Szekspirowski bohater, odczuwając melancholię, Danię nazywa “więzieniem”; Hamlet dziś zostałby zupełnie zmarginalizowany w swej opinii - to kraj ludzi najszczęśliwszych na świecie, co zgodnie podają wszelkie rankigi i badania ludzkiego szczęścia. W tym nieodległym od nas przytulnym kraju życie jest “hyggelig” - właśnie tak ciepłe i miękkie, jak trudna wymowa tego pojęcia, które powinno się wymawiać jak “hu/ygr”. Nie ma dosłownego tłumaczenia tego, czym jest “hygge” - nie jest to ani po prostu szczęście, ani tym bardziej modna dziś “uważność” czy “dobrostan” (z ang. wellness/wellbeing) i związany z tym nieomal “przemysł szczęścia”. Słowo ma bowiem wiele odcieni znaczeniowych, z których najbardziej centralne jest “błogość, zaowolenie, przyjemna chwila, dobry nastrój, miła atmosfera, opieka, poczucie bezpieczeństwa”. To swoisty zlepek znaczeniowy, który grozi tym, że w pewnym momencie wszystko, co pozytywne staje się “hygge” - i tak mamy “hygge-mieszkania” i cały przemysł dizajnersko-wnętrzarski, “hygge-modę” i topowe blogi modowe o ubraniach skandynawskich i duńskich szczególnie, “hygge-przedmioty” - zwłaszcza nastrojowe świeczki zapachowe, ledowe, dyskretne boczne oświetlenie do kuchni czy łazienki albo salonu - najbardziej “hyggowych” miejsc w naszych mieszkaniach i domach. Co to właściwie jest to “hygge” i jak je rozumieć?
Doświadczaliście je Państwo nie raz: proszę sobie wyobrazić, że leżycie na plaży nad egzotycznym morzem na wyspie z palmami, w ręku trzymacie gin z tonikiem, na kolanach leży fascynująca lektura, a dokoła są uśmiechnięci ludzie; czas przyjemnie zwalnia, nie trzeba sie nigdzie spieszyć, telefon jest wyłączony i nie ma z “tyłu głowy” żadnych zleceń firmowych “na wczoraj”; to wtedy są kameralne momenty, kiedy można przeżyć “hygge”. Jest przeciwieństwem nie tylko stresującego trybu życia, ale i stresującej mody na “zdrowy tryb życia” (gin z tonikiem), a także “techniki motywacyjne i aktywizujące” oraz wszelka stresująca “praca z ciałem”. Nic-nie-robienie nie jest łatwe - gdy współczesny człowiek jest niemal zrośnięty z telefonem, tabletem i laptopem, bardzo trudno początkowo przestawić się na tryb “off-line”, zwolnić, zatrzymać się, przystanąć…
Skąd wzięła się moda na hygge, czyli duński sposób na odwiecznie i w wielu przypadkach stale nas zawodzące i rozczarowujące szczęście doczesne? Dania to mały kraj, z sześcioma milionami ludności, niskim bezrobociem, rozbudowaną siecią świadczeń socjalnych, z niewielkimi różnicami między najlepiej i najgorzej zarabiającymi, a przy tym specyficznym klimatem społecznym, gdzie w obliczu wielu zawieruch dziejowych bardziej niż rywalizacja liczą się współpraca, społecznikostwo, utrzymywanie zdrowych relacji sąsiedzkich i rodzinnych; gdzie polityka nie ingeruje tak bardzo w prywatne przestrzenie. Dania ma przez połowę roku chłodną pogodę, stąd Duńczycy częściej spędzają w domu, skąd dzięki technologii mogą wykonywać pracę zdalną; więzi rodzinne są mocniejsze, a zamiast indywidualnej ścieżki “samospełnienia” liczy się nastawienie na potrzeby bliskich i empatia, którą przejawiają w wysokim stopniu.
Ludzkość od samych początków istnienia, nadal mimo wysiłków nauki spowitych tajemnicą, poszukiwała recepty na “wieczne szczęście”, eliksir młodości, a nawet alchemiczny kamień nieśmiertelności. Filozofowie i prorocy bardzo podobnie pojmowali los ludzki jako ciężki, lokując złote czasy w mitycznym edenie lub w krainie złotego eldorado; dopiero później sformułowano maksymę “carpe diem”, czyli “łap chwilę”, żyj i ciesz się z małych rzeczy. Zamiast wielkich czynów wojennych czy w dziedzinie sztuki, rozpoczęto poszukiwanie szczęścia w małych, drobnych sprawach codzienności; taki właśnie jest “hygge” - drobne przyjemności, miłe niespodzianki sprawiane najbliższym, wśród których Duńczycy spędzają o wiele więcej czasu niż reszta Europy.
Samo słowo wywodzi się ze staronordyckiego i pierwotnie oznaczało tam “myśleć” lub “być zadowolonym”; potem poprzez język norweski w XIX wieku zostało przejęte przez kulturę duńską i od razu stało się hasłem wywoławczym dla różnych bardzo spraw, które łączy jedno - mają nieść błogość, spokój i zadowolenie, nie mające jednak nic wspólnego z poszukiwaniem skrajnych doznań (ekstazy, rozkoszy), lecz raczej ze swobodną medytacją nad płynącą wolno rzeką, zachodzącym z wolna słońcem czy cieknącym i lekko szeleszczącym kranem, którego nie trzeba od razu reperować.
Zjawisko “hygge”, tak naturalne dla Duńczyków, jak wolność dla Amerykanów czy specyficzne zwyczaje kulinarne Włochów, staje się zrozumiałe, gdy popatrzymy szerzej: ludzie nie chcą już - jak w średniowieczu - czekać na sławę pośmiertną albo nawet nagrodę w zaświatach, lecz czuć się spełnionymi już “tu i teraz”; na temat szczęścia wiele napisano, a najważniejszym kontekstem dla “hygge” jest z jednej strony wspomniane hasło “carpe diem”, mające starożytny rodowód, jak i romantyczne filmy z nieodzowną atmosferą na kolacji przy świecach we dwoje; to jednak jeszcze nie tłumaczy swoistości tego, co pod pojęciem “hygge” rozumieją sami zainteresowani. Po pierwsze, oni sami dziwią się, że tak trudno Europejczykom zrozumieć, że hyggelig nie łączy się ani trochę z postawą konsumocyjną, a tym bardziej - hedonistyczną. Prędzej ze stoicką mądrością w przyjmowaniu i akceptacji drobnych przyjemności, które niesie nie życie oglądane w całości, lecz każdy jeden dzień z osobna. Jednak i to nie jest wyróżnikiem hygge, ponieważ każdy naród ma swoje “hygge” - i tak np. dalekowschodnia sztuka parzenia herbaty i związany z tym wielogodzinny nieraz rytuał czy brazylijskie świętowanie karnawału to też odpowiedniki bycia w hygge; jednak specyficzne dla Duńczyków jest co innego: wspólne spędzanie dużej ilości czasu, niezależnie od przeszków i trudności w relacjach, bez względu na trudną nieraz w Danii pogodę i klimat; to sztuka bycia razem bez ciążącego uczucia, że “trzeba już iść”, coś załatwić, albo usiąść ze słuchawkami i zanurzyć się w muzyce; zamiast tego Duńczycy słuchają muzyki razem, a pomaga im w tym sieć małych, nastrojowych karczm i gospod, gdzie można zjeść regionalne i zdrowe posiłki, i popatrzeć bez robienia niczego na rozciągający się za oknem elegijno-melancholijny nieco pejzaż, pełen łąk i wrzosowisk.
Żeby zrozumieć, dlaczego Duńczykom udaje się to, czego nie udaje się nawet sąsiadom, trzeba wyjaśnić, że kraj jest mały, co sprzyja poczuciu wspólnoty i zbudowanej na wspólnych kodach kulturowych tożsamości narodowej; Duńczycy są przywiązani do dobrych tradycji, a zarazem otwarci na wszystko, co nowoczesne; z jednej strony z Danii płynie rzeka mleka i wyjeżdża w świat świetne masło, do kultury krajów ościennych przenika literatura (Hans Christian Andersen był Duńczykiem), a z drugiej - to świetnie zorganizowane państwo, mimo najwyższego poziomu podatków, które umożliwiają utrzymanie małej grupy bezrobotnych z daleka od śladowej szarej strefy, państwo rzeczywiście przyjazne obywatelom. Stąd tak chętnie odwiedzane przez Niemców czy Szwedów.
W dobie cyfrowych relacji, gdy pierwsze wrażenie powstaje na podstawie kilku zdjęć i krótkiego opisu profilu, szczerość wydaje się zarówno luksusem, jak i ryzykiem. Internetowe randkowanie stworzyło nową przestrzeń dla miłości, ale również nowe pole do manipulacji, wyobrażeń i rozczarowań. Coraz więcej ludzi zadaje sobie pytanie: czy warto być sobą w świecie, który nagradza wykreowany obraz? Czy miłość bez filtrów ma rację bytu tam, gdzie wszystko zaczyna się od iluzji?
Szczerość to fundament każdej relacji, przynajmniej w teorii. W praktyce jednak, w szczególności w kontekście randkowania online, bywa ona postrzegana jako nieopłacalna strategia. Ludzie wciąż obawiają się, że prawda o nich samych – o ich wyglądzie, przeszłości, emocjonalnych trudnościach czy potrzebach – zostanie odrzucona. W efekcie powstają starannie wyselekcjonowane profile, na których królują zdjęcia z najlepszych ujęć i opisy, które przedstawiają użytkownika w najbardziej korzystnym świetle. Nie ma w tym nic nadzwyczajnego – każdy chce zrobić dobre wrażenie. Problem pojawia się wtedy, gdy to pierwsze wrażenie staje się jedynym, a osoba przedstawiona w profilu nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością.
Z jednej strony, internet oferuje przestrzeń, w której można być sobą – bez skrępowania, bez strachu przed natychmiastową oceną. To właśnie anonimowość, dystans fizyczny i czas do namysłu sprawiają, że wiele osób otwiera się szybciej i głębiej niż w realnym życiu. Czasami to właśnie w wiadomościach, pisanych nocą do obcej osoby, człowiek ujawnia to, co przez lata tłumił nawet przed najbliższymi. Paradoksalnie, wirtualna relacja może sprzyjać autentyczności. A jednak często dzieje się odwrotnie – zamiast szczerości, pojawia się gra pozorów.
Wielu użytkowników serwisów randkowych boi się odrzucenia na samym początku, dlatego wolą pokazać wersję siebie, która – ich zdaniem – lepiej się sprzeda. Czasem są to drobne przekłamania: zdjęcie sprzed kilku lat, nieco „podrasowany” wzrost, wyidealizowane zainteresowania. Innym razem to znacznie poważniejsze zafałszowanie rzeczywistości: ukrywanie stanu cywilnego, emocjonalnych trudności czy istotnych faktów z przeszłości. Taki model działania wynika z przekonania, że szczerość trzeba dawkować, bo zbyt duża doza prawdy może odstraszyć potencjalnego partnera. Ale czy budowanie relacji na półprawdach ma szansę się utrzymać, gdy z wirtualnego flirtu przechodzimy do rzeczywistości?
Zderzenie oczekiwań z rzeczywistością to jeden z najczęstszych problemów osób, które umawiają się przez internet. Niejednokrotnie słyszy się historie o tym, jak ktoś zakochał się w osobie z profilu, by na pierwszym spotkaniu odkryć, że rzeczywistość nie ma z tą postacią wiele wspólnego. To nie tylko kwestia wyglądu, ale również energii, sposobu bycia, tonu głosu, mimiki, a przede wszystkim – prawdy. Kiedy okazuje się, że ktoś nie był szczery, nawet w drobiazgach, pojawia się rozczarowanie, a nierzadko i gniew. W ten sposób ginie zaufanie, zanim jeszcze zdąży się narodzić.
Z drugiej strony, warto zadać sobie pytanie: co właściwie oznacza bycie szczerym? Czy mamy mówić od razu o wszystkich naszych traumach, niepewnościach i trudnościach? Czy szczerość polega na całkowitym obnażeniu się emocjonalnym od pierwszych wiadomości? W rzeczywistości autentyczność nie oznacza nadmiernej otwartości, ale raczej zgodność tego, co pokazujemy, z tym, kim naprawdę jesteśmy. To subtelna różnica, ale kluczowa. Chodzi o to, by nie udawać kogoś, kim nie jesteśmy, by nie zakładać masek, które mają nas uczynić atrakcyjniejszymi kosztem prawdy.
Szczerość w randkowaniu internetowym działa, ale nie zawsze natychmiast. Może nie przyciąga od razu dziesiątek wiadomości, nie wywołuje efektu „wow” u każdego, kto wejdzie na nasz profil. Ale przyciąga tych, którzy szukają czegoś więcej niż przelotnego zauroczenia. Autentyczność staje się filtrem – paradoksalnie jedynym, który warto stosować. Odcedza osoby powierzchowne, przyciąga te, które naprawdę chcą kogoś poznać, zbudować relację, przejść razem przez życie.
Nie można jednak udawać, że szczerość nie niesie ze sobą ryzyka. Czasem zostaniemy ocenieni zbyt szybko. Czasem ktoś wycofa się po przeczytaniu czegoś, co było dla nas ważne. I to boli. Ale każdy taki przypadek usuwa z drogi osobę, która i tak nie pasowała do naszej prawdy. W świecie pełnym iluzji, relacja zbudowana na szczerości ma większe szanse przetrwać próby codzienności – te prawdziwe, nie te wykreowane na potrzeby profilu.
Autentyczność może być trudna także dlatego, że wymaga samoświadomości. Trzeba wiedzieć, kim się jest, czego się pragnie i co się ma do zaoferowania. Dla wielu osób randkowanie online jest lustrem, w którym po raz pierwszy widzą swoją samotność, lęki, nadzieje i oczekiwania. Szczerość wobec innych zaczyna się od szczerości wobec siebie – to banał, ale niezwykle prawdziwy. Dopiero wtedy, gdy nie boimy się powiedzieć „taki jestem”, zaczynamy przyciągać osoby, które nie oczekują, że będziemy kimś innym.
W kulturze zdominowanej przez wizerunek, przez filtry graficzne i społeczne maski, bycie sobą to akt odwagi. A jednak to właśnie odwaga przyciąga najbardziej. Ludzie zmęczeni powierzchownością szukają autentyczności jak wody na pustyni. Widząc kogoś, kto nie boi się być prawdziwy, często czują ulgę. To daje nadzieję, że za ekranem naprawdę istnieje ktoś, z kim można budować coś więcej niż tylko krótką wymianę wiadomości.
Oczywiście nie każda szczera próba kończy się sukcesem. Randkowanie to proces, pełen niepewności, odrzuceń i nadziei. Ale każda autentyczna rozmowa, każde spotkanie bez udawania, każda wymiana prawdziwych emocji zbliża nas do kogoś, kto może naprawdę nas zobaczyć. Miłość bez filtrów nie oznacza idealnej zgodności od pierwszej wiadomości, ale gotowość, by być widzianym takim, jakim się jest – i widzieć drugiego człowieka bez złudzeń, ale i bez osądów.
Zaufanie, które rodzi się z autentyczności, ma szansę przetrwać więcej niż najbardziej efektowne zdjęcie. Miłość zbudowana na szczerości, choć może rozwija się wolniej, ma głębsze korzenie. Przetrwa ciszę, wątpliwości, trudne rozmowy i nieidealne dni. Nie opiera się na tym, co pokazujemy innym, lecz na tym, kim naprawdę jesteśmy.
Warto więc zadać sobie pytanie: czy zależy mi na byciu lubianym przez wielu, czy naprawdę kochanym przez jedną osobę? Czy chcę wzbudzać zachwyt, czy budować więź? Odpowiedź na te pytania powinna stać się punktem wyjścia do tego, jak prowadzimy nasze internetowe randki. Bo miłość bez filtrów to nie tylko idea – to wybór. I choć wymaga odwagi, nie ma nic bardziej wyzwalającego niż uczucie, które powstało na fundamencie prawdy.
Znalezienie miłości na portalu randkowym wcale nie jest tak trudne, jak mogłoby się niektórym wydawać. Istnieje bowiem mnóstwo par, które zapoznały się właśnie w internecie. Z pewnością jest to dużo lepsze niż szukanie miłości w telewizji. Dzisiejsze programy typu reality-show są co prawda bardzo popularne, ale ich bohaterowie rzadko kiedy wiodą później udane życie. W rzeczywistości już po kilku tygodniach od zakończenia emisji programu świat o nich zapomina, a jedyne co pozostaje, to negatywne komentarze i szyderstwa w internecie. Zupełnie inaczej jest poznać drugą połowę na portalu randkowym. Wtedy nasza relacja jest o wiele bardziej intymna, bo wiemy o niej tylko my. Jeżeli nie mamy pewności, że coś z tego wyjdzie, to nie afiszujemy się rodzinie i znajomym z naszym związkiem. Dopiero gdy posiądziemy stuprocentową pewność, że nasza miłość jest tą na całe życie, możemy ogłosić nasze szczęście rodzinie i znajomym. Wtedy pozostają nam tylko oświadczyny, a stąd już bardzo niedaleko do hucznego wesela.