzić do wypalenia, a także do zaniedbywania własnego życia towarzyskiego, hobby i obowiązków. Trzeba znaleźć zdrowy balans, gdzie druga osoba jest ważną częścią dnia, ale nie jego centrum, wokół którego wszystko się kręci. Warto też korzystać z różnych form kontaktu – nie tylko pisania, ale także rozmów głosowych, przesyłania zdjęć z dnia, krótkich filmików. To wszystko przybliża świat drugiej osoby, czyni go bardziej namacalnym i realnym.

Kolejnym kluczowym krokiem jest jak najszybsze spotkanie w rzeczywistości. Im dłużej relacja istnieje wyłącznie w sferze wirtualnej, tym silniejsza staje się idealizacja i tym boleśniejsze może być ewentualne rozczarowanie. Pierwsze spotkanie to moment prawdy. Warto zaplanować je w miarę możliwości jak najwcześniej, traktując je nie jako ostateczne potwierdzenie związku, ale jako pierwszy, prawdziwy krok w jego budowaniu. To spotkanie powinno trwać odpowiednio długo, aby obie strony mogły się poznać w różnych sytuacjach – nie tylko w romantycznej scenerii, ale także w zwykłych, codziennych czynnościach. To właśnie wtedy weryfikuje się prawdziwa chemia i kompatybilność. Jeśli po spotkaniu uczucie nie tylko nie gaśnie, ale jeszcze się pogłębia, jest to doskonały znak, że relacja ma solidne fundamenty.

Bardzo ważne jest również wspólne planowanie przyszłości. Związek na odległość, pozbawiony perspektywy zamknięcia tej odległości w określonym czasie, jest skazany na porażkę. To jak statek bez celu podróży – może dryfować, ale w końcu skończy się paliwo. Partnerzy muszą szczerze porozmawiać o tym, jak wyobrażają sobie swoją wspólną przyszłość. Czy któraś z osób jest gotowa się przeprowadzić? Jeśli tak, to która i na jakich warunkach? Jakie są ich plany zawodowe, czy są elastyczne? Jak rozwiązana zostanie kwestia języka, kultury, pracy, mieszkania? To trudne, często niewygodne rozmowy, ale absolutnie konieczne. Bez wspólnej wizji przyszłości, w której fizyczna bliskość jest osiągalna, związek zamienia się w bezcelową, emocjonalną torturę. To planowanie daje siłę i nadzieję do przetrwania najtrudniejszych chwil rozłąki.

Wreszcie, kluczowe jest dbanie o własne, indywidualne życie. Związek na odległość nie może stać się substytutem rzeczywistości. Osoba, która zaniedbuje przyjaciół, rodzinę, pasje i rozwój osobisty dla relacji istniejącej głównie online, staje się emocjonalnie zależna i niezwykle wrażliwa na każdy przejaw chłodu czy nieuwagi ze strony partnera. Zdrowy związek, także ten na odległość, budują dwie kompletne, szczęśliwe jednostki, które chcą dzielić się swoim życiem, a nie dwie połówki szukające się, by stać się całością. Aktywne życie towarzyskie, rozwijanie zainteresowań, dbanie o kondycję fizyczną i psychiczną – to wszystko nie tylko wypełnia czas rozłąki, ale także czyni nas bardziej atrakcyjnymi i interesującymi partnerami. Gdy nasze życie jest bogate i satysfakcjonujące, rozłąka staje się mniej dotkliwa, a sama relacja zdrowsza i bardziej zrównoważona.

Czy zatem warto zakochać się w kimś z internetu, kto mieszka daleko? Odpowiedź brzmi: to zależy. Warto, jeśli jesteśmy świadomi wszystkich wyzwań, jakie niesie ze sobą taka relacja. Warto, jeśli obie strony są dojrzałe emocjonalnie, gotowe na ogromny wysiłek, szczerze komunikujące swoje potrzeby i obawy. Warto, jeśli istnieje realna perspektywa zamknięcia dystansu w przyszłości. To nie jest droga na skróty ani łatwa przygoda. To decyzja, która wymaga heroicznej cierpliwości, niezłomnego zaufania i ogromnej inwestycji emocjonalnej oraz finansowej. Dla niektórych może okazać się najwspanialszą przygodą życia, która zakończy się trwałym, szczęśliwym związkiem. Dla innych – bolesną, ale wartościową lekcją o sobie samym i naturze miłości. W świecie, gdzie serwis matrymonialny czy program do poznawania ludzi są na wyciągnięcie ręki, taka miłość jest możliwa jak nigdy dotąd. Ale to od nas zależy, czy będziemy potrafili przekształcić wirtualne porozumienie w realne, trwałe szczęście.

Randki w małych miejscowościach mogą być trudne, szczególnie jeśli nie ma tam zbyt wielu atrakcji i ciekawych miejsc do odwiedzenia. Jednakże, nie musisz rezygnować z szansy na udaną randkę tylko ze względu na ograniczenia geograficzne. Istnieje wiele sposobów na spędzenie miłego czasu z drugą osobą, niezależnie od tego, gdzie mieszkasz.

Po pierwsze, warto skorzystać z uroków otaczającej przyrody. Małe miasteczka często znajdują się w malowniczych okolicach, gdzie można spacerować, jeździć na rowerze lub po prostu odpocząć na łonie natury. Spróbuj zaproponować swojej randce wycieczkę do pobliskiego parku lub lasu, gdzie będziecie mogli porozmawiać i poznać się lepiej, jednocześnie ciesząc się pięknymi krajobrazami.

Jeśli macie ochotę na coś bardziej aktywnego, możecie wybrać się na wspinaczkę lub jazdę konną. To doskonała okazja, aby poczuć się jak w prawdziwej przygodzie i podzielić się swoimi doświadczeniami z drugą osobą. W przypadku braku możliwości takiej aktywności w okolicy, warto spróbować poszukać pobliskiego klubu sportowego lub grupy zajęć fitness, gdzie możecie wziąć udział razem.

Jeśli jednak wolisz coś bardziej kulturalnego, warto zaprosić swoją randkę do teatru lub kina. Nawet jeśli w twoim mieście nie ma wielkiego multipleksu, zawsze można znaleźć niewielki, przytulny teatr lub kino studyjne, które oferuje interesujące filmy i spektakle. To również doskonała okazja, aby porozmawiać o swoich ulubionych filmach i książkach.

Warto również poszukać w swoim mieście lokalnych atrakcji, takich jak muzea, galerie sztuki czy wystawy. To doskonała okazja, aby poznać historię i kulturę swojego miasta oraz porozmawiać o swoich zainteresowaniach. Można też zorganizować wycieczkę do pobliskiego miasta i zwiedzać jego zabytki.

Oprócz tego, warto zwrócić uwagę na wydarzenia kulturalne i imprezy organizowane w okolicy. Często organizowane są koncerty, festiwale i targi, które mogą okazać się świetnym miejscem na spędzenie czasu z drugą osobą. Można również zorganizować wspólny wyjazd na weekend i spędzić czas w nowym miejscu, odkrywając jego uroki razem.

Podsumowując, randki w małych miejscowościach nie muszą być nudne ani pozbawione atrakcji.

Czy chemia może powstać przez internet? To pytanie, które zadaje sobie niemal każdy, kto kiedykolwiek próbował nawiązać głębszą więź poprzez ekran komputera czy smartfona. Tradycyjnie pojęcie „chemii” kojarzy nam się z nieuchwytną, fizyczną iskrą, która przeskakuje między dwojgiem ludzi w jednej chwili, gdy ich spojrzenia się spotkają, dłonie przypadkiem się zetkną, a w powietrzu wyczuwalne jest napięcie. To doświadczenie zmysłowe, niemal zwierzęce, które trudno sobie wyobrazić w świecie zredukowanym do tekstu, zdjęć i może czasem głosu. A jednak, coraz więcej osób deklaruje, że doświadczyło silnego, emocjonalnego pociągu do kogoś, kogo najpierw poznały w przestrzeni cyfrowej, a dopiero potem w realnej. Co na ten temat mówią badania psychologiczne? Okazuje się, że proces powstawania więzi i atrakcji online jest nie tylko możliwy, ale często podlega innym, ciekawym mechanizmom, które mogą nawet sprzyjać tworzeniu się głębszej, bardziej intelektualnej formy „chemii”. Psychologia relacji zdaje się sugerować, że to, co potocznie nazywamy chemią, wcale nie jest jednorodnym zjawiskiem. Składa się na nie zarówno pobudzenie fizjologiczne, jak i emocjonalne zaangażowanie, intelektualna fascynacja oraz poczucie podobieństwa i wzajemnego zrozumienia. Te ostatnie składniki mogą znakomicie rozwijać się w środowisku online, a w niektórych przypadkach nawet intensywniej niż podczas tradycyjnego, pierwszego spotkania w zatłoczonym barze. Kluczowym pojęciem jest tutaj „wiązanie się poprzez ujawnianie siebie” – proces, w którym stopniowo i wzajemnie dzielimy się osobistymi informacjami, myślami i uczuciami. W realnym świecie, zwłaszcza na początku znajomości, proces ten bywa hamowany przez zakłopotanie, presję czasu czy rozpraszające bodźce zewnętrzne. W przestrzeni platform do nawiązywania relacji tempo i głębia tych wynurzeń często są większe. Badania, takie jak te klasyczne autorstwa psychologów Sphenera i Keislera, wskazują na zjawisko „hiperpersonalnej” komunikacji online. Polega ono na tym, że w warunkach ograniczonej liczby sygnałów (brak wyglądu, mimiki, tonu głosu w czysto tekstowej komunikacji), nadawca i odbiorca idealizują się nawzajem. Odbiorca buduje w umyśle pozytywny, często dopasowany do własnych pragnień, obraz rozmówcy na podstawie tego, co ten pisze. Nadawca zaś, mając więcej czasu na przemyślenie i skonstruowanie wypowiedzi, może prezentować swoją najlepszą, najciekawszą wersję. To swoiste „przeprojektowanie siebie” w interakcji może prowadzić do powstania silnego poczucia więzi i fascynacji, które można interpretować jako chemię intelektualną lub emocjonalną. Co ważne, ten proces bywa bardziej kontrolowany i intencjonalny niż spontaniczna wymiana zdań przy pierwszym spotkaniu, co dla osób nieśmiałych lub ceniących głębszą rozmowę może być środowiskiem wręcz idealnym do rozpalania iskry zainteresowania.

Mechanizm ten ma jednak swoje drugie, ciemniejsze dno, które również jest przedmiotem badań. Powstałe w ten sposób poczucie bliskości i chemii może być iluzoryczne, oparte na projekcji i fantazji, a nie na realnym poznaniu całościowej osoby, z jej niedoskonałościami i codziennymi nawykami. Psychologowie ostrzegają przed zjawiskiem „premature intimacy” – przedwczesnej intymności, gdzie bardzo szybko, pod wpływem intensywnych, tekstowych wynurzeń, ludzie deklarują sobie głębokie uczucie, nie mając żadnego punktu odniesienia co do zachowania drugiej strony w rzeczywistości. Czy zatem chemia online jest nieprawdziwa? Nie do końca. Można ją raczej opisać jako chemię innego rodzaju, skupioną na innych modalnościach. W świecie rzeczywistym pierwsze wrażenie opiera się w ogromnej mierze na atrakcyjności fizycznej, zapachu, dźwięku głosu, mowie ciała – czynnikach, które aktywują prymitywne ośrodki w mózgu związane z pociągiem. W świecie online, zwłaszcza na początku tekstowej komunikacji, pierwsze wrażenie budowane jest na podstawie sposobu wysławiania się, poczucia humoru, inteligencji, wrażliwości, podobieństwa wartości i poglądów. Chemia, która tu powstaje, jest chemią umysłu i osobowości. Badania z zakresu psychologii ewolucyjnej i społecznej potwierdzają, że długoterminowa satysfakcja z związku jest silniej skorelowana z podobieństwem wartości i wzajemnym szacunkiem niż z samym tylko początkowym, fizycznym pociągiem. W tym kontekście serwisy umożliwiające poznawanie nowych ludzi mogą działać jak filtr, który najpierw pozwala na poznanie tych głębszych warstw, a dopiero potem wprowadza element fizyczności. Co ciekawe, samo oczekiwanie i wyobrażanie sobie drugiej osoby na podstawie tych głębszych rozmów może potem, podczas pierwszego spotkania, wzmocnić odczuwanie tradycyjnej chemii fizycznej. Mózg, który już związał pozytywne emocje i podniecenie z daną osobą, może „przepisać” te odczucia na reakcję fizjologiczną podczas realnego spotkania. To zjawisko jest podobne do efektu, który obserwujemy, gdy zakochani się w kimś przez długą korespondencję – listy miłosne z dawnych epok są tego doskonałym przykładem. Współczesne aplikacje randkowe stały się po prostu nowym medium dla tego starożytnego zjawiska.

Wielu badaczy zastanawia się jednak, czy ten rodzaj chemii przetrwa próbę spotkania twarzą w twarz. Kluczowym momentem jest tu pierwsze spotkanie offline, które w psychologii relacji internetowych bywa nazywane „testem rzeczywistości”. To moment, w którym dwie, już zazwyczaj silnie ze sobą emocjonalnie związane online, osoby muszą skonfrontować swój wyidealizowany obraz z rzeczywistym, wielowymiarowym człowiekiem. Badania, jak chociażby te prowadzone przez Nicolasa Epleya z Uniwersytetu Chicago, pokazują, że ludzie mają tendencję do znacznego niedoceniania tego, jak bardzo osobowość i charakter drugiego człowieka są czytelne oraz atrakcyjne w bezpośrednim spotkaniu, nawet po wstępnej, tekstowej znajomości. Okazuje się, że chemia zbudowana online nie znika po spotkaniu, ale podlega transformacji. Jeśli fizyczna obecność i bezpośrednia interakcja potwierdzają obraz wyłaniający się z rozmów – to znaczy, jeśli osoba jest spójna w swoich zachowaniach, a jej wygląd i sposób bycia, choć oczywiście nieidealny, jest zasadniczo zgodny z wyobrażeniem – wówczas chemia online może się spotęgowac, przekształcając w pełniejszą, bardziej kompleksową więź. Iskra intelektualna otrzymuje wtedy paliwo zmysłowe. Problem i potencjalny kryzys pojawia się wtedy, gdy występuje duża rozbieżność. Na przykład, gdy osoba w rzeczywistości jest wycofana, podczas gdy w tekście była bardzo otwarta, lub gdy całkowicie ignoruje podstawowe zasady higieny czy szacunku, o których wcześniej pięknie pisała. Wtedy chemia online może gwałtownie wyparować, pozostawiając po sobie poczucie rozczarowania i oszustwa. Dlatego psychologowie podkreślają, że choć głębokie więzi mogą narastać online, to dla rozwoju pełnej, romantycznej relacji niezbędne jest jak najszybsze przeniesienie jej do świata rzeczywistego. Chemia internetowa jest jak roślina kiełkująca w kontrolowanych warunkach hydroponicznych – może być silna i zdrowa, ale aby zakwitła i wydała owoce, musi zostać przesadzona do prawdziwej gleby, ze wszystkimi jej nieprzewidywalnymi czynnikami.

W kontekście komunikacji głosowej i wideo, które stały się standardem w wielu internetowych poszukiwaniach towarzysza życia, proces tworzenia chemii znów się komplikuje i upodabnia do warunków rzeczywistych. Wideorozmowa przywraca bowiem część kluczowych składowych pierwszego wrażenia: ton głosu, tempo mówienia, śmiech, mimikę twarzy, choć nadal w ograniczonym, dwuwymiarowym formacie. Badania nad komunikacją niewerbalną potwierdzają, że nawet taka forma kontaktu dostarcza mózgowi ogromnie ważnych danych społecznych. Możemy ocenić czyjś szczery uśmiech (zaangażowanie mięśni wokół oczu), wykryć nerwowość po drżeniu głosu, czy poczuć sympatię po otwartej postawie ciała. Chemia, która może powstać podczas dobrej, swobodnej rozmowy wideo, jest już wielowymiarowa – łączy w sobie element intelektualny (treść rozmowy) z emocjonalnym (ton, ekspresja) i nawet w pewnym stopniu wizualnym. To ważny krok ewolucyjny w kierunku zmniejszenia luki między światem online a offline. Co jednak z samym fizycznym pożądaniem, które jest tak istotnym składnikiem romantycznej chemii? Czy może ono powstać wirtualnie? Odpowiedź psychofizjologii jest zaskakująco twierdząca. Pobudzenie seksualne i uczucie pożądania mogą być wygenerowane przez wyobraźnię, stymulowaną słowem pisanym, głosem, a nawet określonymi rodzajami interakcji online. Literatura erotyczna od wieków jest tego dowodem. W kontekście randkowania online, flirt, dwuznaczne rozmowy, a nawet wspólne oglądanie filmu przez platformę streamingową przy włączonym czacie głosowym, mogą wywołać silne pobudzenie i poczucie intymności. Jest to jednak pożądanie silnie skoncentrowane na umyśle i wyobraźni, a nie na bezpośredniej, fizycznej obecności. Jego trwałość i zdolność do przekształcenia się w satysfakcjonującą fizyczną relację ponownie zależą od późniejszej, realnej kompatybilności. Wnioski z badań są więc dość jednoznaczne: chemia zdecydowanie może powstać przez internet. Jest to jednak specyficzny rodzaj chemii, który może być niezwykle intensywny i głęboki, ponieważ opiera się na poznaniu wewnętrznego świata drugiej osoby, często z pominięciem powierzchownych, dystrakcyjnych bodźców. To jednocześnie chemia bardziej krucha, podatna na rozczarowanie, jeśli nie zostanie odpowiednio zweryfikowana w rzeczywistości. Dla współczesnego człowieka, szukającego więzi w cyfrowym świecie, zrozumienie tej dynamiki jest kluczowe. Pozwala cieszyć się iskrą, która przeskakuje przez czat, ale też zachować zdrowy rozsądek i pamiętać, że pełnia ludzkiej relacji wymaga spotkania nie tylko umysłów, ale i ciał, w tym samym miejscu i czasie.